بازار؛ گروه کشاورزی: گزارش جدید چشم انداز غذایی فائو هشدار می دهد که هزینه واردات جهانی مواد غذایی در سال ۲۰۲۵ رکورد جدیدی خواهد زد، زیرا کاهش قیمت غلات و شکر بیش از آن است که با افزایش هزینه های قهوه، کاکائو، روغن ها و سایر محصولات با ارزش بالاتر جبران شود. برای واردکنندگان وابسته به غلات، تخفیف های عمده در مورد غلات، افزایش مواجهه با روغن نباتی و خطرات هزینه ای گسترده تر را پنهان می کند.
پیش بینی می شود هزینه واردات مواد غذایی جهانی (FIB) در سال ۲۰۲۵ به ۲.۲۲ تریلیون دلار برسد که در مقایسه با سال ۲۰۲۴ تقریباً ۸ درصد افزایش نشان می دهد
طبق گزارش دوسالانه «چشم انداز غذایی» فائو که در ۱۳ نوامبر منتشر شد، پیش بینی می شود هزینه واردات مواد غذایی جهانی (FIB) در سال ۲۰۲۵ به ۲.۲۲ تریلیون دلار برسد که در مقایسه با سال ۲۰۲۴ تقریباً ۸ درصد افزایش نشان می دهد. این رقم، رکورد جدیدی را ثبت کرده و دومین افزایش سالانه متوالی پس از کاهش مختصر در سال ۲۰۲۳ خواهد بود.
فائو خاطرنشان می کند: قیمت های بین المللی کالاهای اساسی مانند غلات نسبت به سال گذشته اندکی کاهش یافته است. با این حال، تقاضای قوی برای محصولات با ارزش بالاتر، حتی در سطوح بالای قیمت، هزینه کلی واردات را افزایش می دهد. به طور مطلق، بیشتر این افزایش توسط کشورهای با درآمد بالا هدایت می شود، جایی که افزایش هزینه های واردات قهوه و کاکائو بر تصویر غالب است.
پیش بینی افزایش ۵۸ درصدی هزینه های واردات روغن حیوانی و گیاهی برای کشورهای کمتر توسعه یافته
در مقابل، انتظار می رود شدیدترین افزایش درصد در برخی از آسیب پذیرترین گروه های کشوری رخ دهد. برای کشورهای کمتر توسعه یافته (LDC)، پیش بینی می شود هزینه های واردات روغن حیوانی و گیاهی به تنهایی در مقایسه با سال ۲۰۲۴ تا ۵۸ درصد افزایش یابد.
محصولات با ارزش بالاتر از کالاهای اساسی پیشی می‌گیرند
از سوی دیگر فائو با تفکیک گروه های کالایی دریافته است که افزایش FIB جهانی در سال ۲۰۲۵ به شدت در اقلام با ارزش بالاتر همچون قهوه، چای، کاکائو، ادویه متمرکز است؛ به این واسطه پیش بینی می شود ارزش واردات جهانی نسبت به سال گذشته ۳۴.۵ درصد افزایش یابد و به ۶۵.۲ میلیارد دلار برسد.
این بزرگترین جهش سالانه در بیش از یک دهه گذشته ناشی از قیمت های اسمی بی سابقه در بحبوحه کمبود عرضه جهانی و چشم انداز ضعیف تولید کوتاه مدت است.
افزایش قیمت این محصولات گرمسیری تا حد زیادی ناشی از اختلالات آب و هوایی در خاستگاه های اصلی – به ویژه برزیل، اندونزی و ویتنام برای قهوه، و ساحل عاج و غنا برای کاکائو – بوده است. در حالی که بهبودهای اخیر در چشم انداز محصول در برخی مناطق، قیمت قهوه و کاکائو را کاهش داده است، فائو تأکید می کند که بازار همچنان در تنگنا قرار دارد و در برابر شوک های بیشتر آسیب پذیر است.
پیش بینی افزایش ۱۶.۴ درصدی ارزش واردات جهانی لبنیات
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: سایر گروه های اصلی محصولات نیز رشد اسمی قوی را در سال ۲۰۲۵ نشان می دهند به نحوی که پیش بینی می شود ارزش واردات جهانی لبنیات ۱۶.۴ درصد یا ۲۰.۹ میلیارد دلار افزایش یابد. به گفته فائو قیمت ها به دلیل تقاضای قوی در بحبوحه کمبود عرضه، که به آب و هوای نامنظم در مناطق کلیدی لبنیات، هزینه های بالای تولید و شیوع بیماری های دامی محلی مرتبط است، افزایش یافته است.
همچنین پیش بینی می شود که FIB برای روغن ها و چربی ها ۱۰.۶ درصد افزایش یابد که معادل ۱۶.۷ میلیارد دلار است. به گفته فائو عامل اصلی، کمبود مداوم عرضه جهانی روغن نباتی برای صادرات است که به ویژه منعکس کننده رشد ضعیف تولید روغن پالم است.
پیش بینی افزایش هزینه های واردات جهانی گوشت و ماهی
علاوه بر این پیش بینی می شود هزینه های واردات جهانی گوشت و ماهی به ترتیب ۸.۴ درصد و ۹.۶ درصد افزایش یابد. در حالی که پیش بینی می شود هزینه واردات میوه و سبزیجات ۷.۶ درصد افزایش یابد.
برای غلات و شکر قیمت ها پایین تر اما تخفیف ها محدود است
نکته قابل تامل اینکه این گزارش حاکی از این است که برای بخش تجارت و آسیاب غلات، انتظار می رود هزینه های واردات غلات در مجموع کاهش یابد؛ به نحوی که طبق برآوردهای سازمان فائو پیش بینی می شود هزینه واردات جهانی غلات در سال ۲۰۲۵ حدود ۳ درصد یا ۹.۳ میلیارد دلار کاهش یابد. از سوی دیگر پیش بینی می شود هزینه واردات شکر تقریباً ۹ درصد یا ۷.۳ میلیارد دلار کاهش یابد.
فائو این کاهش‌ها را عمدتاً به کاهش قیمت های بین المللی نسبت می دهد که نشان دهنده وضعیت نسبتاً مناسب عرضه در مجتمع های اصلی غلات است؛ در واقع در این گزارش اینگونه عنوان شده است که تولید جهانی گندم و غلات دانه درشت همچنان قوی است. به عبارت دیگر پیش بینی می شود ذخایر برنج در سطوح بی سابقه یا نزدیک به آن قرار داشته باشد که این امر به دلیل برداشت زیاد در چندین تولیدکننده کلیدی آسیایی است. در نتیجه، پیش بینی می شود نسبت موجودی به مصرف غلات اصلی در حال بهبود باشد و فشار قیمت کاهش یابد.
ثبات هزینه واردات دانه های روغنی در سطح جهان
در عین حال، فائو تأکید می کند که انتظار می رود هزینه واردات دانه های روغنی در سطح جهانی به طور کلی ثابت بماند، هرچند که تفاوت های قابل توجهی بین گروه های کشوری وجود دارد.
این در حالی است که فائو چندین عامل ساختاری و کوتاه مدت را در پشت پیش بینی های چشم انداز ۲۰۲۵-۲۰۲۶ عنوان می کند؛ از جمله آنها می توان به تأثیر طولانی مدت ال نینو اشاره کرد که عملکرد محصولات گرمسیری را در آمریکای جنوبی و مرکزی، غرب آفریقا و جنوب شرقی آسیا کاهش داده و به ویژه عرضه کاکائو و قهوه را محدود کرده است.
همچنین نرخ های جهانی حمل بار از اوج های قبلی خود کاهش یافته است، اما اختلالات در مسیر دریای سرخ همچنان زمان حمل و نقل را طولانی تر کرده و حق بیمه را بالا نگه می دارد.
عوامل کلان اقتصادی و سیاسی گسترده تر – از جمله تغییرات آب و هوایی، شرایط اقتصادی جهانی، قیمت نهاده ها، نوسانات نرخ ارز، تغییرات سیاست های تجاری، درگیری ها و تنش‌های ژئوپلیتیکی – هنوز در حال تغییر شکل الگوهای تجاری و جریان های لجستیکی هستند.
سازمان فائو با نگاهی به سال ۲۰۲۶، پیشنهاد می کند که بهبود تولید قهوه و کاکائو، همراه با کاهش بیشتر هزینه های لجستیک و حمل و نقل، می تواند به تعدیل هزینه های واردات جهانی مواد غذایی کمک کند. با این حال، این سازمان هشدار می دهد که نوسانات آب و هوایی، عدم قطعیت ژئوپلیتیکی و شرایط مالی سخت به این معنی است که خطر افزایش مداوم هزینه های واردات، به ویژه برای مناطق آسیب پذیر و اقتصادهای کم درآمد و وابسته به واردات غلات، همچنان بالا است.
