زهرا ترابی؛تحلیل بازار: فعالسازی اسنپ‌بک می‌تواند بر واردات، صادرات و حتی روان جامعه اقتصادی ایران تأثیر قابل توجهی بگذارد. اگرچه تجارت متوقف نمی‌شود، اما هزینه‌ها افزایش یافته، حاشیه سود کاهش پیدا می‌کند و فضای روانی در داخل و خارج، شرایط را سخت‌تر از قبل نشان می‌دهد.
عباس ارگون عضو اتاق بازرگانی با اشاره به تاثیر مکانیسم ماشه بر بحث واردات و صادرات و تعاملات تجاری پاسخ داد: بالاخره محدودیت‌هایی که ایجاد می‌شود نمی‌توان گفت بی‌تأثیر است. قطعاً اثرگذار خواهد بود. پیش از این، محدودیت‌هایی که با آن روبه‌رو بودیم عمدتاً ناشی از تحریم‌های آمریکا بود و بسیاری از کشورها به دلیل نفوذ و فشار آمریکا از آن تبعیت می‌کردند.
با فعالسازی مکانیسم ماشه کشورهای طرف تجاری ما در تعامل با ایران جانب احتیاط بیشتری را رعایت خواهند کرد و این قطعاً بر روابط اقتصادی ما تأثیر می‌گذارد
احتیاط کشورهای خارجی برای تعامل با ایران
وی در ادامه افزود: حالا با بازگشت تحریم‌ها تحت عنوان اسنپ‌بک، شرایط متفاوت‌تر خواهد شد. این تحریم‌ها هم مشروعیت بیشتری پیدا می‌کنند و هم الزام‌آورتر می‌شوند. در نتیجه کشورهای طرف تجاری ما در تعامل با ایران جانب احتیاط بیشتری را رعایت خواهند کرد و این قطعاً بر روابط اقتصادی ما تأثیر می‌گذارد.
صاردات دشوارتری را خواهیم داشت
او اضافه کرد: این به آن معنا نیست که تجارت کاملاً غیرممکن شود. خیر، کار همچنان انجام خواهد شد اما با هزینه‌های بالاتر. در واردات، هزینه تمام‌شده کالا بیشتر خواهد شد و در صادرات، حاشیه سود پایین‌تر می‌آید. بنابراین تجارت متوقف نمی‌شود، اما شکل آن دشوارتر می‌شود.
عضو اتاق بازرگانی به جنبه روانی فعالسازی مکانیسم ماشه اشارهکرد گفت: تحریم‌ها علاوه بر بار واقعی، بار روانی نیز دارند. این بار روانی هم در داخل کشور مؤثر است و انتظارات تورمی را بالا می‌برد و هم در خارج از کشور باعث می‌شود ریسک همکاری با ایران افزایش پیدا کند. حتی اگر در عمل مشکلی جدی وجود نداشته باشد، از منظر روانی بسیاری از شرکای خارجی تمایلی به کار با ایران نخواهند داشت.
باید شرایط ویژه‌ای که کشور در آن قرار دارد به رسمیت شناخته شود و دولت در مواجهه با مردم و بخش خصوصی، رویکرد متفاوتی داشته باشد
دولت باید حمایت بیشتری از جو روانی کند
وی تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین اقداماتی که دولت باید انجام دهد، مدیریت همین بار روانی است. هر موضوع اقتصادی یک بُعد واقعی و یک بُعد روانی دارد. امروز بار روانی این تحریم‌ها سنگین‌تر از بار واقعی آن است. بنابراین، باید امیدآفرینی شود. باید شرایط ویژه‌ای که کشور در آن قرار دارد به رسمیت شناخته شود و دولت در مواجهه با مردم و بخش خصوصی، رویکرد متفاوتی داشته باشد. حمایت بیشتر، درک شرایط غیرعادی و کنترل فشار روانی می‌تواند نقش مهمی ایفا کند.
ارگون ادامه داد: متاسفانه در چنین فضایی امکان رشد و توسعه جدی وجود ندارد. شاید بشود وضع موجود را حفظ کرد یا حتی با سطحی پایین‌تر ادامه داد، اما توسعه و حرکت‌های بزرگ اقتصادی در چنین شرایطی امکان‌پذیر نیست. هدف نهایی ما رفاه بیشتر، امنیت اقتصادی و توسعه است، اما این‌ها تا زمانی که ارتباط عادی با اقتصاد جهانی برقرار نشود، تحقق پیدا نخواهد کرد.
هرچه بخش خصوصی فعال‌تر و قوی‌تر باشد، اقتصاد کشور توانمندتر خواهد شد. در این شرایط دولت باید بستر لازم را برای فعالیت بخش خصوصی فراهم کند
دولت باید شرایط لازم برای بخش خصوصی فراهم کند
وی با اشاره به نقش بخش خصوصی تأکید می‌کند: هرچه بخش خصوصی فعال‌تر و قوی‌تر باشد، اقتصاد کشور توانمندتر خواهد شد. در این شرایط دولت باید بستر لازم را برای فعالیت بخش خصوصی فراهم کند. بخش خصوصی می‌تواند کمک بزرگی به اقتصاد داشته باشد، به شرطی که از سوی دولت حمایت شود و فشارهای روانی موجود کاهش یابد.
این کارشناس در ادامه درباره دور زدن تحریم‌ها می گوید: همیشه راهی وجود دارد. گاهی مسیر مستقیم و ساده است، اما گاهی پرهزینه و پرریسک. وقتی شما با یک طرف خارجی در شرایط عادی کار می‌کنید، قدرت چانه‌زنی بالاتری دارید. اما وقتی در شرایط محدودیت قرار دارید و فقط از همان طرف می‌توانید کالا تأمین کنید، او می‌تواند شرایط خودش را به شما تحمیل کند. در نتیجه با قیمت پایین‌تر از شما می‌خرد و با قیمت بالاتر به شما می‌فروشد. پس تجارت متوقف نمی‌شود، اما با محدودیت‌ها و هزینه‌های بیشتر و حاشیه سود کمتر ادامه پیدا می‌کند.
چین حجم عظیمی از تجارت چندصد میلیارد دلاری با آمریکا دارد. حالا اگر احساس کند تجارت با ایران این روابط را به خطر می‌اندازد، طبیعی که عقب‌نشینی خواهد کرد
چین و روسیه فکر منافع خود هستند
او در درباره نقش چین و روسیه در فعال شدن مکانیسم ماشه پاسخ داد: باید توجه داشت هیچ کشوری منافع خودش را فدای دیگری نمی‌کند. چین حجم عظیمی از تجارت چندصد میلیارد دلاری با آمریکا دارد. حالا اگر احساس کند تجارت با ایران این روابط را به خطر می‌اندازد، طبیعی که عقب‌نشینی خواهد کرد. حتی اگر در سطح دولت‌ها تمایل به همکاری با ایران وجود داشته باشد، بخش خصوصی این کشورها به‌دنبال منافع خودشان هستند و براساس آن تصمیم می‌گیرند. روسیه هم همین وضعیت را دارد؛ هر کشوری منافع خود را لحاظ می‌کند و بر همان اساس رفتار می‌کند.
عضو اتاق بازرگانی در پایان خاطرنشان کرد: به طور خلاصه کار قفل نمی‌شود، اما سخت‌تر، پرهزینه‌تر و پرریسک‌تر خواهد شد. در چنین شرایطی نقش دولت در کاهش فشار روانی و حمایت از بخش خصوصی بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. تنها با چنین رویکردی است که می‌توان فشارهای ناشی از اسنپ‌بک را مدیریت کرد و از تأثیرات منفی آن کاست.
