امید محمدی؛ بازار گروه خودرو: بازار خودرو در کشور، سال ها است که به میدان آزمون و خطای سیاست گذاری های کلان بدل شده است. هر بار که مجوزی برای واردات صادر می شود، امیدی تازه در میان خریداران شکل می گیرد؛ امیدی برای تنوع محصولات، افزایش رقابت و بهبود کیفیت؛ اما در عمل، به دلیل نبود راهبرد روشن و اجرای شتاب زده تصمیمات، این امیدها به یاس بدل می شوند. از سال ۱۴۰۱ که واردات دوباره آزاد شد، انتظار می رفت مسیر تازه پیش پای صنعت خودرو و مصرف کننده باز شود؛ اما آنچه امروز شاهدیم، به تعبیر کارشناسان «شلخته ترین دوره واردات» است؛ دوره پر از واسطه گری، فقدان خدمات پس از فروش و نبود چشم انداز روشن است. برای بررسی این موضوع با بابک صدرایی، کارشناس صنعت خودرو به گفت و گو پرداختیم:
* وضعیت واردات خودرو را در حال حاضر چگونه ارزیابی می کنید؟
واقعیت این است که عملا واردات خودرو در این دوره شلخته ترین شکل ممکن را تجربه کرده است. از زمانی که واردات آزاد شد، یعنی از سال ۱۴۰۱ تا امروز، روندی را می بینیم که هیچ انسجامی ندارد. بیش از ۱۰ تا ۱۵ شرکت مختلف روی یک برند فعالیت می کنند؛ مثلا یک برند خاص توسط هفت یا هشت شرکت وارد می شود. این بی نظمی قطعا در آینده برای کشور مشکل‌ساز خواهد بود؛ از خدمات پس از فروش گرفته تا تامین قطعات، اگر هم مکانیسم ماشه فعال شود، شرایط سخت تر خواهد شد. شاید دولت به طور رسمی واردات را ممنوع نکند، اما محدودیت های ارزی و سیاسی باعث کاهش جدی حجم واردات می شود.
* با وجود اینکه گفته می شود در سال جاری حدود ۶۰ تا ۷۰ هزار دستگاه خودرو وارد کشور شده، چرا این حجم تاثیری در بازار نداشته است؟
در ظاهر آمار می گوید نزدیک به ۷۰ هزار دستگاه وارد شده، اما مشکل اینجاست که خودروها متمرکز و هدفمند نیستند. بسیاری از آن ها محصولاتی هستند که یا اساسا توان اثرگذاری در بازار ندارند، یا تعدادشان آن قدر کم است که نمی توانند تعادل عرضه و تقاضا را تغییر دهند. ما نیاز به وارداتی پیوسته، گسترده و متمرکز داشتیم، اما آنچه اتفاق افتاده، عرضه پراکنده و غیر منسجم است.
* شما به محدودیت های بین المللی اشاره کردید. آیا این محدودیت ها حتی برای برندهای چینی هم مشکل ساز شدند؟
بله، بسیاری از برندهای چینی مانند بی وای دی یا سایت حاضر نشدند نمایندگی رسمی به ایران بدهند. آن ها به ما دیلر مستقیم نمی دهند. حتی برخی برندها ریسک نکردند که وارد بازار ایران شوند، بیشتر خودروها از طریق واسطه خریداری می شوند. همین موضوع باعث می شود که هیچ نمایندگی رسمی برای ارائه خدمات وجود نداشته باشد. برندهایی که استراتژی جهانی دارند، ریسک حضور رسمی در بازار کشور را نمی پذیرند. فقط برندهای درجه دو یا سه، یا آن هایی که برنامه جدی برای بازارهای جهانی ندارند، ممکن است به همکاری مستقیم با ایران فکر کنند. در غیر این صورت، همه چیز از مسیر واسطه ها می گذرد و این یعنی هم خروج بی هدف ارز، هم سردرگمی مشتری، و هم بحران قطعات و خدمات در آینده است.
تا پایان سال، حداکثر نوسان قیمتی خودرو بین ۲۰ تا ۲۵ درصد خواهد بود
* با توجه به نوسانات اخیر نرخ ارز، پیش بینی شما از آینده قیمت خودرو در بازار چیست؟
بازار خودرو ایران به سقف تحمل قیمتی خود رسیده است. برخلاف گذشته، دیگر شرایطی وجود ندارد که قیمت خودرو از نرخ دلار جلو بزند. برای مثال، در سال گذشته دلار حدود ۵۵ تا ۵۶ هزار تومان بود و در پایان سال تغییر زیادی نکرد، اما قیمت خودرو تنها حدود ۱۰ درصد نوسان داشت. این نشان می دهد بازار دیگر کشش جهش های عجیب ندارد. معتقدم، تا پایان سال، حداکثر نوسان قیمتی خودرو بین ۲۰ تا ۲۵ درصد خواهد بود.
مرسدس بنزهایی که ابتدا با قیمت ۲۰ میلیارد تومان عرضه شدند، امروز به ۹ میلیارد تومان رسیدند
* آیا این به معنای پایان روند صعودی قیمت ها است؟
قیمت ها همچنان افزایش خواهند داشت، اما نه مثل سال های گذشته؛ امروز نقدینگی مشتریان محدود است و ریسک های محیطی هم بالا است. کسی حاضر نیست پول زیادی را صرف خرید خودرو با قیمت های نجومی کند. حتی در بخش خودروهای لوکس وارداتی، شاهد کاهش قیمت هم بودیم. مثلا مرسدس بنزهایی که ابتدا با قیمت ۲۰ میلیارد تومان عرضه شدند، امروز به ۹ میلیارد تومان رسیدند. دلیلش روشن است: قیمت گذاری کاذب توسط دلالان که وقتی بازار کشش ندارد، به‌مرور شکسته می شود.
* وضعیت خودروهای اقتصادی را چگونه می بینید؟ آیا این بخش می تواند امیدی برای مصرف کننده باشد؟
متاسفانه باید بگویم دیگر چیزی به‌نام خودروی اقتصادی وجود ندارد. هزینه های تولید به شدت افزایش یافته، قطعه سازان درگیر بحران ارزی و زیان های انباشته هستند و خودروسازان بزرگ نیز توان تولید اقتصادی ندارند. نتیجه این است که خودروهایی که زمانی برای طبقه متوسط اقتصادی محسوب می شدند، امروز از دسترس این طبقه خارج شدند. اگر وضعیت اقتصادی کشور بهبود پیدا نکند، بازار مصرف روز به روز کوچک تر خواهد شد و فشار بیشتری به صنعت خودرو وارد می شود.
