بازار؛ گروه کشاورزی: سازمان فائو در جدیدترین گزارش خود اعلام کرده است: قرار است تولید جهانی غلات در سال مالی ۲۰۲۵/۲۶ به بالاترین حد خود یعنی نزدیک به ۲.۵ میلیارد تن برسد که این رقم به دلیل برداشت بی سابقه گندم و ذرت است. با این حال، شورای بین المللی غلات (IGC ) هشدار می دهد که اگرچه ذخایر صادرکنندگان در بالاترین سطح چند ساله خود قرار دارد، اما توازن منطقه ای نامتوازن و فشارهای شدید دلاری می تواند جریان های تجاری را در سال ۲۰۲۶ تغییر شکل دهد.
در کنفرانس جهانی غلات ژنو ۲۰۲۵، الکساندر کاراوایتسف، اقتصاددان ارشد شورای بین‌المللی غلات (IGC)، با اشاره به رکورد بی سابقه تولید غلات در مدت نامبرده گفت: این افزایش عمدتاً ناشی از رکورد تولید گندم و ذرت است، به طوری که پیش بینی می شود تولید ذرت به ۱.۳ میلیارد تن و گندم برای اولین بار از ۸۰۰ میلیون تن فراتر رود. انتظار می رود سایر غلات دانه درشت مانند جو، سورگوم و چاودار نیز افزایش متوسطی را تجربه کنند.
سهام پس از سه سال کسری، دوباره رشد کردند
پس از سه فصل کسری جهانی غلات، IGC اکنون انتظار دارد که تولید بار دیگر از مصرف پیشی بگیرد و به ذخایر اجازه دهد تا بهبود یابند. کاراوایتسف گفت: «پیش بینی می شود موجودی جهانی به بالاترین حد خود در سه سال گذشته برسد. اما جزئیات مهم است.» در حالی که احتمالاً موجودی در کشورهای صادر کننده اصلی به بالاترین حد خود در هشت سال گذشته خواهد رسید، عرضه در سایر نقاط جهان می تواند به پایین ترین حد خود در یازده سال گذشته کاهش یابد. او خاطرنشان کرد که این عدم تعادل، این سؤال را مطرح می کند که آیا موجودی فراوان در مبادی اصلی می تواند به جریان های تجاری قوی تر منجر شود یا خیر.
قیمتها در پایین ترین سطح چند ساله تثبیت شدند
شاخص غلات و دانه های روغنی IGC نشان می دهد که قیمت های جهانی – که پس از وقوع جنگ دریای سیاه در سال ۲۰۲۲ به بالاترین رکورد خود رسید – از آن زمان به شدت کاهش یافته است. تا سپتامبر ۲۰۲۵، این شاخص به پایین ترین حد خود در پنج سال گذشته رسید، اما با خوش بینی نسبت به مذاکرات تجاری ایالات متحده و چین و سایر تحولات سیاسی، اندکی افزایش یافت. کاراوایتسف گفت: «حتی پس از افزایش اخیر، قیمت های جهانی نزدیک به پایین ترین حد چند ساله خود باقی مانده اند و به طور متوسط حدود ۳ درصد کمتر از سال گذشته هستند.»
طبق برآوردهای شورای بین المللی غلات، تولید جهانی گندم در سال ۲۰۲۵-۲۰۲۶ از ۸۰۰ میلیون تن فراتر خواهد رفت که نسبت به سال گذشته ۲۷ میلیون تن افزایش نشان می دهد که تقریباً معادل کل محصول سالانه اوکراین است
طبق برآوردهای IGC، تولید جهانی گندم از ۸۰۰ میلیون تن فراتر خواهد رفت که نسبت به سال گذشته ۲۷ میلیون تن افزایش نشان می دهد که تقریباً معادل کل محصول سالانه اوکراین است. این افزایش تولید به دلیل افزایش بازده و نه افزایش سطح زیر کشت است و تولید تقریباً در تمام صادرکنندگان اصلی افزایش یافته است؛ به طوری که افزایش شدید پس از باران های مطلوب تابستانی، محصول اتحادیه اروپا را به بالاترین حد خود در ده سال گذشته رسانده و نگرانی های اولیه در مورد کیفیت را کاهش داده است.
از سوی دیگر برای روسیه انتظار می‌رود تولید حدود ۸۶ میلیون تن باشد، و عملکرد قوی گندم بهاره در سیبری، شرایط نامناسب مناطق صادراتی جنوبی را جبران می کند. این در حالی است که در اوکراین نیز با وجود کاهش سطح زیر کشت از زمان شروع جنگ، تولید به حدود ۲۵ میلیون تن بهبود یافته است.
همچنین در کشورهای ایالات متحده و کانادا محصولاتی بالاتر از حد متوسط برداشت کردند و همچنان به عرضه گندم آسیابانی با کیفیت بالا ادامه می دهند. در حالی که در هند و چین داده های رسمی به ترتیب به رکوردهای جدید ۱۱۷ میلیون تن و ۱۴۰ میلیون تن اشاره دارند.
مصرف گندم در حال افزایش است اما با رقابت روبروست
در این گزارش همچنین آمده است: پیش بینی می شود مصرف جهانی گندم نسبت به سال گذشته ۲ درصد رشد کند که سریع ترین نرخ در چهار سال گذشته است و دلیل آن تقاضای غذا و خوراک دام است. با این حال، کاراوایتسف هشدار داد که برنج ارزانتر و غلات خوراکی فراوان می تواند رشد را کُند کند. او گفت: «قیمت برنج در مقایسه با سال گذشته تقریباً ۳۰ درصد کاهش یافته است، در حالی که گندم تنها ۵ درصد کاهش یافته است. این امر باعث می شود برنج در برخی بازارها رقابتی تر شود.» مصرف گندم خوراکی در اروپا به شدت در حال افزایش است، اما در جاهای دیگر به دلیل جایگزینی با ذرت و کنجاله سویا، ثابت یا کمتر باقی مانده است.
افزایش ۱۶ درصدی نرخ های حمل و نقل
این گزارش همچنین می گوید: نرخ های حمل و نقل نسبت به سال گذشته حدود ۱۶ درصد افزایش یافته است که این امر مزایای کاهش قیمت های صادراتی را کاهش می دهد. بر اساس هزینه و حمل و نقل، قیمت های واردات در مقایسه با سال گذشته تنها حدود ۳ درصد کاهش یافته است. رقابت صادراتی تشدید شده است و اختلاف قیمت بین مبداهای اصلی به سطوح تاریخی نزدیک شده است.
به این ترتیب است که آرژانتین همچنان پایین ترین قیمت های FOB را ارائه می دهد، در حالی که روسیه، اوکراین و فرانسه در محدوده محدودی تجارت می کنند که هر کدام تحت تأثیر عوامل محلی مانند لجستیک، نرخ ارز و رفتار فروش کشاورزان هستند.
چشم انداز جهانی
کاراوایتسف در جمع بندی گفت که بازار جهانی غلات با عرضه فراوان، تقاضای قوی و ذخایر صادرکنندگان با سابقه بالا، وارد سال ۲۰۲۶ می شود که به عنوان ضربه گیری در برابر هرگونه شوک آینده عمل خواهد کرد. او گفت: «قیمت ها همچنان به دلیل عرضه فراوان تثبیت شده اند. افزایش اخیر قیمت ها تا حد زیادی ناشی از گمانه زنی است، نه عوامل بنیادی. اما اگر احساسات تغییر کند و خریداران شروع به بازسازی ذخایر کنند، تجارت می تواند سریع تر از حد انتظار افزایش یابد.»
با این حال، او هشدار داد که دلار قوی آمریکا می تواند با کاهش قدرت خرید، بر تقاضای واردات در برخی کشورها، به ویژه در آفریقا، تأثیر منفی بگذارد. کاراوایتسف در پایان گفت: «ما شاهد بزرگترین افزایش تولید جهانی در نه سال گذشته هستیم. با توجه به اینکه ذخایر صادرکنندگان در بالاترین سطح چند ساله خود قرار دارد، بازار جهانی غلات با ثبات بیشتری وارد سال ۲۰۲۶ می شود، اگرچه تعادل های منطقه ای نامتوازن و هزینه های لجستیک همچنان بر پویایی قیمت ها تأثیر خواهند گذاشت.»
