
جلیلی: جاهلیت کهن در دنیای مدرن با پوشش تمدن و آزادی بازتولید شده است
به گزارش خبرنگار مهر، سعید جلیلی، نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی، با اشاره به بازتولید مناسبات جاهلی در عصر جدید گفت: قرآن کریم در آیات مختلف نسبت به تکرار الگوهای جاهلی در زمانهای متفاوت هشدار داده است و اگر امروز نیز منطق و حقیقت حاکم نباشد، جاهلیت به شکلی مدرن بازتولید میشود.
وی با بیان اینکه جاهلیت تنها به دوران پیش از بعثت پیامبر اسلام (ص) محدود نیست، افزود: هر زمان که مناسبات اجتماعی و سیاسی بر پایه زور و غلبه شکل گیرد و حقیقت معیار نباشد، همان جاهلیت است؛ هرچند نامی مدرن بر آن نهاده باشند.
جلیلی تصریح کرد: در دوران جاهلیت، قدرت و نفوذ قبیلهای و حتی شعر و سخن، معیار حق و باطل بود، اما امروز ابزار رسانه همان کارکرد را یافته است؛ هر کس زودتر پیام خود را در سطحی گسترده منتشر کند، گویی حقیقت را تصاحب کرده است، در حالی که ممکن است سخنش سراسر باطل باشد.
نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی گفت: امروز کسانی که خود را مهد آزادی و تمدن میدانند، در عمل، دست به رفتارهایی میزنند که عین جاهلیت است. همان کشورهایی که شعار دموکراسی میدهند، هزاران کیلومتر آنسوتر به دانشمند یک ملت حمله میکنند و از «خردکشی» سخن میگویند، اما خود مصداق بارز آن هستند.
وی با اشاره به ضرورت شناخت دقیق این پدیده افزود: یکی از مفاهیم مهم در اندیشه سیاسی اسلام، تمایز میان جبهه عقل و جهل است. همانطور که امام صادق (ع) در حدیث «جنود عقل و جهل» بیان میکنند، عقل و علم در یک سوی میدان و جهل و ظلم در سوی دیگر قرار دارند؛ و امروز نیز مواجهه امت اسلامی با جاهلیت مدرن در همین چارچوب قابل تحلیل است.
جلیلی گفت: جاهلیت مدرن، خود را با بزک مفاهیم مدرن و شعارهای فریبنده آزادی و علم پنهان میکند، در حالیکه در عمق آن، تبعیض، خودبرتربینی و انحصار دانش نهفته است. به تعبیر قرآن، هرگاه منطق حقیقت کنار گذاشته شود و قدرت و تبلیغات جای آن را بگیرد، همان جاهلیت بازمیگردد؛ فقط با چهرهای تازه.
خردکشی و حمله به دانشمندان، جلوهای از جاهلیت مدرن است
نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی، در سخنرانی خود با اشاره به استمرار مبارزه عقل و جهل در طول تاریخ گفت: قصه مقابله جهل با علم موضوعی جدید نیست و قرآن کریم از دوران جاهلیت تا امروز بهصراحت نسبت به این پدیده هشدار داده است. جاهلیت هرگز به دوره خاصی محدود نمانده و میتواند در قالبی نوین و مدرن بازتولید شود.
جلیلی افزود: در گذشته شعر و سخن قبیلهای نقش پیروزی یا شکست را تعیین میکرد، امروز رسانهها و ابزارهای ارتباط جمعی همان نقش را ایفا میکنند؛ هر کس زودتر پیام خود را گسترده کند، گویی حقیقت را به چنگ آورده است، در حالی که ممکن است آن سخن سراسر باطل باشد. او تأکید کرد که این پدیده تنها تغییر شکل یافته و ماهیتاً همان مقابله دیرین جهل با عقل است.
نماینده رهبر انقلاب با اشاره به حملات و تهدیدهایی که متوجه برخی دانشمندان و شخصیتهای علمی شده است، اظهار داشت: شهید عباسی و بسیاری دیگر نشان دادند که علم و دانش هدف اصلی تخریب و حذف دشمنان خرد است؛ این نوع مقابله، که من آن را «خردکشی» مینامم، سابقهای کهن دارد و امروز با ابزارهای پیشرفتهتری دنبال میشود. حتی حمله به دانشمند در منزل یا به شهادت رساندن استادان نمونهای از این الگوی خشونت است.
جلیلی با استناد به آیات قرآنی و روایات، ریشه این پدیده را نفسانیات و غلبه طبیعت بر فطرت انسانی دانست و افزود: قرآن از نمونههایی مانند قابیل و برادرش تا رفتار فرعون را بازخوانی میکند تا نشان دهد هنگامی که انسان تابع هوا و هوس شود، به قتل و فساد و گسترش ستم میانجامد. در برابر چنین جهل سازمانیافتهای، ایستادگی و حفظ فطرت و عقلانیت راهکار اصلی است.
وی همچنین به مصادیق معاصر اشاره کرد و افزود: تبلیغات و جعل روایت علیه ملل و برچسبزدن به مخالفان، از جمله القای تروریسم یا تهمتزنیهای مشابه، از ابزارهای رایج برای خاموش کردن صدای حقیقت است. کسانی که خود را مبلغان آزادی و علم میخوانند، در مواردی با اقدامات خود نشان دادهاند که در واقع حامل وجهی از جاهلیت مدرناند.
وی تاکید کرد: شناخت ریشههای این مقابله و تقویت جبهه عقل و عدالت در سطح فردی و اجتماعی، ضروریترین گام برای خنثیسازی استراتژیهای خردکشی و بازتولید جاهلیت در زمانهی معاصر است.
اگر صاحبان خرد در برابر قتل و جور سکوت کنند، جامعه دچار انحراف خواهد شد
نماینده رهبر انقلاب در شورای عالی امنیت ملی با اشاره به تداوم مقابله جهل و علم در طول تاریخ گفت: جاهلیت امروز، چهرهای نو دارد اما ماهیت آن همان است؛ کسانی که در محافل قدرت و ثروت قرار دارند با شعار تمدن و آزادی، مناسبات جاهلی را بازتولید میکنند. این مدعا را قرآن و تاریخ پیشگویی کردهاند و نباید ظاهر بزکزده ادعاهای مدرن را با حقیقت یکی گرفت.
جلیلی با بیان نمونههایی از «خردکشی» معاصر تصریح کرد: حملات به دانشمندان، ترور استادان در خانه و برچسبزنیهای رسانهای که مخالفان را تروریست مینامند، جلوهای از همان مقابله با علم است که در دوران جاهلیت با شعر و تبلیغ قبیلهای انجام میشد. امروز رسانهها جای شعر قبیلهای را گرفتهاند و هر کسی که زودتر صدایش را منتشر کند، گویی حق را در اختیار گرفته است؛ در حالی که ممکن است معنایش باطل باشد.
نماینده مقام معظم رهبری در ادامه ریشهیابی این پدیده را غلبه نفسانیات بر فطرت انسانی و طمع قدرت و ثروت دانست و افزود: قرآن از قابیل تا فرعون نمونههایی از این غلبه را نشان میدهد؛ هنگامی که هواهای نفسانی حاکم شود، قتل و فساد و انحصار معنا مییابد. برخورد فعال عالمان و فرزانگان با این روند ضروری است و از علمای حاضر در همایش بهخاطر برافراشتن این بحث تشکر کرد.
جلیلی خاطرنشان ساخت: اگر عالمان و صاحبان خرد در برابر قتل و جور سکوت کنند، جامعه دچار انحراف خواهد شد؛ بنابراین مسئولیت علم و تحقیق، ایستادگی در برابر جهلِ منظم و مخربِ امروز است.