خبرگزاری مهر، یادداشت مهمان_ سعید نسیمی، مداح و شاعر آئینی: بیست و دومین اجلاس بین‌المللی پیرغلامان و خادمان حسینی در مشهدمقدس، فرصت مغتنمی است که با رویکردی تازه و نگاهی نو به مبحث تکریم پیرغلامان حسینی پرداخته شود؛ که این قبیل آئین‌ها اگر چه لازم و ستودنی است و دست مریزاد جانانه‌ای شایستهٔ برگزارکنندگان آن است، اما کافی نیست اگر در حد مراسم و همایش باقی بماند و بسترساز شکوفایی اندیشه‌ها و پویایی فرآیندها و کنشگری فرهنگی نشود. حقیر نیز که افتخار ستایشگری اهل بیت علیهم السلام را دارد، بر آن شدم که به سهم ناچیز خود با بضاعتی مزجاة، مطالبی را در قالب چند یادداشت تقدیم کنم.
مشهدالرضا مأمن پیرغلامان
امسال مهمان امام رضا علیه السلام هستیم؛ در جوار آستان ملک پاسبان سلطان سریر ارتضا حضرت ابالحسن علی‌بن موسی‌الرضا علیه آلاف التحیة و الثنا، همان پدر دلسوز شیعیان که مونس و رفیق دل ماست؛ که خود فرمود: «الإِمامُ الأَنیسُ الرَّفیقُ، وَالوالِدُ الشَّفیقُ، وَالأَخُ الشَّقیقُ، وَالاُمُّ البَرَّةُ بِالوَلَدِ الصَّغیرِ؛ امام، مونس و رفیق است و پدر دلسوز و برادر همسان است، و مادر نیکوکار به فرزند کوچکش». (کلینی، الکافی، جلد ۱، صفحه ۲۰۰)
همان امام رئوف و مهربانی که اکرام و احترام به موسفیدان در کلام نورانیش جلوه کرد و فرمود: «وَقِّروا کِبارَکُم»؛ بزرگان خود را احترام کنید. (صدوق، عیون اخبارالرضا، ج ۲، ص ۲۵۶)
همان خورشید ذره‌پروری که نه فقط آقا و مولای پیرغلامان عصر حیات ظاهریش همچون اباصلت هروی و خیران خادم قراطیسی و دعبل خزاعی است، که آغوش عطوفت و سفرهٔ کرامتش پیرغلامان تمام اعصار و قرون را شامل می‌شود، همان سفره‌دار گریه بر سیدالشهدا و بانی روضهٔ عاشورا که نوکری و مرثیه خوانی هر پیرغلامی لبیک به خطاب یابن شبیب او است، که فرمود: یَا بنَ شَبیبٍ، إن کُنتَ باکِیا لِشَیءٍ فَابکِ لِلحُسَینِ [بنِ علیِّ] بنِ أبی طالِبٍ علیهما السلام… (صدوق، عیون اخبارالرضا، ج ۱، ص ۱۶۵)
وجوب احترام موی سفید
کهن سالان خردمند و سالمندان اندیشه ورز، مجربین خوش خوی و پیران سفید موی در هر جامعه‌ای ذی قدر و ذی شأنند و صاحب جاه و منزلت و برخوردار از تکریم و احترام. این اصل ناب فرهنگ اسلامی به ویژه در مکتب اهل بیت علیهم السلام مورد تأکید است:
امام صادق (ع) فرمود: «عَظِّموا کِبارَکُم»؛ بزرگان خود را بزرگ بشمارید. (کلینی، الکافی، ج ۲، ص ۱۶۵) این احترام نه از جنس احترام به سایر مؤمنین و دیگر انسان‌هاست بلکه آن‌قدر ارزشمند است که یکی از راه‌های احترام و اجلال خداوند است؛ چنانکه امام صادق علیه السلام به نقل از پیامبر اکرم فرمود: «مِنْ إِجْلَالِ اللَّهِ إِجْلَالُ ذِی الشَّیْبَةِ الْمُسْلِمِ؛ از روش‌های تجلیل و احترام به خداوند، احترام به مسلمان موسفید است» (کلینی، الکافی، ج ۲، ص ۱۶۵)
و احترام به موی سفید انسان را چنان پرواز می‌دهد که به بالاترین جایگاه‌ها دست می‌یابد؛ چه معراجی است همنشینی رسول خدا صلوات الله علیه که به انس بن مالک فرمودند: یا أنَسُ اِرحَمِ الصَّغیرَ وَ وَقِّرِ الکَبیرَ تَکُن مِن رُفَقائی؛ ای انس! با کودکان مهربان باش و بزرگسالان را احترام گذار تا از رفیقان من باشی (محمدی ری‌شهری، میزان الحکمه، ج ۴، ص ۳۸۳)
پیرغلامان حسینی؛ واجب‌الاحترام ترین موسفیدان
پیرغلامان حسینی بدلیل انتساب به اهل بیت به ویژه امام حسین علیه السلام صاحب عزت و شوکت و جاه و جایگاه رفیع‌تری هستند و از تمجید و تکریم و تعظیم بی بدیلی برخوردارند.
بزرگوارانی که در راه نشر و ترویج مکتب اهل بیت، تعلیم و تبیین معارف حسینی و تحکیم و تبلیغ فرهنگ عاشورایی عمر خود را صرف کرده و جوانی را به پیری رسانده و موی خود را در این مسیر سفید کرده‌اند.
همانان که نظر به چهره نورانی و دقت در سلوک ایمانی و مطالعهٔ مشی و مرام و سبک زندگیشان نسیم دین الهی و شمیم آئین حسینی را به ارمغان می‌آورد.
عاشقانی غیرتمندی که همواره پاسدار حفظ اصالت سنت‌های ناب عزاداری و مداحی، و دغدغه‌مند حفظ حریم مقدس آن بوده‌اند، و پیوسته کوشیده‌اند جریان مداحی و شعر آئینی، بلکه جمیع ابعاد هیئت را از آسیب و انحراف مصون نگه داشته در راستای رشد و ارتقا آن و انتقال صحیح و سالم آن به نسل‌های بعد از خود، قدم برداشته و قلم زده‌اند.
جهادگران مخلصی که نه فقط در قامت یک مداح و ستایشگر، که در بزنگاه‌های اعتقادی و فرهنگی و سیاسی و اجتماعی، پرچمدار حرکت‌های جهادی در سنگرهای مختلف بوده‌اند، از مبارزه با رژیم ستم‌شاهی تا مبارزه با مظاهر فساد و غرب‌زدگی، از دفاع مقدس هشت ساله گرفته تا دفاع از مرزهای اعتقاد شیعه در برابر هجمه شبهات وانحرافات، از پیشگامی در گره‌گشایی از مردم گرفته تا جلوداری در بحران‌هایی نظیر سیل و زلزله و کرونا همه جا پیرغلامان خوش درخشیده‌اند.
آری…، تجلیل از پیرغلامان و خادمین حسینی، تنها تکریم سالمندان و کهن سالان عادی نیست. اینان گنجینه‌های گران‌سنگی هستند که تاریخ شفاهی هیئت و ستایشگری، مداحی اصیل و نوحه‌خوانی‌های ناب، بلکه تاریخ شفاهی وقایع ایام را در سینه دارند. عمر پر برکت هر یک از این بزرگواران، کتابی گشوده از فرهنگ ناب شیعی است که باید صفحات آن را با دقت و احترام و تکریم بوسید و ورق زد.
پیرغلام؛ حبیب الحسین
ابعاد وجودی فرهنگ حسینی آن‌چنان درس آموز است که هر جلوهٔ آن قابل الگوبرداری است. به دانشگاه کربلا که می‌روی نباید فقط دید، باید نگاه کرد «فاعتبروا یا اولی الابصار»، تأمل کرد و آموخت. این همه شهید از اصحاب حتی بنی‌هاشم، هر کدام از دیگری عزیزتر و والاجاه‌تر، اما فقط یکی است که در چند قدمی ضریح مطهر شش گوشه صاحب ضریح است. همان نازنین پیرغلامی که در عصر بهانه‌ها و جاماندن‌ها، به دعوت «من الغریب الی الحبیب» ارباب لبیک گفت و هر طور بود خود را به کربلا رساند و قوت قلب زینب سلام الله علیها شد.
یکی از زیباترین الگوهای احترام به پیرغلامان امام حسین علیه‌السلام وجود ضریح حبیب بن مظاهر اسدی؛ نماد پیرغلامی در جوار ضریح ارباب است که این خود نمایان‌گر جایگاه پیرغلام حسینی بین همه شهدای عاشوراست.
