خبرگزاری مهر؛ گروه سیاست، هادی رضایی: در حالی که دود جنگ ۱۲ روزه هنوز از آسمان منطقه نرفته، ایران با میزبانی رزمایش ضدتروریستی «سهند ۲۰۲۵» در استان آذربایجان شرقی، نه تنها توان نظامی خود را به رخ میکشد، بلکه ائتلافی قدرتمند از شرق را علیه تهدیدات مشترک بسیج کرده است. این مانور مشترک، با حضور عملیاتی نیروهای بلاروس و ازبکستان و هیئتهای عالیرتبه از ۱۰ کشور عضو سازمان همکاری شانگهای، نخستین تجربه عملی ایران در این سطح پس از پیروزی اخیر است و پیامی راهبردی برای تضمین امنیت کریدورهای حیاتی اقتصادی ارسال میکند.
آغاز پرقدرت رزمایش در تیپ امام زمان (عج)
مرحله اصلی رزمایش «سهند ۲۰۲۵» با میزبانی نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تیپ مکانیزه امام زمان (عج) کلید خورد. این رزمایش که سه روز به طول انجامید، فراتر از یک تمرین نظامی ساده بود؛ آن یک نمایش هماهنگ از توانمندیهای ضدتروریستی با استفاده از مهمات واقعی و فناوریهای پیشرفته مانند ریزپرندههای انتحاری. نیروهای ایرانی به همراه تیمهای عملیاتی از بلاروس و ازبکستان، سناریوهای واقعی مقابله با تروریسم را اجرا کردند، در حالی که هیئتهای نظامی و امنیتی از تمام ۱۰ کشور عضو شانگهای شامل چین، روسیه، هند، پاکستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، بلاروس، ازبکستان و ایران ناظر بر این عملیات بودند. همچنین، چهار کشور مهمان عربستان سعودی، عراق، عمان و آذربایجان حضور دارند و این ترکیب، گستره وسیع همگرایی را برجسته میسازد.
سردار محمد کرمی، فرمانده نیروی زمینی سپاه، در بازدید از یگانهای شرکتکننده تأکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران قربانی تروریسم بوده و با ۱۷ هزار شهید ترور، هدف این رزمایش مبارزه قاطع با اقدامات تروریستی است.» وی از آمادگی بالای یگانها خبر داد و گفت: «با طراحی سناریوهای متنوع، زمینه برای تبادل تجربیات فراهم شده است.»
اهمیت استراتژیک: از عضویت جدید به نقش محوری
این رزمایش، نخستین عملیات صحرایی مشترک سازمان همکاری شانگهای در خاک ایران بود و نخستین بار میزبانی آن را بر عهده گرفتهایم. محمد ساجدیفر، کارشناس مسائل سیاسی، در گفتوگویی توضیح داد: این رزمایشها بیش از اهداف تاکتیکی، برای افزایش همبستگی و نمایش انسجام برگزار میشوند. سازمان شانگهای که از ۱۹۹۶ با عنوان شانگهای ۵ آغاز شد، امروز با ۱۰ عضو نیمی از جمعیت جهان را پوشش میدهد و ایران از سال ۲۰۲۳ عضو رسمی آن است.
وی افزود: میزبانی ایران در چهارمین دوره این رزمایش ضدتروریستی که تنها چهار بار در دو دهه برگزار شده نشاندهنده جایگاه راهبردی کشورمان است.
انتخاب استان آذربایجان شرقی به عنوان محل برگزاری، تصادفی نیست. این منطقه تقاطع سه کریدور حیاتی است: شمال-جنوب، مسیرهای انرژی خزر به خلیج فارس، و اتصال به قفقاز و آسیای میانه. برگزاری رزمایش در این نقطه حساس، پیامی روشن به شرکا و رقبا میفرستد: ایران آماده تضمین امنیت این مسیرهای اقتصادی در برابر تهدیدات تروریستی است. این اقدام، ایران را به عنوان ضامن امنیتی قابل اعتماد در پیمان شرقی تثبیت میکند.
عملیات نفسگیر: از تخریب هوشمند تا رهایی گروگان
در مرحله نهایی که روز پنج شنبه برگزار شد، یگانهای نیروی زمینی سپاه به همراه نیروهای بلاروس و ازبکستان، سناریوهای متنوعی را اجرا کردند. برجستهترین بخشها شامل:
– تخریب هوشمند: یگانهای تخریب با مواد منفجره پیشرفته، خطوط مواصلاتی تروریستها را قطع کردند.
– درخشش ریزپرندهها: گردانهای سجیل با ریزپرندههای مجهز به مهمات هوشمند، مواضع دشمن را نابود کردند.
– دفاع مستحکم مرزی: یگانهای ویژه با استقرار در استحکامات، ورود تروریستها را دفع کردند.
– پشتیبانی هوایی: بالگردهای کبرا هوانیروز سپاه آتش دقیق بر مواضع ریختند، در حالی که Mi-17 و ۲۱۴ نیروها را هلیبرن کردند.
– رهایی گروگان: عملیات مشترک برای نجات گروگانها از اتوبوس، با موفقیت اجرا شد.
این عملیات، توانمندی منحصربهفرد نیروی زمینی سپاه در مقابله با گروهکهای نامنظم را برجسته کرد؛ نیرویی که در شمالغرب و جنوبشرق ایران، امنیت پایدار ایجاد کرده و تجربیاتش را با شرکا به اشتراک میگذارد.
پیامهای راهبردی در سایه جنگ ۱۲ روزه
سرلشکر محمد پاکپور، فرماندهکل سپاه، در پیام آغازین رزمایش، حضور میهمانان را «مایه افتخار» دانست و از جنرال شارشیوف، رئیس کمیته ضدتروریستی شانگهای، قدردانی کرد. وی با گرامیداشت شهدای مبارزه با تروریسم از جمله سرداران شهید سلیمانی، باقری، سلامی و رشید تأکید کرد: «سپاه تجارب ارزشمندی در مقابله با تروریسم تکفیری و تجزیهطلب دارد و آماده اشتراکگذاری بدون محدودیت است.» پاکپور افزود: «تروریسم مرز نمیشناسد و این رزمایش برای ارتقای توان جمعی طراحی شده.»
این رویداد، بلافاصله پس از جنگ ۱۲ روزه، نمایشی از اقتدار ایران است. فراتر از عرصه نظامی، سهند ۲۰۲۵ تعریف مستقلی از تروریسم ارائه میدهد؛ در برابر تقسیمبندی غربی به «تروریست خوب و بد»، شرق بر واقعیتهای منطقهای تأکید دارد. تأثیرات آن میتواند اقتصادی باشد: اعتماد امنیتی برای قراردادهای بزرگ، شتاب به کریدور شمال-جنوب، و تقویت جایگاه ایران به عنوان شریک فناور.
در نهایت، رزمایش سهند ۲۰۲۵ نقطه عطفی در دیپلماسی دفاعی ایران است؛ از یک عضو جدید به قطب امنیتی شرق، اعلام نقش فعال در نظم جدید جهانی. این مانور نه تنها امنیت منطقه را تقویت میکند، بلکه پیام صلح و همکاری را به جهان مخابره مینماید.