به گزارش خبرگزاری مهر، بهرام بیضایی نویسنده و کارگردان سرشناس تئاتر و سینمای ایران ۵ دی به دلیل بیماری در آمریکا چشم از جهان فروبست. به همین مناسبت چند تن از هنرمندان سینما و تئاتر و موسیقی در دلنوشتههایی نسبت به درگذشت این هنرمند واکنش نشان دادند.
مژده شمسایی بازیگر سابق سینما و تئاتر و همسر بهرام بیضایی در صفحه رسمی این هنرمند در فضای مجازی نوشته است:
«زمین زیرِ پایم سست است؛
وقتی او بر آن راه نمیرود
هوا برایم تنگ است؛
وقتی او در کنارم نفس نمیکشد
آسمانم رنگی ندارد؛
وقتی چشمان آسمانیاش به آن نمینگرد
کوهها مظهر هیچاند؛
وقتی ایستادگیاش جایی ندارد
جهانم خالیست؛
وقتی صدایم نمیکند
عشق تنها واژهایست؛
وقتی نیست که نثارش کنم
وطنم نامیست؛
وقتی او از آن نمینویسد
راهها به بیراهه میروند؛
وقتی به او نمیرسند
زندگیام باریست بر دوش؛
وقتی با او نمیگذرد»
ایرانیترین ایرانی هزار فرسنگ دور از ایران چشم بر جهان فرو بست
اصغر فرهادی کارگردان سینمای ایران نیز برای فقدان بیضایی در صفحه مجازی خود اینگونه نوشت: «بهرام بیضایی، آموزگار بزرگ من که شیفتهوار آثار، سخنان و بالاتر از آن عشقش به فرهنگ این سرزمین را با تمام وجود دنبال کردم، حالا در غربت دنیا را ترک کرده است. حقیقتاً ایرانیتر از بهرام بیضایی در این روزگار نشناختم و چه تلخ که این ایرانیترین ایرانی، هزاران هزار فرسنگ دور از ایران چشم بر جهان فرو میبندد.»
همچنین پیمان معادی بازیگر سینما با انتشار عکسی از بهرام بیضایی نوشت: «امروز تمام جهان هنر عزادار است. خداحافظ بهرام بیضایی بزرگ. ببخش بر ما بی لیاقتان که در غربت رفتید.»
امین حیایی بازیگر سینما نیز با استوری عکس بهرام بیضایی درگذشت او را به جامعه هنری و خانواده او تسلیت گفت.
نویسنده پشت میزنشین نویسنده نیست
ایوب آقاخانی نویسنده و بازیگر سینما و تئاتر نیز در صفحه مجازی خود نوشت: «امروز سلام رنگ دیگری دارد … ایرانی بودن هم… اینجا اجر بزرگان دیگر این سرزمین را نا ماجور نمیکنم اما ایرانی ترین نویسنده مان قلمش را به ما سپرد و رفت… تو میتوانی برای اقناع مخاطبانت دلیل بیاوری تا اثبات کنی چرا به قول بزرگی داستایوسکی قلدرتر از تولستوی، استاندال بارورتر از زولا، اونیل ششدانگ تر از هر که در این یکصد ساله درام نوشته و میلر معاصرترین درام نویس جهان است ولی کسی وقتی بگویی «فارسی ترین و ایرانی ترین درام نویس بهرام بیضایی» است، از شما نخواهد پرسید چرا که به چشم غیرمسلح هم دیدنی است و اثبات و اقناع نمیخواهد.
با افتخار در کلاس اصول و فنون نمایشنامه نویسی دانشگاه به سالهای ۷۶ و ۷۷ دانشجوی استاد بهرام بیضایی بودم. امروز مهمترین آموزه اش را که سالهاست به کار بستهام در سوگش باصدای بلند تکرار میکنم: نویسنده پشت میزنشین نویسنده نیست موجود خیالباف ترحم برانگیزی است که با استعداد بالا هم از یاد میرود. نویسنده باید جامعه اش را ببیند و تاثیر بگیرد در آن بچرخد و تصویر ببیند و فرزند راستین شرایطش باشد تا در یاد بماند.
این راز جاودانگی استاد بود … یاد ایشان گرامی و دل شما و همه فرهنگ دوستان و عاشقان بالندگی هنر ایران زمین صبور…»
جای اجراهای بیضایی تئاتر شهر بود
نغمه ثمینی نمایشنامهنویس نیز در واکنش به خبر درگذشت بهرام بیضایی نوشت: «چرا مردم ساکن ایران نباید اجراهای آخر بیضایی را دیده باشند؟ چه کسانی لایقتر از مردم ساکن ایران که اجراهای بیضایی را ببینند؟ میتوانستند دوست داشته باشند، نداشته باشند، نقد کنند، نکنند، اما حق دیدنشان را باید میداشتند.
این احساس یتیمی و زیر پا خالی شدن و تنها ماندن بسان خشمی پدیدار میشود از حقی که نباید سلب میشد. جای اجراهای بیضایی تئاتر شهر بود.»
طربنامهنویسِ همه مطربان گمنام
کیهان کلهر نوازنده و موسیقیدان ایرانی در صفحه مجازی خود در سوگ بهرام بیضایی اینگونه نوشت: «به گمانم او مرغکی نشسته بر شاخهای از سرو کاشمر بود وقتی به دستور متوکل بر زمین افتاد.
یا به هیئت جامهداری در شبیهخوانی میدان نقش جهان که از خجند تا اصفهان ببوی خون سیاوش آمده. شاید خاک بود در قادسیه؛ آنگاه که رستم فرخهرمز از رود عتیق بیرون کشیده شد و بر او و در خون خویش درغلتید. یا به هیبت دهقانی، راویِ داستان اکوان دیو، گاهگاه مهمان خانهای میشده در دیه پاژ. او باد بود پیچیده زیر سقف آسیابی در مرو، شاهد مرگ یزدگرد.
بی گمان او هشتاد و هفت ساله نبود.
«بهرام بیضایی» طربنامه نویسِ همه مطربان گمنام و خاموشِ قرنها
که جز شادی نخواستند و جز اندوه نبردند.
تا باد چنین باد که فرهنگ ایران چنین فرزندانی بپرورد.»
او رفتنش هم تولد است
افشین هاشمی بازیگر سینما و تئاتر در صفحه شخصی خود در فضای مجازی اینگونه واکنش نشان داد: «ایستاد تا روز تولدش یک بار دیگر متولد شد، سپس رفت. اینک رفتنش هم تولد است.
او هر سال در روز رفتنش یک بار دیگر متولد میشود همچون درختی تنومند که هر سال زمستان را به امید بهار اثر میگذراند و هر سال برگ سبز به ما هدیه میدهد. او که خود درخت بود … و سرسبزی بود … برگهای سبزش بر همه ایران سایه دارد وقتی انوارِ سوزان است و تناش پناه باد و بوران وقتی سرما خُشکان است، چرا که درخت او از چشمه خرد آب خورده.»
از این پس به چه کسی باید اقتدا کرد؟
پرویز پرستویی بازیگر سینما در سوگ بهرام بیضایی اینگونه نوشت: «داغی بزرگ برای فرهنگ و هنر نمایش و سینما. بهرام بیضایی اسطوره و بزرگمرد سینما و تئاتر، استاد بی بدیل عرصه فرهنگ و هنر در روز تولدش دور از وطن درگذشت.
استاد تقوایی رفت…
مهرجویی رفت…
پوراحمد رفت…
کیارستمی رفت…
و بهرام بیضایی استاد بی بدیل که کوچک و بزرگ عرصه هنر به وجودش افتخار میکردند هم رفت … خدا نگذرد از مسئولین بی کفایتی که هرکدام از این عزیزان را زمانی که در قید حیات بودند کشتند…
یکی را در وطن در کنج عزلت و یکی را در غربت. آخرین باری که در آمریکا استاد رو ملاقات کردم از ایشان خواستم که نمیشه برگردید؟ پاسخش این بود چه ضمانتی است که برگردم و کار کنم؟ حرفش این بود.
ضمن احترام به همه هنرمندان واقعی از این پس به چه کسی باید اقتدا کرد …؟!
این کارگردان سینما و تئاتر، نمایشنامه نویس، فیلمنامه نویس و پژوهشگر کشور در آمریکا از دنیا رفت. روحش شاد و یادش گرامی.
تسلیت به مژده شمسایی عزیز و عزیزانش تسلیت به جامعه هنری تئاتر و سینما …»
همه ما مرهون نمایشنامههای بیضایی هستیم
حسن فتحی نویسنده و کارگردان تئاتر، تلویزیون و سینما در صفحه شخصی خود نوشته است: «همه ما اهالی سه چهار نسل تئاتر و سینمایی وطنی مرهون و متاثر از نمایشنامهها و آثار سینمایی او هستیم، اما همه ما آیا در مواجهه با جهل و بیعدالتی و عافیت طلبی و دروغ، مرام و اخلاق حقیقت محور او را دنبال خواهیم کرد؟
ادای احترام بر عطا و لقای عمر پربرکت استاد بهرام بیضایی جز این نیست که میراثدار شایسته سنت فکری و فرهنگی و اخلاقی او در عرصه سینما و ادبیات و اساطیر تاریخ ایران زمین باشیم.»
بهرام بیضایی: میراثی برای همیشه
کورش سلیمانی بازیگر، کارگردان و رئیس مجموعه تئاتر شهر نیز به بهانه درگذشت بهرام بیضایی نویسنده، کارگردان و پژوهشگر سینما و تئاتر متنی را منتشر کرد که بدین شرح است: «از شمار دو چشم یک تن کم / وز شمار خرد هزاران بیش
دشوار است در آشوب ذهنیِ پی آمدِ خبری چنین تلخ، نوشتن … اما چیزی هم جز نوشتن و تسلیت گفتن به یکدیگر، مگر میتواند آراممان کند؟!
آثار بیضایی گرچه در نگاه نخست، سعی در بازنماییِ ایران و ایرانی در دورههای دور و معاصر، با شیواترین کلام، پرداختهترین شخصیتها و نمایشیترین موقعیتها را دارد اما غربت و غرورِ توامان ایرانی، در جهان هزاررنگ دیروز و امروز را به بهترین شکل در آثار او میتوان یافت و از این روست که آثار او در نمایشنامهنویسی و سینما از بهترین محلهای رجوع برای آیندگان در بازشناسی دورانهای تاریخی این سرزمین خواهد بود، آنچنان که برای ما بود …
بهرام بیضایی هنرمندِ ذوالفنونِ عرصه تئاتر و سینما، هنرمندی اثرگذار و یگانه بود که هیچکس را یارای نزدیک شدن به جایگاه او در همه این سالها نبود و بعید است تا سالها بتواند باشد … بهرام بیضایی عاشق ایران بود، همچون تمامی هنرمندان و ادیبان بزرگی که میشناسیم … این کیمیایِ عشق به خاکِ «ایران» چه اکسیرِ تمام نشدنی ست که هرکسی از آن بهره برد جاودانه شد، چون ایران که جاودانه میماند تا فرزندانی از اینگونه را مادران بازهم بپرورند …
و ما چه خوشبخت بودیم که با او هم عصر بودیم و آثار او را با او بر صحنههای تئاتر و بر پرده سینما دیدیم … امید که خوشبختتر باشیم، با ادامه دادن راه و نگاه خردمندانه و هنرمندانه ایشان در هنر و نهراسیدن چون ایشان، از هر دشواری و سختی که بر سر راه هنر و هنرمندی ست …
بهرام بیضایی؛ خردمندی فرزانه بود، که در دنیای تئاتر و سینمای ایران در تمامیِ سال هایِ هنرنمایی خود، در اوج درخشش، تنها شبیه خودش بود و هیچکس شبیه او نشد … و ما تا همیشه به روشنگری او، به هنر او و به قلم او بسیار مدیونیم …
این فقدان بزرگ را به ایران، عموم هنرمندان، به ویژه خانواده گرامی ایشان و همکار ارجمندمان خانم مژده شمسایی، یار و همسرِ همراه و هم دلِ ایشان صمیمانه تسلیت عرض میکنم.
نامش، یادش و آثارش – که بی تردید هنر تئاتر ما را به بالاترین اوجها رساند – تا همیشه جاودان و روح بلندش در آرامش و مهر بی پایان پروردگار …»
آمد و تا ابد ماند
صابر ابر بازیگر تئاتر و سینما نیز در واکنش به خبر درگذشت بهرام بیضایی نوشت: «یکهزار و سیصد و هفده آمد و تا ابد ماند.»
مهدی هاشمی بازیگر سینما و تئاتر نیز با انتشار ویدیویی فقدان بهرام بیضایی را تسلیت گفت که بدین شرح است: «استاد بزرگ ما، خورشید فرهنگ ما غروب کرد؛ استادی که خشمگین بود، عصبانی بود از آنچه که باید میبود و نبود و در این عرصه تنگ، کاری کرد کارستان. او به ما درخشش تاباند. به فرهنگی که مال خودمان است ولی نمیشناسیمش، نور تاباند. بهرام عزیز بیش از سهم خودش کوشید تا ما بفهمیم کی هستیم و چی هستیم.»
نیکی کریمی، علی زندوکیلی، محمد معتمدی، طناز طباطبایی، شهاب حسینی، پژمان بازغی، مهران غفوریان، میلاد کی مرام، مصطفی کیایی، سحر دولتشاهی و … از دیگر هنرمندانی هستند که نسبت به درگذشت بهرام بیضایی واکنش نشان دادند.
