خبرگزاری مهر-گروه هنر-آزاده فضلی؛ هنرهای تجسمی یکی از عرصههای هنری در کشورمان است که نسبت به دیگر هنرها امکان بروز و واکنش سریع به اتفاقها را دارد اما عموماً نسبت به دیگر هنرها همچون سینما و موسیقی، مهجور واقع میشود. در سلسله گزارشهای «هنرهای تجسمی در هفتهای که گذشت» درصدد هستیم بخشی از روند اتفاقاتی را که افتاده، بیان کنیم. جمعهها روز تعطیل محسوب میشود اما در این روز، نمایشگاههای هنرهای تجسمی آغاز به کار میکنند و هنرمندان تجسمی اعم از نقاشان، مجسمهسازان، عکاسان، تصویرسازان، گرافیستها، خوشنویسان و … تلاشها و فعالیتهای اخیر خود را در قالب یک نمایشگاه هنری به منصه ظهور میگذارند.
«آدینه» روز نانوشته آغازین بر نمایشگاههای هنری است و البته که به دلیل تعطیل بودن اکثر مشاغل، فرصتی مغتنم برای تماشای این آثار هنری توسط اقشار مختلف مردم فراهم میشود. بر این اساس، نگاهی به اتفاقات هنرهای تجسمی و همچنین برخی نمایشگاهها و رویدادهای هفته خواهیم داشت.
هفتهای تحت تاثیر روز مادر
در هفتهای که گذشت، نمایشگاههای متعددی به مناسبت گرامیداشت روز زن و مادر در گالریهای پایتخت و فرهنگسراها افتتاح شد که از جمله آنها میتوان به رویداد «باهنران» در نگارخانه دانشکده هنر دانشگاه بینالمللی سوره و افتتاح بزرگترین نمایشگاه هنری با عنوان «در قاب بهشت» با موضوع مادر در فرهنگستان هنر، اشاره کرد. همچنین، جدیدترین اثر نقاشی حسن روحالامین به مناسبت ولادت با سعادت حضرت زهرا سلام الله علیها و روز مادر، با عنوان «مادر غنچهها» منتشر شد.
مقابله با ترورهای سایبری در قالب کارتون عرضه میشود
هفته گذشته، نشست خبری رویداد بینالمللی «ترور آنلاین» با حضور سیدمسعود شجاعی طباطبایی دبیر و مسعود نجابتی رئیس هیئت داوران این رویداد در مکتب حاجقاسم برگزار شد. مسابقه کارتون و پوستر «ترور آنلاین» نه تنها به سکوی پرتابی برای طراحان همسوی گفتمان مقاومت تبدیل شده، بلکه با کسب ۵ ستاره از فدراسیون جهانی کارتون، در رده رویدادهای درجه یک قرار گرفته است.
در پی تداوم محدودیتها و حذف محتوای مرتبط با چهرههایی چون سردار شهید حاج قاسم سلیمانی در برخی پلتفرمهای جهانی، فعالان حوزه رسانه و فرهنگ دیجیتال بر اهمیت برگزاری «رویداد بینالمللی ترور آنلاین» تأکید کردند. این رویداد با هدف بررسی ابعاد حقوقی، فرهنگی و رسانهای حذف و سانسور روایتهای ملی در فضای مجازی برگزار میشود.
در توضیح ضرورت این رویداد آمده است: «کاربران ایرانی بارها مشاهده کردهاند که تصاویر، نامها یا مطالب مرتبط با قهرمانان ملی کشور با محدودیت یا فیلتر مواجه میشود؛ موضوعی که صرفاً خطای الگوریتمی نیست، بلکه به معنای نادیده گرفتن بخشی از حافظه جمعی ایرانیان است. بر اساس این دیدگاه، برای بخش بزرگی از جامعه، سردار سلیمانی نماد ایثار، امنیت و مقاومت است و حذف محتوای مربوط به او معادل حذف بخشی از هویت معاصر ایران در عرصه جهانی تلقی میشود. برگزارکنندگان این رویداد معتقدند کاهش دیده شدن روایت ایرانی از قهرمانان خود، شکاف میان واقعیت اجتماعی کشور و بازنمایی آن در رسانههای بینالمللی را افزایش میدهد. حفظ امکان بازنمایی چهرههای ملی در فضای مجازی جزو حقوق فرهنگی ملتها است. هر تصویر، نام و روایت، بخشی از حافظه تاریخی و میراث معنوی مردم را در خود دارد و نباید قربانی سیاستگذاریهای مبهم یا استانداردهای دوگانه شود.»
سیدمسعود شجاعی طباطبایی دبیر رویداد کارتون و پوستر «ترور آنلاین»، به موضوع ترور قهرمانان مقاومت در فضای مجازی اشاره کرد و گفت: ما با یک تروریسم سایبری مواجهیم که روز به روز افزایش پیدا میکند و ترورها به جای فضای فیزیکی در فضای مجازی صورت میگیرد. هدف اصلی این رویداد، ارائه بازنمایی بصری از وقایع و واقعیتهای مربوط به سانسور جهانی در فضای مجازی است؛ این رویداد با همکاری مکتب حاجقاسم و با هدف پرداختن به مفاهیم پیچیده سایبری، سانسور دیجیتال و «حذف صدای مقاومت» در پلتفرمهایی نظیر اینستاگرام، توییتر و فیسبوک رقم خورده است. در بخش پوستر، تمرکز بر «حذف قهرمانان مقاومت در فضای مجازی» بوده است. در بخش کارتون (که به دلیل مصطلح بودن، از عنوان کاریکاتور نیز استفاده شده است)، به سیاستهای محتوایی سه پلتفرم بزرگ دیجیتال که به زعم برگزارکنندگان «در ظاهر مدافع آزادی بیان اما در واقع سانسورچیان بزرگ عرصه دیجیتال» هستند، پرداخته شده است.
نَقل «نورآمد» برای نابودی رژیم صهیونسیتی
در هفتهای که گذشت، نمایشگاه نقاشیهای عبدالحمید قدیریان با عنوان «نورآمد» در گالری حبیباله صادقی حوزه هنری افتتاح شد. موضوع آثار نقاشی عبدالحمید قدیریان در این نمایشگاه، نَقل تصویری نابودی رژیم صهیونیستی به روایت قرآن است که در آن حدود ۳۰ اثر نقاشی رنگروغن از وی به نمایش درآمده است و سعی دارد دریچه تازهای به رابطه میان حوزه اندیشه، هنر و حکمرانی آینده با رویکردی حقمدار بگشاید.
نورپردازی نمایشگاه «نورآمد» به گونهای بود که نور موجود در آثار بیشتر جلوهگر شود و تاکیدی مضاعف روی نور شده بود. در میان آثار قدیریان، چندین تابلوی جدید نیز به چشم میخورد که یکی از آنها متفاوت از بقیه است و تصویری از پیروزی حق علیه باطل یا یادآور قیام امام زمان عجل الله فرجه الشریف است. نور در آثار قدیریان، همچون شعلهای مقدس، مفاهیمی عمیق و روحانی را در دل تصاویر جاودانه کرده و با روشنایی خود، راهی به سوی درک عمیقتر از حقیقت و زیبایی باز میکند.
پس از افتتاحیه این نمایشگاه، نشستی با مدیران و هنرمندان به منظور گفتگوی پژوهشی درباره آثار نقاشی عبدالحمید قدیریان برگزار شد. قدیریان در این بخش گفت: در معرفی نقل «نور آمد» تلاش کردم تا نگاه توحیدی را که طی ۴۰ سال جامعه با آن مواجه بوده، به فضای قابل بحث تبدیل کنم. تصورم این است که نیاز داریم تا جامعه به این باور برسد که خدا زنده است. جامعه هنری از نگاه هنر انقلاب و متعهد خیلی فاصله گرفته است و یکی از علتهایش هم نبود چنین فضای گفتمانی است که زمینه تامل و تفکر ایجاد کند و در نهایت به تولید اثر بینجامد.
حجتالاسلام جلالی که دبیر علمی این نمایشگاه است، در این نشست، به چگونگی شکلگیری فضای گفتگو در نمایشگاه «نورآمد» اشاره کرد و ایجاد پلتفرم و ژانر جدیدی در ارائه آثار را یک ضرورت دانست که روایت را از شکل یکسویه خارج میکند.
وی همچنین اظهار کرد که ما هر روز یک مهمان ویژه از دانشگاه و حوزه هنری خواهیم داشت تا بعد از دیدن آثار، درباره نقاشی که برایشان جذاب بوده، گفتمان داشته باشیم و به این سوال که گام بعدی عبدالحمید قدیریان چیست طی ۳۰ روز پاسخ داده شود.
حجتالاسلام قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی نیز در این نشست، با تاکید بر ارزش و اهمیت به تصویر کشیدن پیدا و پنهان عالم به انتشار تصاویر آثار عبدالحمید قدیریان در قالب کتاب اشاره کرد.
محمدحسین ساعی رئیس دانشگاه سوره که دیگر مهمان این افتتاحیه بود از لذت مخاطب، ایجاد زیست بوم جدید و خلاقانه و قرار گرفتن ایده نقل در مقابل نقد صحبت کرد و به جنسی از آگاهیبخشی اشاره کرد که میتواند مفاهیم جدیدی را خلق کند.
اولین دوره عکس حقیقت تماشایی شد
در هفتهای که گذشت، بخش عکس مستند نوزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» یا نمایشگاه مجموعه عکس مستند «از قاب تا روایت مستند» دستاورد نگاه عکاسان مستند و روایتپرداز ایرانی با حضور محمدمهدی عسگرپور، محمد حمیدی مقدم، مهرداد زاهدیان، مهدی آشنا و جمعی از هنرمندان و علاقهمندان در روز دوم جشنواره در خانه هنرمندان ایران آغاز به کار کرد.
مهدی سروری مدیر اجرایی بخش عکس نوزدهمین دوره جشنواره «سینماحقیقت» و مهرداد زاهدیان ایدهپرداز این بخش بودهاند.
در این نمایشگاه، چندین مجموعه عکس مستند و آثار ۲ تن از پیشکسوتان عکاسی مستند و ایرانشناسی به نمایش گذاشته شده است. پس از اعلام فراخوان این نمایشگاه، ۲۶۴ عکاس مستند ایرانی بیش از هزار و ۷۰۰ قطعه عکس به دبیرخانه ارسال کردند.
داوری آثار نیز ۲۲ آبان توسط مهرداد زاهدیان، ساعد نیک ذات و سیفالله صمدیان انجام شد. پس از داوریها، تعداد ۱۳ مجموعه عکس شامل ۹۱ قطعه عکس رنگی و سیاه و سفید از ۱۲ عکاس با موضوعهای مختلف و با تاکید بر روایتپردازی و محوریت مستند به نمایشگاه «از قاب تا روایت مستند» راه پیدا کرد که این آثار با بیانیههای ۲ زبانه فارسی و انگلیسی در گالریهای بهار، تابستان و نامی خانه هنرمندان ایران به نمایش درآمده است.
در این نمایشگاه، آثار عکاسانی از استانهای هرمزگان، گیلان، خوزستان، فارس، مازندران، گلستان، کردستان، خراسان رضوی، چهار محال و بختیاری در این نمایشگاه ارائه شده است، هر چند که عکاسانی از استان تهران، آثاری را برای دبیرخانه ارسال کردند اما هیچیک به نمایشگاه راه پیدا نکردند.
بحرانها و تضادهای عمیق اجتماعی به زبان افشین پیرهاشمی
مراسم یادبود افشین پیرهاشمی در قالب سلسله نشستهای «عصر بومرنگ» دوشنبه ۱۷ آذر در سالن شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار شد. در این مراسم، فیلم مستند «میتونی این راز رو نگه داری؟» به کارگردانی کیوان مهرگان و تهیه کنندگی مشترک بهروز داوری و کیوان مهرگان به نمایش درآمد. در این فیلم مسـتند، گروهی از اعضای خانواده، دوستان، همکاران و هنرمندان ناگفتههایی از زندگی و زمانه افشین پیرهاشمی را از تولد تا مرگ بیان کردند.
پس از نمایش فیلم، آزاده امجدی منتقد هنری، سینا جعفریه مدیر گالری ثالث و حسین گنجی روزنامه نگار و منتقد هنری در سخنانی جداگانه به بازخوانی هنر معاصر ایران با تمرکز بر زندگی و آثار افشین پیرهاشمی پرداختند.
حسین گنجی در سخنانی گفت: هنرمندان حساس مانند پیرهاشمی، با تبدیل کردن بحرانها و تضادهای عمیق اجتماعی به زبانی هنری، به سرعت مطرح میشوند اما این عمق و شدت زیستن در میان گسلهای هویتی و سیاسی، همراه با فشار ساختاری و بازار هنر، موجب فرسایش و خاموشی زودهنگام آنان میشود.
وی درباره نقش زن در آثار این هنرمند نقاش توضیح داد: در آثار پیرهاشمی، زن فیگور نیست. زن میدان تنش است. به تعبیر لورا مالوی، تصویر زن همواره محل نزاع قدرت بوده است؛ پیرهاشمی این وضعیت را شناخت و سعی کرد منطق آن را بشکافت. زنان او با کلاهخود، تفنگ، پرچم آمریکا، چادر، تبر، ماسک ظاهر میشوند. این تضاد تصادفی نبود بلکه انتخابی برای نشان دادن شکاف هویتی بود. او زن ایرانی را نه فقط مادر یا معشوق، بلکه میانجی تاریخ میدید. آثار پیرهاشمی اغلب سیاهوسفید و بزرگمقیاس بودند. تکرنگی او انتخاب فرمی نبود، حذف تزیین و دعوت به مواجهه بیواسطه بود.
برگزیدگان «دوربین.نت» مشخص شدند
هجدهمین جشنواره عکس خبری، مطبوعاتی «دوربین.نت» با معرفی برگزیدگان در ۸ بخش به کار خود پایان داد.
همچنین، تندیس عکس برتر سال هجدهمین جشنواره «دوربین.نت» به سید حامد موسوی اهدا شد.
نمایشگاه آثار هجدهمین جشنواره عکس خبری، مطبوعاتی «دوربین.نت» تا امروز جمعه ۲۱ آذر در بلدیه تهران برقرار است.
آغاز نمایشگاههای هنری در آدینه
نمایشگاه «صحنه» در گالری اُ، نمایشگاه «به رنگ آسمان» در گالری آرتیبیشن، نمایشگاه «باز به تن درآمدن» در گالری زیرزمین دستان، نمایشگاه «نانگارهها» در گالری ویستا، نمایشگاه «این یک جمعیت نیست» در گالری نگر، نمایشگاه «میان آنگاه و اکنون» در گالری والی، نمایشگاه «۱۲روز» در گالری سهراب و نمایشگاه «شاملو صد پرتره» در گالری دنا، از جمله نمایشگاههایی هستند که عصر جمعه ۲۱ آذر افتتاح میشوند.
