به گزارش خبرنگار مهر، ۱۶ آذر روز دانشجو، با یادآوری ایستادگی دانشجویان در برابر استبداد، نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران است. مستند «متولد کالیفرنیا» به کارگردانی علیرضا بوالی که در هفتمین دوره جشنواره مردمی فیلم عمار در بخش جنگ نرم موفق به دریافت لوح افتخار شد، با این پرسش که چرا دانشجویان سفارت آمریکا را اشغال کردند، آغاز میشود. کن نیکلاس اوکیف تفنگدار سابق نیروی دریایی آمریکا و فعال رسانهای، در سفری یک ماهه به ایران، در پی یافتن پاسخهایی فراتر از کلیشههای هالیوودی است. او در این مسیر، به واکاوی دقیق نگاه ایرانیان به آمریکا، عمق تأثیرات تحریمها و توانمندیهای دفاعی کشور میپردازد تا با مشاهده واقعیتها، تصویری متفاوت از ایران را به غرب منتقل کند.
علیرضا بوالی کارگردان مستند «متولد کالیفرنیا»، در این اثر با اشاره به زندگی گذشته کن اوکیف دوران خدمت در آمریکا تا مبارزات شخصیاش را که در نهایت به خروج او از شغل نظامیاش منجر شد، به تصویر میکشد. نقطه عطف این روایت، بازگشت به یکی از بزرگترین پرسشهای ذهنی کن اوکیف در کودکیاش است؛ چرایی اشغال سفارت آمریکا توسط دانشجویان ایرانی. در این مستند اوکیف، این بار در مقام یک فرد کنجکاو و نه یک سرباز، به دنبال پاسخ این سؤالات بنیادین در دل مردم ایران میشود.
بوالی کارگردان این اثر در طول سی روز اقامت اوکیف در ایران، فضای مستند را به سمت تعامل مستقیم این تفنگدار سابق آمریکایی با اقشار مختلف جامعه، از جمله دانشجویان و مردم عادی، میبرد. طبق این مستند، این تعاملات فرصتی فراهم میکند تا تصویر ذهنی منفی و قالبشدهای که رسانههای غربی، بهویژه هالیوود، درباره ایرانیان تحت عناوینی چون قاتل، تروریست یا دشمن تبلیغ کردهاند، به چالش کشیده شود. اوکیف در این مسیر، خود نیز هزینههایی متحمل میشود؛ او اعتراف میکند که به دلیل عقاید سیاسیاش در آمریکا با خطر امنیتی مواجه شده و با وجود ضررهای شغلی، از اینکه دیگر با برچسب قاتل شناخته نمیشود، احساس رضایت میکند.
«متولد کالیفرنیا» به کارگردانی علیرضا بوالی، تنها به مسائل سیاسی و فرهنگی نمیپردازد، بلکه تصویر دقیقی از زندگی روزمره مردم در سایه تحریمها ارائه میدهد. اوکیف به وضعیت اقتصادی و اثرات ملموس محدودیتها بر معیشت شهروندان سرک میکشد. بخشی از مستند به فضای پسابرجام اختصاص دارد؛ جایی که او از مردم نظرشان را درباره توافقات ۵+۱ میپرسد. نظراتی که به علت کاهش سطح زندگی منفی است و این جمله تکاندهنده از یک شهروند که میگوید: «قبلا نان پنیر میخوردیم، الان نان خالی هم گیرمان نمیآید»، گویای این موضوع است. با این حال در این مستند در کنار تمامی چالشها، امید به بهبود وضعیت اقتصادی و چشمانداز روشنتر آینده، در میان اکثریت مردم همچنان مشهود است.
امنیت سیاسی و توانمندیهای دفاعی
در مستند «متولد کالیفرنیا» کن اوکیف در ادامه سفر، به بررسی دیگر جنبههای ایران میپردازد؛ از جمله توانمندیهای دفاعی کشور که برخلاف تصورات رایج غربی، بهصورت دقیق و مستند تصویری متفاوت از آنها ارائه میدهد. اوکیف همچنین به امنیت سیاسی حاکم در ایران اشاره میکند، امنیتی که در تضاد با آشفتگیهای سیاسی غرب دیده میشود و این موضوع، بینش او را نسبت به ساختار حکومتی در ایران عمیقتر میکند.
در نهایت، مستند «متولد کالیفرنیا» با اتکا به دوربین و حضور یک آمریکایی در میان مردم، تلاش میکند تا خوراک مغزی مسموم شده جوانان غربی را با واقعیتهایی زنده و میدانی جایگزین کند. این اثر، سندی است از تلاشی برای روشنگری علیه روایتهای یکجانبه و نشان میدهد گاهی برای دیدن حقیقت، باید از مرزهای خودساخته عبور کرد.
