خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- حامد عرب زاده: استان بوشهر سال‌هاست به‌عنوان قطب اصلی شیلات و صیادی کشور شناخته می‌شود.
مجاورت با خلیج فارس، دسترسی به پهنه‌های وسیع ساحلی و وجود زیرساخت‌های پرورش و صید، این استان را به یکی از کانون‌های اصلی تولید و صادرات آبزیان ایران بدل کرده است.
اکنون که اقتصاد کشور به‌دنبال کاهش وابستگی به نفت است، صادرات آبزیان می‌تواند یکی از ستون‌های اصلی توسعه پایدار و ارزآوری به شمار رود.
جایگاه بوشهر در تولید ملی آبزیان
طبق آمارهای رسمی، بیش از ۵۰ درصد میگوی پرورشی ایران در بوشهر تولید می‌شود. همچنین سهم این استان در صید ماهیان صنعتی و سنتی، بخش قابل توجهی از بازار داخلی و خارجی را تأمین می‌کند.
مزارع پرورش میگو در مناطق گناوه، دیر و دیلم در کنار اسکله‌های صیادی مجهز در خارگ و کنگان، ظرفیت بی‌رقیبی برای افزایش تولید ایجاد کرده است.
از سوی دیگر، صنایع فرآوری و بسته‌بندی آبزیان در بوشهر طی سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته‌اند. کارخانه‌های مجهز به فناوری انجماد سریع (IQF)، امکان صادرات مستقیم محصولات با کیفیت بالا به اروپا و شرق آسیا را فراهم ساخته‌اند.
صادرات؛ از خلیج فارس تا اروپا
بازار هدف آبزیان بوشهر تنها به کشورهای همسایه محدود نمی‌شود. میگو و ماهی پرورشی این استان در سال‌های اخیر به کشورهای اروپایی، شرق آسیا و حوزه خلیج فارس صادر شده است.
رعایت استانداردهای بهداشتی و بسته‌بندی مطابق با معیارهای بین‌المللی باعث شده است محصولات بوشهر توان رقابت با نمونه‌های مشابه از هند، تایلند و ویتنام را داشته باشند.
در حال حاضر، عمده صادرات آبزیان بوشهر به چین، امارات، کویت و کشورهای اروپایی انجام می‌شود و این روند می‌تواند با توسعه زیرساخت‌های لجستیکی به بازارهای جدیدی همچون روسیه و آسیای مرکزی گسترش یابد.
صادرات ۲۱ هزار تن میگو و ماهی پرورشی
مدیرکل دامپزشکی استان بوشهر در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به صادرات آبزیان استان بوشهر افزود: در سال گذشته بیش از ۲۱ هزار و ۱۲۶ تن انواع آبزیان شامل ۱۳ هزار و ۵۰۱ تن میگوی پرورشی و ۷ هزار و ۴۴۷ تن ماهیان دریایی تحت نظارت‌های بهداشتی و قرنطینه‌ای دامپزشکی استان به بازارهای جهانی صادر شد.
بازارهای هدف شامل استونی، روسیه، چین، کشورهای حوزه خلیج فارس، مالزی، ترکیه، ارمنستان، تایلند، کره جنوبی، لبنان، گرجستان، قزاقستان، پاکستان و ویتنام است محمدحسین راهنما تصریح کرد: این محموله‌ها پس از بررسی و تأیید سلامت توسط دامپزشکان استان، به ۱۸ کشور صادر شده است. بازارهای هدف شامل استونی از اتحادیه اروپا، روسیه، چین، کشورهای عربی حوزه خلیج فارس مانند بحرین، کویت، عمان، قطر و امارات، همچنین مالزی، ترکیه، ارمنستان، تایلند، کره جنوبی، لبنان، گرجستان، قزاقستان، پاکستان و ویتنام بوده‌اند.
مدیرکل دامپزشکی استان بوشهر با تأکید بر رعایت الزامات بهداشتی گفت: تمامی فرآیند صادرات آبزیان با رعایت کامل ضوابط قرنطینه‌ای انجام می‌شود تا محصول سالم و استاندارد از استان بوشهر به بازارهای جهانی عرضه شود.
رهنما در بخش دیگری از سخنان خود به سیاست‌های مدیریت جدید دامپزشکی اشاره و اظهار داشت: توسعه صادرات پایدار آبزیان در گرو اعتماد بازارهای بین‌المللی به کیفیت و سلامت تولیدات است. ما با تقویت نظارت‌های بهداشتی در مسیر تثبیت جایگاه بوشهر به‌عنوان قطب صادرات آبزیان کشور حرکت خواهیم کرد.
مزیت‌های رقابتی و ارزش افزوده
یکی از ویژگی‌های صادرات آبزیان بوشهر، امکان ایجاد ارزش افزوده بالا از طریق فرآوری است. به جای صادرات خام میگو و ماهی، سرمایه‌گذاری در صنایع تبدیلی می‌تواند سودآوری بیشتری ایجاد کند.
تولید محصولات نیمه‌آماده، کنسرو، فیله‌های بسته‌بندی‌شده و حتی محصولات جانبی مانند پودر ماهی و روغن ماهی، فرصت‌های جدیدی برای صادرات پایدار به وجود می‌آورد.
ضعف در زیرساخت‌های حمل‌ونقل سرد
کارشناس ارشد شیلات در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: یکی از اساسی‌ترین مشکلات، ضعف در زیرساخت‌های حمل‌ونقل سرد است. کمبود کانتینرهای یخچال‌دار و هزینه‌های بالای حمل دریایی باعث می‌شود صادرات به بازارهای دوردست مانند اروپا صرفه اقتصادی کمتری داشته باشد.
علیرضا شریفی ادامه داد: از سوی دیگر، نوسانات ارزی و محدودیت‌های بانکی بین‌المللی فشار زیادی بر صادرکنندگان وارد می‌کند. این عوامل نه‌تنها هزینه تمام‌شده محصول را افزایش می‌دهد، بلکه قدرت رقابت در بازار جهانی را نیز کاهش می‌دهد.
وی به موضوع استانداردهای جهانی اشاره کرد و گفت: بازارهای هدف، به‌ویژه اتحادیه اروپا و شرق آسیا، استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای در حوزه سلامت و بهداشت دارند. هرچند صنایع بوشهر پیشرفت‌های خوبی در این زمینه داشته، اما برای تثبیت جایگاه در بازار جهانی نیازمند سرمایه‌گذاری بیشتر در حوزه کنترل کیفیت و پایش مستمر هستیم.
شریفی همچنین تغییرات اقلیمی را از تهدیدهای جدی دانست و افزود: افزایش دما و شوری آب خلیج فارس می‌تواند بر پرورش میگو اثر منفی بگذارد و حتی سبب کاهش تولید در سال‌های آینده شود. مدیریت منابع آبی و توسعه فناوری‌های نوین پرورش، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
نقش استراتژیک صادرات آبزیان
صادرات آبزیان بوشهر فراتر از یک فعالیت اقتصادی، ابزاری برای دیپلماسی غذایی ایران است. حضور پررنگ محصولات ایرانی در سفره کشورهای منطقه و جهان می‌تواند چهره‌ای مثبت از توانمندی‌های کشور ارائه دهد. تجربه کشورهای جنوب شرق آسیا نشان می‌دهد که صادرات موفق آبزیان نه تنها ارزآوری دارد، بلکه بر روابط سیاسی و فرهنگی نیز اثرگذار است.
یک صادرکننده باسابقه محصولات شیلاتی در بوشهر در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: وقتی میگوی پرورشی یا ماهی ایرانی روی میز غذا در کشورهای اروپایی یا آسیایی قرار می‌گیرد، در واقع بخشی از هویت و فرهنگ غذایی ما صادر شده است. این همان چیزی است که در ادبیات اقتصادی از آن با عنوان دیپلماسی غذایی یاد می‌شود.
احمد قاسمی افزود: کشورهایی مانند تایلند و ویتنام سال‌هاست با استفاده از صادرات آبزیان، نه‌تنها درآمدهای ارزی خود را افزایش داده‌اند، بلکه برند ملی خود را نیز در سطح بین‌المللی معرفی کرده‌اند. ایران و به‌ویژه استان بوشهر نیز چنین ظرفیتی را دارد، اما نیازمند حمایت‌های بیشتر در بخش بازاریابی و معرفی جهانی محصولات است.
این فعال حوزه صادرات تاکید کرد: یکی از مشکلات جدی صادرکنندگان، عدم حضور مستمر در نمایشگاه‌های بین‌المللی است. برای تحقق دیپلماسی غذایی، باید محصولات ایرانی در کنار رقبای جهانی معرفی شوند تا مشتریان خارجی به کیفیت و قابلیت‌های ما اعتماد کنند.
قاسمی ادامه داد: اگر زیرساخت‌های حمل‌ونقل سرد تقویت و مسیرهای بانکی مطمئن برای نقل‌وانتقال ارزی ایجاد شود، ایران می‌تواند به یکی از قدرت‌های اصلی صادرات آبزیان در منطقه تبدیل شود. این موضوع نه تنها به اقتصاد کشور کمک می‌کند بلکه جایگاه ایران را در تعاملات بین‌المللی نیز ارتقا خواهد داد.
بوشهر، دروازه طلایی اقتصاد دریامحور
امروز صادرات آبزیان بوشهر در نقطه‌ای قرار گرفته است که می‌تواند پیشران توسعه اقتصاد دریا محور ایران باشد. اگر سیاست‌های حمایتی، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حمل‌ونقل سرد و ارتقای صنایع فرآوری تداوم یابد، بوشهر قادر است ضمن افزایش سهم ایران در بازار جهانی، هزاران شغل پایدار ایجاد کرده و اقتصاد استان و کشور را متحول سازد.
بدون تردید، آینده صادرات آبزیان بوشهر نه‌تنها به مدیریت منابع و توسعه فناوری، بلکه به نگاه ملی به ظرفیت‌های خلیج فارس گره خورده است؛ ظرفیتی که اگر به‌درستی بهره‌برداری شود، می‌تواند ایران را به یکی از قدرت‌های اصلی در تجارت جهانی آبزیان بدل سازد.
