بازار آهن آلات ایران در سالهای اخیر روزهای نوسانی و رکودی زیادی را به خود دیده است؛ نه فقط به دلیل تغییرات عرضه و تقاضای داخلی، بلکه بیشتر بهخاطر جریانهای بیرونی مانند تنشهای ژئوپلیتیک، افزایش نرخ ارز، محدودیتهای انرژی در زمستان و تابستان و تغییرات اقتصادی ناشی از تصمیمهای دولت که پیش بینی بازار آهن چه قیمت تیرآهن و میلگرد و چه قیمت قوطی و پروفیل را بسیار دشوار کردهاند.
ورود به فصل سرد سال، همزمان با موضوعاتی مانند افزایش نرخ دلار تا محدوده 120 هزار تومان، احتمال محدودیت گازی صنایع فولادی و تصویب لایحه افزایش قیمت بنزین، توجه همه فعالان بازار آهن را به این سؤال مهم معطوف کرده است:
پیشبینی قیمت آهن آلات در زمستان ۱۴۰۳ چگونه است؟
قطع گاز چه تاثیر بر قیمت آهن دارد؟
گرانی بنزین چقدر قیمت آهن را بالا می برد؟
در این گزارش وضعیت بازار آهن در زمستان پیشرو را بررسی میکنیم و توضیح میدهیم چه عواملی میتوانند قیمت آهن آلات را حتی در شرایط رکودی، در مسیر صعودی قرار دهند.
-
تنشهای ژئوپلیتیک و اثر مستقیم آن بر پیشبینی قیمت آهن آلات در زمستان
بازارها نسبت به تحولات سیاسی بسیار حساساند. با افزایش تنشهای ژئوپلیتیک میان دولت ایران و کشورهای غربی بهویژه آمریکا طی ماههای اخیر، فضای اقتصادی کشور وارد دورهای از نااطمینانی شده است. در چنین شرایطی معمولاً سه پدیده رخ میدهد:
۱. رشد سریع انتظارات تورمی
وقتی فعالان اقتصادی احساس کنند تنشها رو به افزایش است، بلافاصله انتظار دارند قیمت ارز و کالاهای اساسی افزایش یابد. این مسئله به شکل مستقیم روی بازار آهن آلات اثر میگذارد.
۲. افزایش نرخ ارز
در هفتههای اخیر، دلار به محدودهی 120 هزار تومان رسیده است. حتی اگر این نرخ تثبیت نشود، همین سطح نیز برای تغییر رفتار بازار آهن کافی است. قیمت ورق آهنی ، قیمت میلگرد، تیرآهن و سایر مقاطع فولادی همواره تابع نرخ ارز بوده و اکنون با رشد دلار، بازار آهن نیز خود را برای افزایش قیمت تنظیم میکند. تجربه بازار ایران نشان داده هر بار نرخ ارز در سطحی جدید تثبیت میشود، بازار آهن طی چند هفته بعد، خود را با این سطح وفق میدهد.
- واردات قطعات و تجهیزات خطوط تولید با ارز صورت میگیرد
- قیمت شمش، اسلب و قراضه با دلار سنجیده میشود
- قیمت محصولات فولادی در منطقه نیز تابع دلار است
- تولیدکننده در صورت رشد نرخ ارز، صادرات را به فروش داخلی ترجیح میدهد
بنابراین افزایش نرخ ارز، حتی در بازار رکودی آهن آلات نیز فضای افزایشی ایجاد میکند.
۳. تبدیل داراییها به سرمایه مطمئن
وقتی آینده مبهم میشود، سرمایهگذاران تمایل دارند بخشی از داراییهای خود را به کالاهای کم ریسک مانند طلا و دلار تبدیل کنند. این رفتار باعث کاهش نقدینگی در بازار آهن و رکود در صنایع مصرفکننده آهن مانند مسکن میشود.
-
اثر محدودیتهای گازی بر پیشبینی قیمت تیرآهن، ورق و مقاطع طویل
هر سال با آغاز زمستان، صنایع بزرگ و انرژیبر از جمله فولاد دچار محدودیت گاز میشوند؛ اما شواهد امسال نشان میدهد این محدودیت حتی میتواند شدیدتر از سالهای گذشته باشد.
چرا محدودیت گاز فولادیها اهمیت دارد؟
زیرا چرخه تولید فولاد از احیای مستقیم گرفته تا نورد بهطور مستقیم به گاز وابسته است. وقتی محدودیت ایجاد میشود:
- تولید مقاطع فولادی کاهش مییابد
- تولیدکننده برای جبران هزینهها به صادرات یا افزایش قیمتها ترغیب میشود
- عرضه داخلی کم میشود
- قیمتها روند افزایشی پیدا میکند
کدام مقاطع بیشترین اثر را میپذیرند؟
- تیرآهن: به دلیل محدود بودن ظرفیت تولید، اولین محصولی است که تحت تأثیر عرضه کم گران میشود.
- ورق گرم و سرد: تولید ورق به فرایندهای حرارتی وابسته است، پس محدودیت گاز مستقیم روی آن اثر میگذارد.
- قوطی و پروفیل: کمبود ورق به معنای افزایش قیمت ورق است که مستقیماً باعث گران شدن قیمت پروفیل میشود.
- میلگرد: افزایش قیمت شمش و کاهش ظرفیت ذوب میتواند قیمت این محصول را نیز بالا ببرد، اما معمولاً کمتر از تیرآهن و ورق است. این تأثیر در سایزهای پرتقاضاتر مانند قیمت میلگرد سایز 16 و 14 بیشتر است.
نتیجه طبیعی این شرایط: زمستان با احتمال کمبود عرضه و ایجاد فشار افزایشی بر بازار آهن همراه خواهد بود.
-
لایحه افزایش قیمت بنزین؛ یک ریسک قیمتی جدید در بازار آهن آلات
افزایش قیمت بنزین فقط یک رویداد اقتصادی نیست؛ بلکه به معنای یک «سلسلهواکنش» در تمام زنجیره تولید و توزیع در بازار آهن است.
تأثیر اول: افزایش هزینه حملونقل
حمل ورق، تیرآهن، میلگرد و مقاطع فولادی کاملاً وابسته به هزینه سوخت است. با افزایش نرخ بنزین:
- هزینه ارسال بار از کارخانه به بنکدار بالا میرود
- هزینه حمل بینشهری افزایش مییابد
- قیمت تمامشده برای مشتری نهایی افزایش پیدا میکند
این اثر، در محاسبه قیمت روز آهن آلات نقش قابل توجهی دارد.
تأثیر دوم: افزایش تورم عمومی
افزایش قیمت بنزین معمولاً انتظارات تورمی را بالا میبرد. درنتیجه:
- بازارها رفتار دفاعی پیدا میکنند
- فروشندگان از کاهش قیمت پرهیز میکنند
- خریداران دچار نگرانی شده و تقاضای احتیاطی شکل میگیرد
مجموع این عوامل باعث میشود بازار آهن حتی در حالت رکودی هم مسیر افزایشی داشته باشد.
سناریوهای پیشبینی قیمت آهن آلات در زمستان
-
سناریوی اول: افزایشی قوی
این سناریو زمانی رخ میدهد که:
- تنشهای ژئوپلیتیک بیشتر شود
- دلار از سطح 120 هزار تومان عبور کند
- محدودیت گاز شدید و طولانی باشد
- صادرات فولاد افزایش یابد
- گران بنزین تأثیر بیشتری بگذارد.
در این صورت، مقاطعی مانند تیرآهن، ورق و پروفیل بیشترین رشد قیمت را تجربه خواهند کرد.
-
سناریوی دوم: نوسانی با شیب افزایشی
اگر:
- دلار در محدوده ۱۱۵ الی ۱۲۰ هزار تثبیت شود
- محدودیت گاز متوسط باشد
- صادرات آهن آلات کنترل شود
قیمتها نوسانی اما با شیب ملایم رو به بالا حرکت میکنند.
-
سناریوی سوم: تثبیت نسبی
این سناریو تنها زمانی محتمل است که:
- تنشهای سیاسی کاهش یابد
- نرخ ارز کنترل شود
- دولت سهمیه گاز صنایع را افزایش دهد
در این شرایط بازار با ثبات نسبی مواجه میشود، اما کاهش شدید قیمت بعید است.
چه شاخصهایی را برای پیشبینی قیمت آهن دنبال کنیم؟
برای اینکه بتوانید چشمانداز بهتری از بازار آهن در زمستان داشته باشید باید موارد زیر را دنبال کنید:
- قیمت شمش در بورس کالا
- میزان عرضهها در بورس کالا
- نرخ دلار آزاد
- میزان محدودیت گاز واحدهای احیا
- قیمت سنگ آهن در بازار جهانی
- قیمت ورق CIS
- اخبار مرتبط با تنشهای سیاسی
- سیاستهای صادراتی و وارداتی وزارت صمت
جمعبندی نهایی پیشبینی قیمت آهن آلات در زمستان
با توجه به مجموع این متغیرها، میتوان چنین تحلیل کرد:
- بازار آهن در زمستان با احتمال بالا افزایشی خواهد بود
- بیشترین فشار قیمتی بر تیرآهن، ورق گرم، ورق سرد و محصولات وابسته خواهد بود
- میلگرد نیز در صورت تشدید محدودیت گاز در واحدهای ذوب، افزایش ملایمی را تجربه میکند
- نوسان نرخ دلار تعیینکننده سرعت و شدت افزایش قیمتها خواهد بود
- احتمال کاهش قیمت در زمستان بسیار پایین است مگر آنکه یک عامل غافلگیرکننده مانند توافق سیاسی یا کنترل شدید ارز اتفاق بیفتد
بنابراین چشم انداز زمستان نشان میدهد که بازار آهن آلات با وجود رکود در بخش تقاضا، به دلیل فشار سمت عرضه و افزایش هزینهها، احتمالا روندی رو به بالا را تجربه خواهد کرد.
