۲۲ مه ۲۰۱۰، یک کاربر انجمن بیت‌کوین تصمیم گرفت دو پیتزا سفارش دهد و در ازای آن ۱۰,۰۰۰ بیت‌کوین پرداخت کند. اتفاقی که امروز به نام Pizza Day شناخته می‌شود و به‌نوعی نقطه شروعی برای داستان شگفت‌انگیز بیت‌کوین به‌حساب می‌آید. آن زمان هیچ‌کس تصور نمی‌کرد این ارز دیجیتال غیرمتمرکز روزی به بازاری با ارزش تریلیون دلاری تبدیل شود و پای آن به بورس‌های جهانی باز شود.
در این مقاله، گام‌به‌گام مسیر رشد بیت‌کوین را مرور می‌کنیم؛ از نخستین تراکنش‌ها و پذیرش‌های کوچک به‌واسطه‌ی کاربران عادی، تا روزی که شرکت‌های سرمایه‌گذاری و بانک‌های بزرگ وارد میدان شدند و پذیرش نهادی بیت کوین را به واقعیت بدل کردند. با بررسی این نقاط عطف، بهتر متوجه می‌شویم چگونه بیت‌کوین از یک ایده‌ی ساده، بخشی جدایی‌ناپذیر از دنیای مالی جهانی شد.
تولد بیت‌کوین و اولین تراکنش‌ها (۲۰۰۹–۲۰۱۰)
ماجرای بیت‌کوین در ۳ ژانویه ۲۰۰۹ آغاز شد. روزی که ساتوشی ناکاموتو، خالق ناشناس بیت‌کوین، اولین بلاک این شبکه به نام جنسیس بلاک را استخراج کرد. این بلاک نقطه شروع تاریخچه بیت‌کوین بود و نشان داد که یک سیستم مالی غیرمتمرکز می‌تواند بدون وابستگی به بانک‌ها یا نهادهای متمرکز عمل کند. این ایده در آن زمان برای بسیاری عجیب و حتی غیرقابل باور به نظر می‌رسید. تنها چند روز بعد، اولین تراکنش بیت‌کوین بین ساتوشی و هال فینی، از حامیان اولیه این پروژه، انجام شد. این تراکنش ساده جرقه‌ای بود که توجه گروه کوچکی از علاقه‌مندان به فناوری بلاک‌چین را برانگیخت و به تدریج باعث رشد جامعه‌ای شد که به پتانسیل این فناوری باور داشتند.
در سال ۲۰۱۰، بیت‌کوین وارد مرحله‌ای جدید شد. در ۲۲ مه ۲۰۱۰، رویدادی تاریخی به نام Pizza Day رقم خورد؛ زمانی که لازلو هانیچ، یکی از طرفداران بیت‌کوین، دو پیتزا را در ازای ۱۰,۰۰۰ بیت‌کوین خریداری کرد. این معامله اولین خرید واقعی با بیت‌کوین بود و نشان داد این ارز دیجیتال می‌تواند همچون ابزاری برای مبادله ارزش مورد استفاده قرار گیرد. در این دوره، هنوز هیچ‌کس به پذیرش نهادی بیت کوین فکر نمی‌کرد و این ارز بیشتر یک آزمایش فناورانه در میان گروه کوچکی از کاربران بود. با‌این‌حال، همین آغاز ساده، بذر تحولی بزرگ را کاشت که بعدها شرکت‌ها و نهادهای مالی بزرگ را به سوی بیت‌کوین کشاند.
اولین پذیرش‌های کاربری و تجاری (۲۰۱۱–۲۰۱۳)
در سال ۲۰۱۱، بیت‌کوین برای اولین بار از ۱ دلار عبور کرد و از یک ایده ناشناخته به دارایی قابل‌معامله تبدیل شد. همزمان صرافی Mt.Gox راه‌اندازی و به مرکز اصلی خریدوفروش بیت‌کوین بدل شد. در این دوره، برخی فروشگاه‌های آنلاین نیز شروع به پذیرش بیت‌کوین همچون روش پرداخت کردند؛ هرچند محدود، اما این اقدامات گام‌های اولیه برای پذیرش نهادی بیت کوین محسوب می‌شد.
سال ۲۰۱۳ نقطه عطفی پرچالش بود. با افزایش محبوبیت و رشد سریع قیمت، مشکلات امنیتی هم شدت گرفت و در نهایت سقوط Mt.Gox اعتماد بسیاری از کاربران را از بین برد. این بحران نشان داد که برای گسترش پذیرش نهادی بیت کوین، وجود زیرساخت‌های امن و قوانین شفاف ضروری است.
ظهور هاوینگ‌ها و تأثیر آن بر بازار
یکی از مهم‌ترین رویدادهایی که در طول تاریخ بیت‌کوین نقش اساسی در شکل‌گیری چرخه‌های قیمتی و افزایش توجه سرمایه‌گذاران داشته، هاوینگ (Halving) است. هاوینگ فرآیندی است که طی آن پاداش استخراج بلاک‌های بیت‌کوین به نصف کاهش می‌یابد. این مکانیزم در کد بیت‌کوین تعبیه شده تا عرضه این ارز به‌تدریج کاهش پیدا کند و به سمت کمیابی حرکت کند. این کاهش عرضه، به‌طور طبیعی باعث فشار خرید و افزایش قیمت در طول زمان شده و توجه بیشتری را به بازار جلب می‌کند.
هاوینگ اول – ۲۰۱۲
در نوامبر ۲۰۱۲، اولین هاوینگ بیت‌کوین اتفاق افتاد و پاداش استخراج از ۵۰ به ۲۵ بیت‌کوین کاهش یافت. در آن زمان جامعه بیت‌کوین هنوز کوچک بود، اما این رویداد توجه تحلیل‌گران و فعالان مالی را جلب کرد. نتیجه آن افزایش قیمت و شروع اولین چرخه رشد جدی بیت‌کوین بود.
هاوینگ دوم – ۲۰۱۶
چهار سال بعد، در جولای ۲۰۱۶، هاوینگ دوم رخ داد و پاداش به ۱۲.۵ بیت‌کوین کاهش یافت. در این مقطع، بازار دیگر به شکل سال ۲۰۱۲ نبود. صرافی‌های بیشتری فعال شده بودند و سرمایه‌گذاران تازه‌وارد به بیت‌کوین علاقه‌مند شده بودند. این رویداد، بیت‌کوین را یک قدم به پذیرش نهادی بیت کوین نزدیک‌تر کرد و زمینه را برای ورود شرکت‌های بزرگ فراهم ساخت.
هاوینگ سوم – ۲۰۲۰
هاوینگ سوم در مه ۲۰۲۰ رخ داد و پاداش استخراج به ۶.۲۵ بیت‌کوین کاهش یافت. این رویداد دقیقاً همزمان با افزایش توجه رسانه‌ها و ورود سرمایه‌گذاران جدی‌تر بود. پس از این هاوینگ، موج بزرگی از رشد قیمت آغاز شد که نهایتاً در سال ۲۰۲۱ بیت‌کوین را به قله‌های قیمتی تاریخی رساند و ارزش بازار آن را به بیش از یک تریلیون دلار رساند. این مرحله نشان داد که حالا بیت‌کوین در آستانه ورود جدی به دنیای مالی رسمی است.
هاوینگ چهارم – ۲۰۲۴
در آوریل ۲۰۲۴، چهارمین هاوینگ اتفاق افتاد. این بار، بازار بسیار پخته‌تر شده بود و شرکت‌های مالی بزرگ، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، و حتی ETFهای اسپات آماده ورود به بازی بودند.
گذر از بازار خُرد به پذیرش نهادی
تا پیش از سال ۲۰۱۶، بیت‌کوین بیشتر در اختیار کاربران خُرد، علاقه‌مندان به فناوری و معامله‌گران مستقل بود. اما این سال نقطه‌ای بود که بیت‌کوین کم‌کم مسیر خود را به سمت دنیای مالی بزرگ‌تر پیدا کرد و پایه‌های پذیرش نهادی بیت کوین شکل گرفت.
معرفی شاخص BRR – ۲۰۱۶
در سال ۲۰۱۶، شاخصی به نام BRR یا Bitcoin Reference Rate معرفی شد. این شاخص را CME Group ایجاد کرد و برای اولین بار قیمت بیت‌کوین را به صورت استاندارد و رسمی محاسبه و منتشر می‌کرد. وجود چنین شاخصی، مانند دیگر شاخص‌های بازارهای مالی، باعث شد شرکت‌های سرمایه‌گذاری و تحلیل‌گران بتوانند به داده‌های دقیق و معتبر دسترسی داشته باشند.
راه‌اندازی معاملات فیوچرز – ۲۰۱۷
در دسامبر ۲۰۱۷، CME معاملات فیوچرز بیت‌کوین را راه‌اندازی کرد. این رویداد یکی از بزرگ‌ترین نقاط عطف در تاریخ بیت‌کوین به شمار می‌رود، زیرا برای اولین بار، نهادهای مالی بزرگ امکان یافتند بیت‌کوین را در بستری قانونی و با ابزارهای حرفه‌ای معامله کنند. از این زمان به بعد، سرمایه‌گذاران نهادی می‌توانستند با استفاده از ابزارهای پوشش ریسک (Hedging)، استراتژی‌های پیشرفته‌تری را در معاملات بیت‌کوین به کار گیرند. این لحظه را می‌توان آغاز رسمی پذیرش نهادی بیت کوین دانست.
رشد بازار و رسیدن به ارزش یک تریلیون دلار – ۲۰۲۱
با نزدیک شدن به سال ۲۰۲۱، بیت‌کوین رشد چشمگیری را تجربه کرد. در فوریه ۲۰۲۱، ارزش بازار بیت‌کوین برای اولین بار به بیش از یک تریلیون دلار رسید. این نقطه‌ی عطف باعث شد بسیاری از شرکت‌ها، بانک‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری نگاه جدی‌تری به بیت‌کوین داشته باشند. در همین سال، السالوادور بیت‌کوین را با نام پول رسمی پذیرفت.
ETF فیوچرز – ۲۰۲۱
در اکتبر ۲۰۲۱، اولین ETF مبتنی بر معاملات فیوچرز بیت‌کوین در آمریکا با نماد BITO راه‌اندازی شد. این محصول مالی، دسترسی سرمایه‌گذاران نهادی و حتی خُرد را به بیت‌کوین آسان‌تر کرد و به افزایش اعتبار این ارز دیجیتال کمک شایانی نمود.
نقطه اوج پذیرش نهادی: ETFهای اسپات و سال ۲۰۲۴
سال ۲۰۲۴ نقطه عطفی در تاریخ بیت‌کوین بود، زیرا روند پذیرش نهادی بیت کوین به اوج خود رسید و این ارز به دارایی اصلی بسیاری از نهادهای مالی تبدیل شد. در ژانویه، ETFهای اسپات بیت‌کوین تأیید و عرضه شدند؛ صندوق‌هایی که بیت‌کوین واقعی را خریداری و نگهداری می‌کنند و باعث افزایش شفافیت و اعتماد سرمایه‌گذاران شدند. تنها در چند ماه نخست، حجم سرمایه تحت مدیریت (AUM) آن‌ها به‌سرعت رشد کرد و بیت‌کوین را از یک دارایی پرریسک به یک ابزار سرمایه‌گذاری معتبر در سطح جهانی ارتقا داد. این رویداد، بازار را به سطحی از قانون‌مندی و شفافیت رساند که پیش‌تر تنها در دارایی‌هایی مانند طلا یا سهام دیده می‌شد.
جمع‌بندی
سفر بیت‌کوین از یک ایده کوچک در ذهن ساتوشی ناکاموتو تا رسیدن به جایگاه کنونی‌اش، داستانی شگفت‌انگیز از نوآوری، مقاومت و رشد است. از روزی که دو پیتزا در ازای ۱۰,۰۰۰ بیت‌کوین خریداری شد تا زمانی که صندوق‌های سرمایه‌گذاری و بانک‌های بزرگ در بازار حضور پیدا کردند، بیت‌کوین بارها فراز و نشیب‌های جدی را تجربه کرده است.
رویدادهایی مانند هاوینگ‌ها، معرفی شاخص BRR، راه‌اندازی معاملات فیوچرز، و در نهایت ظهور ETFهای اسپات، همگی در کنار هم نشان می‌دهند که مسیر پذیرش نهادی بیت کوین تدریجی اما پیوسته بوده است. این فرآیند باعث افزایش اعتبار بیت‌کوین شده و به تثبیت جایگاه آن همچون یک دارایی معتبر در بازارهای جهانی کمک کرده است.
