«نهجالبلاغه جوانان»چه تغییری در چینش متن نهج البلاغه انجام داده است؟
به گزارش خبرنگار مهر، جلد دوم کتاب «نهجالبلاغه جوانان (سبک زندگی از زبان امام علی (ع))» اثر محمدحسین دانشوند در ۳۹۲ صفحه به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ رسید.
اثر پیشرو میکوشد با به روز رسانی کتاب ارزشمند نهجالبلاغه، فاصله زمانی میان نسل جوان و این کتاب ارزشمند هزار ساله را حذف کند و جوان امروزی را با شوقی فزونتر به پای این کتاب انسانساز بنشاند؛ کتابی که به باور عالمان راستین، نمودار اسلام است و فهم قرآن کریم بدون آن، امکان ندارد.
گردآورنده در این اثر کشیده است با تغییر چینش مطالب و ارائه متنی یک دست و فارغ از دستهبندی رایج خطبهها، نامهها و حکمتها و نیز روانسازی ترجمه، افزودن حواشی بزرگان دین و انقلاب و ایجاد قالبی داستانی، نهجالبلاغه را برای نسل امروز خواندنیتر کند.
برخلاف جلد اول که چینش فصلها بر اساس تاریخ وقوع حوادث است؛ در جلد دوم که مباحث، مباحث فکری و معرفتی است، فصلها بر پایه «هست و نیست ها» و «بایدها و نبایدها» ی موجود در این جهان شکل گرفته اند.
در این روش، تکتک قسمتهای نهجالبلاغه از یکدیگر جدا شده و با نظمی هدفمند در کنار هم چینش شدهاند؛ طوری که متنی یکدست ایجاد شده است. برای مثال امام علی (ع) در خطبهای قانونی را قانون الهی را ذکر میکنند و در نامهای استثنائات این قانون را بیان میکنند؛ در این اثر، با کنار هم قرارگرفتن این قانون و استثنائاتش، یک نگاه جامع و ماهوارهای به مخاطب ارائه شده است؛ در نتیجه دیگر مخاطب نه تنها از تغییرات دائمی و سریع موضوعات نهجالبلاغه خسته نمیشود؛ بلکه با پیداکردن یک نگاه جامع و منظومهای، به صورت ماهوارهای به مطالب نهجالبلاغه نگاه میکند.
علاوه بر «تغییر چینش متن نهجالبلاغه» و البته تأکید بر حذفنشدن هیچ جملهای از نهجالبلاغه و وفاداری به محتوای کتاب، که هیچ سابقهای نداشته و برای اولینبار انجام شده است؛ ترجمه این کتاب نیز یک ترجمهای نسبتاً ایدهآل است؛ زیرا سعی شده است تا برای هر عبارتی از نهجالبلاغه، از بهترین ترجمه موجود استفاده شود و سپس همان ترجمه برگزیده نیز روانتر و شیواتر شود؛ لذا میتوان ادّعاء کرد که ترجمه موجود در این اثر، روانترین ترجمه موجود از نهجالبلاغه است. ترجمهای که بسیاری از ترجمههای روان موجود در بازار هم در نسبت با آن، ثقیل و سخت به حساب میآیند.
علاوه بر «چینش نو و ترجمه روان»، سعیشده است تا هر توضیحی که برای فهم بهتر عبارات نهجالبلاغه نیاز است، در قالب پاورقی ذکر شود. علاوه بر این در جایجای کتاب، از تحلیلهای امام (ره) و رهبری برای ارائه فهم عمیقتر نهجالبلاغه نیز استفاده شده است، تا جوان هم به واسطه روانبودن ترجمه از مطالعه آن لذت ببرد و هم به واسطه نکات مطرحشده در پاورقی، بدون نیاز به استاد و کلاس درس، به لایههای عمیقتری از نهجالبلاغه دست پیدا کند.
آخرین مزیّت قابل ذکر این اثر عبارت است از «اولشخصبودن راوی کتاب». روشی که در کتاب «علی از زبان علی» توانسته مخاطبان زیادی را با خود همراه کند و واسطههای میان خواننده و امامعلی (ع) را از میان بردارد. به همین دلیل نیز در این اثر هم از این روش استفاده شده و با ایجاد آغاز و انتهای داستانی و راوی اول شخص، سبکی داستانی به کتاب داده شده است.
در نهایت باید تصریح کرد که طبق پایش ما، هماکنون هیچ نهجالبلاغهای با همه ویژگیهای ذکر شده وجود ندارد و حتی یک اثر از تغییر چینش نهجالبلاغه وجود نداشته و این اثر برای اولینبار دست به این ابتکار عمل زده است.
ساختار اثر
جلد دوم این اثر در شش فصل تألیف شده است؛ در فصل اول که با عنوان «مسیرشناسی» به رشته تحریر درآمده، مراحل و منازل پیش روی انسان تشریح شده که مشتمل بر دنیا، مرگ، قبر، روز قیامت، و بهشت و جهنم بوده که برخی از مباحث این فصل عبارتاند از: اهمیت توجه دائمی به مسئله مرگ، توصیف حالات محتضر، توصیف روز قیامت، حسابرسی اعمال در روز قیامت، و توصیف حالت اهل بهشت و جهنم.
«راهنماشناسی» عنوان دومین فصل از اثر حاضر بوده که در این فصل، معصومین (ع) و کتاب راهنما (قرآن کریم) به عنوان دو راهنمای انسان در این مسیر معرفی شده است.
نویسنده در فصل سوم به «دشمن شناسی» میپردازد و شیطان و هوای نفس را به عنوان دشمنان اصلی انسان عنوان کرده است.
مؤلف در چهارمین فصل از این اثر به «اصول اساسی حرکت در مسیر پیشروی انسان» در کلام امیر مؤمنان (ع) پرداخته که مقایسه دنیا و آخرت، تفکر و عبرت از گذشتگان، ساده زیستی و وابسته نبودن به دنیا، و استفاده از فرصتها، این اصول چهارگانه را تشکیل میدهند. همچنین در این فصل به اقسام انسانها در مواجهه با اصول چهارگانه اشاره شده است.
در فصل بعدی که به «نقشه شناسی (۱)» میپردازد، مفاهیم اساسی اسلام تبیین شده که یکی از اهم مباحث مطرح شده در این فصل، شروط اساسی دینداری (ایمان به خدا و خودمراقبتی، علم و عمل صالح، اخلاص در عمل) است.
در ششمین آخرین فصل از اثر حاضر که با عنوان «نقشه شناسی (۲)» به قلم نگارنده درآمده، نسخههای عملی اسلام تشریح شده که از جمله آنها میتوان به خضوع و خشوع در برابر خدا، دوری از تکبر و خودپسندی، صبر، توجه به امتحانات الهی، بخل و خساست، انفاق و زکات، دوری از گناهان زبان، مشورت و همفکری، تعامل با دیگران، کسب و کار حلال، نماز، حج، دعا و آداب آن، رعایت حقوق مخلوقات، امر به معروف و نهی از منکر، کمک به دیگران، چشم پوشی از اشتباهات دیگران، روانشناسی بانوان و تعامل صحیح با آنها، یاری جبهه حق و جنگ با جبهه باطل، حکومت و حکمرانی اسلامی، و جهاد و شهادت در راه خدا اشاره کرد.
در پایان این فصل نیز ۲۰ سفارش حضرت علی (ع) به مسؤولین جامعه اسلامی ذکر شده که برخی از آنها عبارت است از: عدالت محوری، مقابله با زیادهخواهی نزدیکان، ساده زیستی مسئولین، خوش اخلاقی در برخورد با مردم، ارتباط مستقیم مسئولین با مردم، دوری از عیب جویان، دوری از تملق و چاپلوسی، صداقت شفافیت با مردم، ترجیح عموم مردم بر خواص جامعه، جدیت و تلاش برای خدمت به مردم، توجه به کار تشکیلاتی، تعامل با نخبگان اندیشمندان جامعه، توجه به سوابق افراد در انتصابات، مقاومت و تدبیر و انصاف در برابر دشمن.