آیت الله مصباح می گفت برای تولید علم نباید صرفا به نقد علم پرداخت

به گزارش خبرنگار مهر، اولین پیش‌همایش بزرگداشت مرحوم آیت الله مصباح یزدی به میزبانی دانشگاه قم و با حضور شخصیت‌های برجسته کشور برگزار شد. این همایش که با عنوان استاد فکر و به مناسبت نکوداشت روز علوم انسانی اسلامی ترتیب داده شده بود، با سخنرانی چهره‌های برجسته‌ای از جمله آیات و حجج اسلام فیاضی، رئیس هیئت مدیره مجمع عالی حکمت اسلامی، احمدحسین شریفی، رئیس دانشگاه قم، علی مصباح، عضو هیئت امنای مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) و فرزند مرحوم آیت الله مصباح یزدی، و آقای حمید پرهیزکاری، مسئول دبیرخانه ستاد راهبری علوم انسانی اسلامی حوزه علمیه همراه بود.

ابتدا حجت‌الاسلام احمدحسین شریفی به حاضران خیرمقدم گفت و با نقل خاطراتی از تلاش‌ها و فعالیت‌های علمی مرحوم آیت الله مصباح، بر تأثیر عمیق ایشان در تبیین و گسترش علوم انسانی اسلامی تأکید کرد.

وی ضمن اشاره به اهمیت نقش آیت الله مصباح در تربیت شاگردان و بنیان‌گذاری مراکز علمی، تلاش‌های او را در راستای تولید و نهادینه‌سازی اندیشه‌های اسلامی در قالب علوم انسانی اسلامی توصیف کرد.

رئیس دانشگاه قم اظهار داشت: مرحوم آیت الله مصباح یزدی یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌های علمی و فکری معاصر بود که با تلاش‌های بی‌وقفه خود، نقش مهمی در تدوین و بسط مبانی علوم انسانی اسلامی ایفا کرد. او همواره به عنوان متفکری نوآور و منتقد علوم غربی شناخته می‌شد و این نگاه انتقادی را در آثار و آموزش‌های خود به شاگردانش منتقل می‌کرد.

وی افزود: آیت الله مصباح نه‌تنها در حوزه علمی و فلسفی بلکه در ساحت اخلاقی و تربیتی نیز نمونه‌ای عالی از یک عالم ربانی بود که همواره از آموزه‌های وحیانی و سنت‌های دینی برای تبیین حقیقت استفاده می‌کرد.

نباید صرفاً به نقد علوم غربی پرداخت

شریفی در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: آیت الله مصباح همواره تلاش می‌کرد تا نگاه منتقدانه و موشکافانه به علوم انسانی غربی را با نگاهی سازنده و ایجابی ترکیب کند. او معتقد بود که برای پیشبرد علوم انسانی اسلامی، نباید صرفاً به نقد علوم غربی پرداخت، بلکه باید به صورت فعال به تولید و تدوین اندیشه‌های جدید و بومی نیز همت گماشت.

وی همچنین با اشاره به میراث علمی و تربیتی آیت الله مصباح تأکید کرد: این میراث گرانبها می‌تواند الهام‌بخش نسل جدید دانشجویان و پژوهشگران باشد تا با تکیه بر ارزش‌های دینی و فرهنگی خود، به توسعه علمی و تمدن‌سازی اسلامی بپردازند.

سپس آیت‌الله غلامرضا فیاضی، رئیس هیئت مدیره مجمع عالی حکمت اسلامی، به ایراد سخنرانی پرداخت و به خصایص اخلاقی و علمی بی‌نظیر مرحوم آیت الله مصباح اشاره کرد.

وی آیت الله مصباح را مصداق بارز علمای عامل و با اخلاص دانست که همواره وظیفه الهی خود را بر هر چیزی مقدم می‌دانست

رئیس هیئت مدیره مجمع عالی حکمت اسلامی در بخشی از سخنان خود تأکید کرد: آیت الله مصباح یزدی نه تنها به دلیل دانش وسیع و نگاه عمیق فلسفی بلکه به دلیل اخلاق عملی و تقوای کم‌نظیرش مورد احترام بود. او به طور ویژه بر ضرورت اخلاق و اخلاص در عمل تأکید داشت و از جمله کسانی بود که همواره در پی رضایت الهی بود.

نباید تحت تأثیر جریان‌های مادی‌گرایانه غرب قرار گرفت

وی افزود: آیت‌الله مصباح همواره به ما می‌آموخت که در هر شرایطی باید به اصول دین و ارزش‌های اسلامی وفادار بود و هیچ‌گاه نباید تحت تأثیر جریان‌های مادی‌گرایانه غرب قرار گرفت.

رئیس هیئت مدیره مجمع عالی حکمت اسلامی در ادامه سخنانش با اشاره به جایگاه ویژه آیت الله مصباح در بین شاگردانش گفت: یکی از ویژگی‌های بارز آیت الله مصباح، تلاش برای تربیت شاگردانی بود که خود نیز از تفکر نقاد و خلاق برخوردار باشند. او همیشه به ما می‌آموخت که تنها با حفظ استقلال فکری و تحلیل انتقادی می‌توان در برابر جریان‌های وارداتی و تقلیدی ایستادگی کرد.

وی تصریح کرد: آیت الله مصباح همواره برای پرورش روحیه علمی و دینی در میان طلاب و دانشجویان تلاش می‌کرد و بر این باور بود که علم و دین باید به عنوان دو ستون مکمل در خدمت یکدیگر باشند تا جامعه بتواند به پیشرفت و سعادت واقعی دست یابد.

پس از آن، حمید پرهیزکاری، مسئول دبیرخانه ستاد راهبری علوم انسانی اسلامی حوزه علمیه، گزارشی از دستاوردها و فعالیت‌های این ستاد ارائه کرد و به نقش نهادها و دانشگاه‌ها در پیگیری اهداف این حوزه و تلاش برای تشکیل جبهه واحد در مسیر علوم انسانی اسلامی اشاره نمود.

پرهیزکاری گفت: تشکیل جبهه واحد در علوم انسانی اسلامی یکی از اولویت‌های اصلی ماست که به لطف حضور مؤسسات علمی و دانشگاهی مختلف در حال شکل‌گیری است. این تلاش‌ها برای هماهنگی و هم‌افزایی نهادهای علمی و ترویج مبانی اسلامی در حوزه‌های دانشگاهی ادامه دارد.

وی در ادامه اشاره کرد: با همکاری و همفکری مراکز علمی، توانسته‌ایم برنامه‌ها و اسناد جامعی برای تقویت مبانی علوم انسانی اسلامی تدوین کنیم و این اقدامات نقشی مهم در تحقق اهداف بلند مدت این حوزه دارد.

حمید پرهیزکاری همچنین با اشاره به برنامه‌های آینده ستاد راهبری علوم انسانی اسلامی، گفت: در حال حاضر، تلاش‌های گسترده‌ای برای تعامل و ارتباط میان نهادهای علمی و دانشگاهی با هدف تقویت و گسترش علوم انسانی اسلامی در حال انجام است. ما به دنبال آن هستیم که با استفاده از ظرفیت‌های موجود، طرح‌های پژوهشی مشترکی را بین دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه به اجرا بگذاریم تا بتوانیم در این مسیر گام‌های مؤثری برداریم. وی در پایان اظهار داشت: مشارکت همه‌جانبه اساتید و پژوهشگران در این فرآیند، کلید موفقیت و پایداری این حرکت علمی و فکری خواهد بود.

بخش دیگر این همایش سخنرانی حجت‌الاسلام علی مصباح بود که ضمن بیان یاد و خاطره پدر بزرگوار، به تأثیر آیت الله مصباح در تقویت مبانی نظری انقلاب اسلامی و تلاش‌های او در راستای تدوین و گسترش علوم انسانی اسلامی پرداخت.

عضو هیئت امنای مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) با تأکید بر نقش برجسته وحی در دستیابی به معرفت الهی و اسلامی، خاطرنشان کرد که نگاه تمدنی آیت الله مصباح با هدف گسترش فرهنگ اسلامی و مقابله با تمدن‌های مادی‌گرایانه غربی شکل گرفته بود.

مکتب فکری آیت الله مصباح، گامی اساسی در مسیر اسلامی‌سازی علوم انسانی بود

فرزند مرحوم آیت الله مصباح یزدی و عضو هیئت امنای مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، در سخنرانی خود بیان داشت: مرحوم پدرم، آیت الله مصباح یزدی، با شجاعت و صلابت در برابر جریان‌های فکری مغایر با اسلام ایستادگی می‌کرد و برای تبیین و تحقق علوم انسانی اسلامی از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کرد. او معتقد بود که تنها با تکیه بر منابع وحیانی و استفاده از عقلانیت اسلامی می‌توان تمدنی نوین بنا کرد.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: مکتب فکری آیت الله مصباح، گامی اساسی در مسیر اسلامی‌سازی علوم انسانی بود که امروز نیز مسیر آن با قوت ادامه دارد و جوانان و پژوهشگران باید با تعهد و جدیت این مسیر را دنبال کنند.

علی مصباح در ادامه سخنرانی خود گفت: آیت الله مصباح یزدی به عنوان یکی از معماران فکری انقلاب اسلامی، با درک عمیق از نیازهای علمی و فکری جامعه، به تبیین نقش حیاتی وحی و عقل در علوم انسانی پرداخت. او معتقد بود که بدون استفاده از منابع الهی و آموزه‌های قرآن، نمی‌توان به درک کامل و جامعی از مسائل انسانی دست یافت.

وی افزود: تلاش برای تحقق تمدن نوین اسلامی تنها در سایه بهره‌گیری از علوم انسانی اسلامی امکان‌پذیر است و این رسالت به عهده پژوهشگران و اندیشمندان نسل‌های آینده است.

پس از سخنرانی‌های صبحگاهی و اقامه نماز، نشست تخصصی با عنوان آینده‌پژوهی و فناوری با رویکرد تمدنی برگزار شد که به بررسی کارکرد هوش مصنوعی در توسعه علوم انسانی اسلامی پرداخت‌.