X
ترافیک سنگین در جاده چالوس و هراز| مه‌گرفتگی و باران در برخی محورها
مرکز مدیریت راههای کشور از ترافیک سنگین در کندوان و هراز، بارش باران در برخی محورهای استان ‌های اردبیل، گیلان و مه‌گرفتگی در آزادراه قزوین-رشت خبر داد.
اختصاص اعتبار ویژه برای ایمن‌سازی نقاط حادثه‌خیز زنجان
زنجان- استاندار زنجان از اختصاص اعتبار ویژه برای ایمن‌سازی نقاط حادثه‌خیز استان در سفر اخیر رئیس‌جمهور خبر داد و گفت: نقاط پرحادثه خرم‌دره در اولویت اجرای طرح ایمن سازی است.
قیمت ۳۲ هزار تومانی گندم رد شد/ اختلاف ۱۰ هزار تومانی کشاورزان و دولت
رئیس بنیاد ملی گندمکاران ایران گفت: درباره نرخ خرید تضمینی گندم در شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی توافقی حاصل نشد و مذاکرات با دستور وزیر جهاد کشاورزی به جلسه آینده موکول شد.

تحول «نظام علم جهانی» چگونه از دولت محوری به سمت فرد محوری رفته است؟

در دهه‌های اخیر، ساختار علم جهانی دستخوش تحولی بنیادین شده است و قدرت تصمیم‌گیری و تأثیرگذاری در سیاست علمی، از نهادهای دولتی و سیاست‌گذار به سمت دانشمندان فردی میل کرده است.

به گزارش خبرنگار مهر، «حمیدرضا اکبری» استادیار روابط بین‌الملل پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در مطلبی که به جهانی‌شدن علم و انتقال قدرت به دانشمندان و چرخش راهبردی در سیاست علم و فناوری مرتبط است نوشت:

اخیراً به پیشنهاد یکی از دوستان مقاله‌ای جالب را از مارک کویک که در فوریه ۲۰۲۴ در پایگاه arXiv منتشر شده، تحت عنوان «جهانی شدن علم: افزایش قدرت دانشمندان فردی» مطالعه کردم. این یادداشت، بر پایه این مقاله تنظیم شده است.

در دهه‌های اخیر، ساختار علم جهانی دستخوش تحولی بنیادین شده است و قدرت تصمیم‌گیری و تأثیرگذاری در سیاست علمی، از نهادهای دولتی و سیاست‌گذار به سمت دانشمندان فردی میل کرده است. این مقاله نشان می‌دهد که چگونه «نظام علم جهانی» به بستری برای فعالیت خودگردان، رقابتی و جهانی دانشمندان مستقل تبدیل شده است؛ وضعیتی که پیامدهای مهمی برای کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران دارد.

۱. قدرت واقعی در سطح فردی است، نه نهادی:
به باور نویسنده مقاله، برخلاف تصور سنتی که ساختارهای علمی را وابسته به دولت‌ها و نهادهای آموزشی می‌دانست، اکنون شبکه‌های جهانی علم بر عملکرد دانشمندان فردی «بین‌المللی شده» متکی‌اند. قدرت علمی یک کشور در گرو توانمندی شبکه‌ای، رتبه‌بندی جهانی و تولید علمی نخبگان آن است، نه صرفاً بودجه یا زیرساخت.

۲. دانشمندان، بازیگران خودمختار علم جهانی‌اند:
سیستم علم جهانی، ساختاری پایین‌به‌بالا دارد؛ نه تنها مستقل از دولت‌ها عمل می‌کند، بلکه کنشگران اصلی آن دانشمندانی هستند که با انگیزه‌های فردی (شهرت، کنجکاوی، رقابت‌پذیری) در رقابت علمی جهانی مشارکت می‌کنند. آن‌ها قوانین داخلی خود را تولید و تنظیم می‌کنند و به شکلی خودسازمان‌یافته پیش می‌روند.

۳. جهانی‌شدن علم؛ فرصت یا تهدید برای کشورهای غیر غربی؟
نویسنده نشان می‌دهد که کشورهای توسعه‌یافته تقریباً به‌طور کامل از مزایای نظام علم جهانی بهره‌مندند، در حالی‌که کشورهای در حال توسعه اغلب در حاشیه این شبکه قرار دارند. آن‌ها نیاز دارند تا با سیاست‌هایی هوشمندانه، فرصت‌هایی برای ادغام دانشمندان خود در نظام علم جهانی فراهم کنند؛ وگرنه در رقابت علمی عقب خواهند افتاد.

۴. با توجه به مطالب مذکور جایگاه ایران در این عرصه را می‌توان گرفتار در میانه راه بومی‌سازی و بین‌المللی سازی دانست.
با توجه به تحریم‌ها، محدودیت‌های دیپلماتیک و عدم اتصال شبکه‌ای ساختاریافته، ایران هنوز جایگاه مناسبی در نظام جهانی علم نیافته است. اگرچه از نظر کمی (تعداد مقالات) پیشرفت‌هایی داشته، اما عدم توان نهادینه‌سازی مشارکت بین‌المللی و نبود زیرساخت‌های تشویقی برای پژوهشگران، به مانع راهبردی تبدیل شده است.

نکته راهبردی آن است که تحول ساختار علم جهانی، پیامی روشن برای سیاست‌گذاران دارد، اول آنکه قدرت امروز علم، در دست نهادها نیست؛ در دست دانشمندانی است که جهانی می‌اندیشند و جهانی عمل می‌کنند. دو اینکه هرگونه سیاست‌گذاری مؤثر در علم و فناوری، باید از پایین به بالا و با محوریت بازیگران علمی مستقل طراحی شود.
برای کشورهایی چون ایران، نه صرفاً افزایش ساختار پژوهشی و دانشگاهی یا حتی افزایش بودجه، بلکه طراحی سیستم تشویقی برای حضور فعال دانشمندان در شبکه‌های علمی جهانی، ضروری است. در غیر این صورت، نظام علم ما با رشد کمی اما انزوای کیفی مواجه خواهد بود.

منابع

Marek Kwiek (2024). The Globalization of Science: The Increasing Power of Individual Scientists, arXiv:2402.03313
🔗 https://arxiv.org/abs/2402.03313

مهر نیوز: خبرگزاری مهر (MNA) از هجدهم اسفندماه سال ۸۱ فعالیت آزمایشی خود را آغاز کرده و پس از آن در ۲۹ اردیبهشت ماه سال ۸۲. متقارن با ۱۷ ربیع‌الاول، سالروز ولادت رسول گرامی اسلام (ص) به صورت آزمایشی بر روی شبکه اینترنت قرار گرفت. این خبرگزاری سوم تیرماه سال ۱۳۸۲ همزمان با روز اطلاع رسانی دینی فعالیت رسمی خود را به دو زبان فارسی و انگلیسی آغاز کرد و بخش عربی «مهر» ۱۴ دی ماه همان سال، همزمان با میلاد با سعادت هشتمین اختر آسمان امامت و ولایت فعالیت خود را در پیش گرفت. <strong>۱) اداره کل اخبار داخلی:</strong> این اداره کل متشکل از «گروه‌های فرهنگ، هنر، سیاست، اقتصاد، جامعه، دین و اندیشه، حوزه و دانشگاه، دانش و فناوری، ورزش و عکس» است. <strong>۲) اداره کل اخبار خارجی:</strong> اداره اخبار خارجی مهر در دو بخش فارسی شامل: «گروه‌های خبری آسیای شرقی و اقیانوسیه، آسیای غربی، اوراسیا، خاورمیانه و آفریقای شمالی، آفریقای مرکزی و جنوبی، اروپا، آمریکای شمالی و آمریکای لاتین و ایران در جهان» و بخش زبان‌های خارجی، شامل «عربی، انگلیسی، استانبولی، اردو و کردی» فعال است. <strong>۳) اداره کل اخبار استان‌ها:</strong> خبرگزاری مهر با دارا بودن دفتر خبری در تمامی استان‌ها، اخبار استانی را در ۵ گروه منطقه‌ای در سطح کشور دسته بندی نموده است که شامل مناطق «شمال، شرق، غرب، جنوب و مرکز» است. <strong>۴) اداره کل رسانه‌های نو:</strong> به منظور فعالیت مؤثر خبرگزاری مهر در فضای مجازی این اداره در بخش‌های «شبکه‌های اجتماعی، فیلم، اینفوگرافیک، رادیومهر و مجله مهر» به تولید محتوا می‌پردازد. فعالیت‌های بین المللی خبرگزاری مهر ۵ سال پس از تأسیس در سال ۲۰۰۷ به عنوان چهلمین عضو رسمی اتحادیه خبرگزاری‌های آسیا و اقیانوسیه «اوآنا» در سیزدهمین نشست عمومی این اتحادیه پذیرفته شد. بعد از برگزاری بیست و نهمین نشست کمیته اجرایی اتحادیه خبرگزاری‌های آسیا و اقیانوسیه آذر ماه سال ۱۳۸۶ (۲۰۰۷) در جاکارتا اعضای این گروه ضمن بررسی مصوبات اجلاس سال گذشته (۲۰۰۶) تهران، درخواست عضویت خبرگزاری مهر را نیز مورد بررسی قرار دادند و موافقت خود را با پیوستن مهر به عنوان چهلمین عضو «اوآنا» اعلام کردند. خبرگزاری مهر توانست در همین مدت کوتاه نقشی فعال در آن سازمان و عرصه بین الملل ایفا کند. خبرگزاری مهر در سال ۲۰۰۹ میزبان سی و یکمین نشست کمیته اجرایی و بیست و پنجمین کمیته فنی اوآنا در تهران بوده‌است. خبرگزاری مهر در کنفرانس‌های مهم بین‌لمللی همچون: المپیک رسانه‌ها (چین ۲۰۰۹)، نشست سران اوآنا (کره جنوبی ۲۰۱۰)، چهاردهمین مجمع عمومی "اوآنا" (استانبول ۲۰۱۰)، سی و سومین نشست کمیته اجرایی و بیست و هفتمین نشست گروه فنی خبری اوآنا (مغولستان، اولانباتور ۲۰۱۱)، جشن پنجاهمین سال تأسیس اوآنا (بانکوک، تایلند ۲۰۱۲) دومین اجلاس جهانی رسانه‌ها (مسکو ۲۰۱۲) حضور فعال داشته و میهمان ویژه سومین کنگره جهانی خبرگزاری‌ها (بوینس آیرس، آرژانتین ۲۰۱۰) بوده است. سی و هشتمین اجلاس کمیته فنی و اجرایی اوآنا (فوریه ۲۰۱۵) سی و نهمین اجلاس کمیته فنی و اجرایی اوآنا (نوامبر ۲۰۱۵) اجلاس جهانی اقتصادی قزاقستان (۲۰۱۶) اجلاس جهانی رسانه‌ای اقتصادی سن پترزبورگ، روسیه (۲۰۱۶) اجلاس رسانه‌ای جاده ابریشم چین (۲۰۱۶) اعزام خبرنگار به نمایشگاه صنعت حلال تایلند به دعوت رسمی دولت تایلند (۲۰۱۶) اعزام خبرنگار به دوره آموزشی خبرگزاری اسپوتنیک روسیه به دعوت رسمی خبرگزاری (۲۰۱۶) کنفرانس رسانه‌های اسلامی، اندونزی (۲۰۱۶) چهلمین نشست کمیته فنی و اجرایی و شانزدهمین اجلاس مجمع عمومی اوآنا، آذربایجان (نوامبر ۲۰۱۶) پنجمین کنگره جهانی خبرگزاری‌ها، آذربایجان (نوامبر ۲۰۱۶) این خبرگزاری مبتکر پرچم سازمان ۵۰ ساله خبرگزاری‌های آسیا-اقیانوسیه بوده و منتخب فعال‌ترین خبرگزاری این سازمان در سال ۲۰۱۰ بوده است. انتشارات رسانه مهر خبرگزاری مهر در سال ۱۳۹۰ مجوز انتشارات رسانه مهر را با هدف انتشار کتاب و آثار مکتوب از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کرد. کتاب‌هایی همچون "جای پای جلال" نوشته مهدی قزلی، "حرفه‌ای " نوشته مرتضی قاضی و "واژه نامه اصطلاحات مطبوعاتی فارسی –انگلیسی" از جمله آثار انتشار یافته این مجموعه است. ارتباط با رسانه‌های جهان نظر به حضور بین‌المللی و اثرگذاری، این خبرگزاری ۶ زبانه (فارسی، عربی، انگلیسی، ترکی، اردو، کردی) به عنوان، مرجع قابل اعتمادی برای رسانه‌های معتبر دنیا تبدیل شده است. از این رو بسیاری از رسانه‌های خارجی ضمن اعلام آمادگی برای ایجاد دفاتر نمایندگی در منطقه مورد نظر برای تبادل اخبار و انعکاس وقایع مهم خبری دو کشور اقدام به امضا تفاهم نامه همکاری با خبرگزاری مهر کرده‌اند. خبرگزاری شینهوا (چین)، کیودو (ژاپن)، پی تی آی (هند)، تاس (روسیه)، اسپوتنیک (روسیه)، افه (اسپانیا)، برناما (مالزی)، پیرولی (گرجستان)، آکوپرس (رومانی)، یونهاپ (کره جنوبی)، پرنسا لاتینا (کوبا)، وی ان ای (ویتنام)، جیهان (ترکیه)، آنتارا (اندونزی)، ترند (آذربایجان)، نیوزیانا (زیمبابوه)، مونتسامه (مغولستان)، سانا (سوریه)، ای پی پی (پاکستان)، پی ان ای (فیلیپین) و آوا (افغانستان) برخی از خبرگزاری‌های طرف قرارداد با خبرگزاری مهر هستند. میثاق اخلاق حرفه‌ای خبرگزاری مهر خود را متعهد به رعایت میثاق اخلاق حرفه‌ای خبرگزاری‌ها می‌داند. <strong>با مهر به دنیا نگاه کنیم</strong> <strong>صاحب امتیاز:</strong> سازمان تبلیغات اسلامی <strong>مدیر عامل و مدیر مسئول:</strong> محمد مهدی رحمتی <strong>معاون خبر:</strong> محمدحسین معلم طاهری