به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از فرهنگستان علوم، مراسم امضای تفاهم‌نامه همکاری بین فرهنگستان علوم و مجمع تشخیص مصلحت نظام با حضور محمدباقر ذوالقدر، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و دکتر محمدرضا مخبر دزفولی، رئیس فرهنگستان علوم، در محل فرهنگستان علوم برگزار شد.
محمدرضا مخبر دزفولی در این مراسم با اشاره به همکاری با مجمع تشخیص مصلحت نظام، اظهار کرد: ضرورت دارد که به شیوه‌ای عمیق‌تر، وسیع‌تر، به‌روزتر و متناسب با نیازهای کشور، در زمینه علوم فکر و عمل کنیم. فرهنگستان علوم یکی از نهادهای بسیار مهم کشور است که ممکن است قدر آن به‌خوبی شناخته نشده باشد. خوشحالیم که عزیزی چون دکتر ذوالقدر در روزهای اولیه‌ای که مسئولیت فرهنگستان بر عهده من گذاشته شد، جلسه‌ای برگزار کردیم و ایشان فرمودند که ما می‌خواهیم از ظرفیت فرهنگستان علوم برای انجام کارهای راهبردی کشور استفاده کنیم؛ این موضوع جای تقدیر و تشکر دارد.
وی ادامه داد: قبلاً ۶ گروه داشتیم و از سال گذشته تا کنون، تعداد گروه‌ها به حدود ۱۴ گروه افزایش یافته است. همچنین گروهی در زمینه تعلیم و تربیت در حال شکل‌گیری است و گروه محیط زیست که به‌عنوان یک گروه بین‌رشته‌ای شناخته می‌شود، به دلیل نیاز به استقلال و هویت، به یک گروه تبدیل شده است. تمام عزیزانی که با گرایش‌های علمی مختلف به موضوع محیط زیست مرتبط بودند، به گروه محیط زیست پیوسته‌اند.
رئیس فرهنگستان علوم با بیان اینکه در فرهنگستان علوم، سه نوع عضو داریم، اضافه کرد: دو نوع از این اعضا در اساسنامه مشخص شده‌اند: اولین نوع، اعضای پیوسته هستند که در حقیقت اعضای دائمی فرهنگستان محسوب می‌شوند. برای تبدیل شدن به عضو پیوسته، یک فرآیند طولانی و دشوار وجود دارد که شامل بررسی پرونده‌ها در شورای علمی، شاخه و گروه‌ها است و در نهایت به تصویب مجمع عمومی فرهنگستان می‌رسد که با رأی مخفی انجام می‌شود. طبق اساسنامه شورای عالی انقلاب فرهنگی که مؤسس فرهنگستان‌هاست، در موارد ضروری می‌تواند اعضای پیوسته جدید را با بررسی‌های علمی، به اعضای فرهنگستان اضافه کند. دسته بعدی، اعضای وابسته‌اند. اعضای وابسته نیز در اساسنامه ذکر شده‌اند و تفاوتی با اعضای پیوسته ندارند، به جز اینکه باید هر ۴ سال برای تأیید عضویت و استمرار خود از فرهنگستان تأیید مجدد بگیرند، در حالی که اعضای پیوسته عضویت مادام‌العمر دارند.
مخبردزفولی ادامه داد: در حال حاضر، ما ۷۷ عضو پیوسته و ۱۳۹ عضو وابسته داریم. همچنین یک رده جدید تعریف کرده‌ایم برای عزیزانی که باید آمادگی لازم را برای تبدیل به عضو وابسته و سپس پیوسته داشته باشند. این افراد به‌عنوان همکاران مدعو معرفی می‌شوند و استادان و دانشمندان از دانشگاه‌های مختلف در گروه‌های علمی مختلف به فرهنگستان معرفی می‌شوند. ابتدا این افراد به‌عنوان همکار مدعو پذیرش می‌شوند و احکام آنها هر دو سال به تأیید نیاز دارد. میزان فعالیت، اثربخشی و کار علمی و اجتماعی آنها ارزیابی می‌شود و در صورت تأیید گروه‌های علمی، وضعیت آنها بررسی شده و پس از تأیید در شورای علمی، در مجمع عمومی مطرح می‌شود.
مخبر دزفولی گفت: وظایف عمده‌ای برای فرهنگستان‌ها، از جمله فرهنگستان علوم، طبق اساسنامه تعریف شده است که شامل اثرگذاری‌های علمی، جهت‌گیری‌های علم و فناوری، رصد جریان علم در صحنه ملی و جهانی و ارائه پیشنهاد به عنوان مشاور دولت و نظام می‌شود. در فاز جدیدی که من و همکارانم پیگیری می‌کنیم، با آقایان رئیس‌جمهور و مسئولان کشور مطرح کردم که فرهنگستان‌ها باید نقش تصمیم‌سازی داشته باشند و نه صرفاً مشاوره دهند. لازم است فرهنگستان‌ها در فرآیند تصمیم‌سازی به‌عنوان یک نهاد موثر نقش‌آفرینی کنند.
وی افزود: با دکتر عارف نیز گفتگو کردیم و قرار شد فرآیندی تعریف شود که موجب انسجام و نظم در روند اثرگذاری فرهنگستان بر نظام تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری کشور گردد. اعضای پیوسته فرهنگستان افرادی هستند که در جریان علمی، آموزشی و پژوهشی کشور فعال بوده و در زمینه‌هایی همچون فیزیک، شیمی، دامپزشکی، کشاورزی، اقتصاد، علوم تربیتی و مطالعات اسلامی جزو قله‌های علم به شمار می‌آیند. حیف است که از این ظرفیت‌ها در نظام حکمرانی کشور استفاده نشود. این تدبیر اکنون مورد توجه مسئولان قرار گرفته و دولت نیز به آن اهتمام جدی‌تر دارد.
وی با گرامیداشت یاد شهید آیت‌الله رئیسی گفت: ایشان به این ظرفیت‌ها اعتقاد داشت. اکنون دکتر پزشکیان و دکتر عارف نیز همین باور را دارند و در دیدارهای ما در مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز این نگاه وجود دارد. دوستان ما در مجمع همکاری و همراهی لازم را دارند. در شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز این باور وجود دارد و تقریباً بخش قابل توجهی از کارهای بنیادین، تدوین اسناد و سیاست‌هایی که در حوزه‌های علم و فناوری و مسائل تخصصی مطرح می‌شود، به فرهنگستان علوم ارجاع داده می‌شود. سابقاً این تعامل کمتر و ضعیف‌تر بود، اما اکنون الحمدلله تقویت شده است. امیدواریم این رویکرد منجر به اثرگذاری مثبت در نظام اداری، اجرایی و همچنین نظام تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری کشور شود.
رئیس فرهنگستان علوم عنوان کرد: این ظرفیت حدود ۴۰۰ نفر از نخبگان که شامل اعضای پیوسته، وابسته و همکاران مدعو فرهنگستان علوم است، به‌علاوه این نکته را عرض کنم که اخیراً شاخه جوان فرهنگستان نیز فعال شده است. این گروه شامل نیروهای جوان نخبه دانشگاهی است که در حال حاضر نمی‌توانیم آنها را به‌عنوان اعضای پیوسته معرفی کنیم، اما باید آماده شوند تا در تصمیم‌سازی‌های کلان نقش‌آفرینی کنند. در حال حاضر، یک حلقه حدود ۱۰۰ نفره از این عزیزان با فرهنگستان مرتبط شده‌اند. حلقه اصلی شامل حدود ۱۵ تا ۱۶ نفر است، اما حلقه‌های بعدی تا ۱۰۰ نفر افزایش می‌یابند. امید است تا پایان سال، حدود ۳۰۰ نفر از جوانان محقق نخبه دانشگاهی به فرهنگستان متصل شوند و این‌ها بازوهای تحول‌آفرین برای حرکت رو به جلوی فرهنگستان خواهند بود.
وی ادامه داد: امیدواریم این همکاری و همفکری ما با مجمع تشخیص مصلحت نظام، که رکن رکین نظام است، به ثمر بنشیند. من خودم حداقل ۱۰ سال معاون نظارت مجمع بودم و همزمان دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز بودم و معتقدم که از زمانی که دکتر ذوالقدر به مجمع آمدند، نظم و انسجام بیشتری شکل گرفته است.
مخبر دزفولی گفت: با همت دبیر تشخیص مصلحت نظام و دکتر ذوالقدر و عزیزانمان در مجمع تشخیص، ارتباط خوبی تاکنون بین مجمع و فرهنگستان علوم در زمینه مشورت‌دهی در موضوعات محتوایی و سیاست‌های کلی که در مجمع به تأیید و تصویب می‌رسد و نهایتاً به مقام معظم رهبری تقدیم می‌شود، برقرار شده است. فرهنگستان ظرفیت نخبگانی خوبی دارد و جناب آقای دکتر ذوالقدر و دوستانمان در مجمع با توجه به این ظرفیت از ابتدا به دنبال استفاده از نخبگان برای تدوین سیاست‌های کلی در زمینه‌های مختلف بوده‌اند.
رئیس فرهنگستان علوم بیان کرد: فرهنگستان به‌دلیل داشتن گروه‌های علمی متنوع در زمینه‌های مهندسی، علوم پایه، کشاورزی، علوم انسانی و اسلامی، ظرفیت‌های دانشی قابل توجهی دارد. این ظرفیت‌ها باید در خدمت برنامه‌ریزی کلان کشور قرار گیرد، که در رأس آن سیاست‌های کلی مجمع تشخیص قرار دارد. بنابراین، ما تفاهم‌نامه‌ای را در اختیار رؤسای کمیسیون‌های مجمع قرار دادیم و جلسه مشترکی با شورای علمی فرهنگستان علوم برگزار کردیم و این تفاهم‌نامه را امروز امضا کردیم. امیدواریم این ظرفیت نخبگانی در حل مسائل کلان کشور مورد استفاده قرار گیرد و نقشی مؤثر ایفا کند.
مخبر دزفولی اضافه کرد: محور اصلی مجمع است و دبیرخانه مجمع نیز متولی هماهنگی‌ها، تدوین‌ها و ارائه پیش‌نویس‌ها به صحن مجمع می‌باشد. فرهنگستان در این زمینه به‌عنوان یک بازوی مشورتی مؤثر نخبگانی در خدمت مجمع و دبیرخانه خواهد بود تا پیش‌نویس‌ها را با کمک اعضای خود و نکاتی که در مجمع مورد توجه است، تهیه کند. این ظرفیت علمی باید در کنار توجه به مصلحت نظام، منافع ملی و مصالح ارزشی و انقلابی جمهوری اسلامی قرار گیرد. همه این موارد در کنار یکدیگر می‌تواند یک مجموعه به هم پیوسته را شکل دهد که فرهنگستان علوم در این تدوین‌ها نقشی مؤثر و مفید ایفا کند.