به گزارش خبرنگار مهر، هشتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل و جلسات حاشیه‌ای آن، صحنه آخرین تلاش‌ها برای حفظ مسیر دیپلماسی هسته‌ای ایران بود. هیأت دیپلماسی ایرانی به رهبری «عباس عراقچی» و دیپلماسی فعال «مسعود پزشکیان» نشان دادند که تهران تمامی مسیرهای منطقی و سازنده دیپلماسی را دنبال کرده است؛ از توافق قاهره گرفته تا مذاکرات مستقیم با سه کشور اروپایی، حتی در میانه حملات اسرائیل به خاک ایران. با این حال، اروپایی‌ها همچنان به سیاست فشار و فرافکنی علیه ایران پایبند ماندند.
اروپا و پایبندی به سیاست فشار
خواست‌های سه کشور اروپایی همواره فاقد منطق بوده و هدف آن‌ها نه حل بحران، بلکه ایجاد بهانه برای فشار بر ایران و فرافکنی مسئولیت بوده است. تهران در چارچوب برجام تمامی تعهدات خود را اجرا کرده و راه‌های دیپلماسی قانونی و منطقی را به‌طور کامل دنبال کرده است.
تلاش‌های ایران حتی شامل همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و گفتگوهای مستقیم با اروپا در مقاطع حساس بوده، اما پاسخ عملی از سوی طرف مقابل دریافت نشد.
در نشست روز جمعه شورای امنیت چه گذشت؟
روز جمعه شورای امنیت برای بررسی پیشنویس مشترک روسیه و چین جهت تمدید شش‌ماهه قطعنامه ۲۲۳۱ تشکیل جلسه داد. این پیشنویس که بر ادامه همکاری ایران با آژانس و فرصت تازه برای دیپلماسی تأکید داشت، با ۹ رأی مخالف، ۲ رأی ممتنع و تنها ۴ رأی مثبت رد شد و این نشان داد اروپا بدون چراغ سبز واشنگتن قادر به تصمیم مستقل نیست؛ نکته‌ای که نماینده روسیه به صراحت یادآور شد.
روسیه، چین، الجزایر و پاکستان به قطعنامه رأی مثبت دادند، اما آمریکا، انگلیس، فرانسه، سیرالئون، اسلونی، دانمارک، یونان و سومالی رأی منفی دادند و گویان و کره جنوبی ممتنع بودند.
«دیمیتری پولیانسکی»، نماینده روسیه، تروئیکای اروپایی را به فشار غیرمنطقی بر ایران متهم کرد و فعال‌سازی مکانیسم ماشه را فاقد مشروعیت خواند.
«عباس عراقچی»، وزیر امور خارجه ایران، تأکید کرد: ایران به دلیل نقض یکجانبه تعهدات غرب، کاهش برخی تعهدات برجامی را ناچار انجام داده و کشورهای حامی پیشنویس قطعنامه در «سمت درست تاریخ» هستند چرا که این پیشنویس نشاندهنده تلاش صادقانه برای بازنگه داشتن درهای دیپلماسی و گفتگو و پرهیز از تقابل بود.
نمایندگان چین، پاکستان و الجزایر نیز بر دیپلماسی و برجام به‌عنوان تنها راه حل پایدار تأکید کردند و هشدار دادند که نبود راه حل مسالمت‌آمیز صلح منطقه‌ای و بین‌المللی را تهدید می‌کند.
در مقابل، نمایندگان آمریکا، فرانسه و آلمان ایران را به نقض تعهدات متهم کردند و بازگشت تحریم‌ها را اعلام کردند.
واکنش ایران به فشار آمریکا
مسعود پزشکیان، رئیس جمهور کشورمان روز گذشته (شنبه) پیش از بازگشت از نیویورک، در جمع خبرنگاران اعلام کرد که واشنگتن خواستار توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم در ازای سه ماه تعلیق تحریم‌ها بوده است.
پزشکیان این درخواست را «غیرقابل قبول» توصیف و آن را رد کرد و تأکید کرد: اگر قرار باشد بین خواسته غیرمنطقی آن‌ها و اسنپ‌بک یکی را انتخاب کنیم، اسنپ‌بک را انتخاب می‌کنیم و با آن نیز مشکلات خود را مدیریت خواهیم کرد.
وی افزود: ایران با تکیه بر ارتباطات با همسایگان، کشورهای بریکس و شانگهای، و حمایت مردم، توان عبور از شرایط کنونی را دارد.
رئیس جمهور کشورمان تأکید کرد: تیم سیاست خارجی ایران، به همراه عباس عراقچی، مذاکرات متعددی با کشورهای مختلف اروپایی و اسلامی برگزار کرده‌اند و ایران تسلیم فشارهای غرب نخواهد شد. ایران هرگز به مرحله ساخت سلاح هسته‌ای نزدیک نشده و هدف ما حفظ صلح و امنیت منطقه است.
وی اتهامات درباره نقش ایران در تحریک گروه‌های نیابتی را تبلیغات اسرائیلی خواند و تصریح کرد: خشونت‌ها و واکنش گروه‌های مقاومت مانند حزب‌الله و حماس، پاسخ به تجاوزات اسرائیل است.
رئیس جمهور ایران بر ضرورت وحدت ملی، افزایش قدرت علمی، فرهنگی و ارتباطی کشور و پایبندی به اصول دیپلماسی تأکید کرد و گفت: حقانیت جمهوری اسلامی ایران این است که ما به دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم و هدف غرب ایجاد واهمه است.
نامه عراقچی به دبیرکل؛ بازگشت تحریم‌ها فاقد مشروعیت است
سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، شب گذشته در نامه‌ای به دبیرکل و شورای امنیت، اقدامات سه کشور اروپایی و آمریکا برای احیای تحریم‌های خاتمه‌یافته ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ را «کان‌لم‌یکن و بی‌اعتبار» خواند و تأکید کرد که ایران هیچ گونه تلاشی برای تمدید یا احیای محدودیت‌ها پس از تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ را به رسمیت نخواهد شناخت.
عراقچی یادآور شد: نه ایران و نه هیچ عضو سازمان ملل الزامی به تبعیت از اقدامات غیرقانونی غربی‌ها ندارد و از دبیرکل خواست تا مانع هرگونه سوءاستفاده از دبیرخانه برای اعمال فشار سیاسی علیه ایران شود.
وی همچنین هشدار داد: هرگونه تلاش برای آسیب‌رساندن به ایران با پاسخ مقتضی مواجه خواهد شد و مسئولیت آن بر عهده کسانی است که مسیر تقابل را برگزیده‌اند.
پیامدها و فصل جدید دیپلماسی ایران
نتایج این نشست، مسیر بازگشت تحریم‌ها را هموار کرده و عملاً برجام در هیاهو و غوغا سالاری غربی ها دفن شد؛ نکته ای که عباس عراقچی هم بر آن صحه گذاشت.
واکنش سریع تهران با فراخواندن سفرای خود از آلمان، فرانسه و انگلیس، آغاز فصلی تازه در دیپلماسی هسته‌ای ایران را نشان می‌دهد؛ فصلی که ایران با پایبندی کامل به تعهدات و حفظ اصول دیپلماسی، همچنان توانایی مدیریت مسیر مذاکرات و ایجاد تعادل منطقی در روابط بین‌الملل را دارد.
این مرحله، نمونه‌ای از پیچیدگی بالای دیپلماسی جهانی و تعامل میان قدرت‌های بزرگ است؛ جایی که رقابت‌های منطقه‌ای، شکاف‌های قدرت جهانی و رفتار غیرمنطقی برخی طرف‌ها، معادلات تازه و چالش‌های ویژه‌ای را پیش روی ایران و جامعه بین‌المللی قرار داده است.
تجربه اما نشان می‌دهد که ظرفیت بازگشت به میز مذاکره و هدایت مسیر دیپلماسی همواره وجود دارد و تهران، با رویکرد هوشمندانه، می‌تواند شرایط را مدیریت کند.