آینده‌ مبهم سوریه در سایه مدل حکمرانی رژیم جولانی؛ از گاوبندی با ترکیه تا همکاری با رژیم صهیونیستی

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: ترسیم یک نقشه راه طولانی چهار ساله برای قدم نهادن در مسیر روند سیاسی و انتخابات رسمی، راه را بر مشارکت گروه‌ها و جریانات مختلف سوریه خواهد بست و رژیم جولانی می‌تواند به این بهانه، تمام ارکان قدرت را در دست بگیرد.

سال جدید میلادی برای مردم سوریه، در وضعیتی سخت و دشوار آغاز شد و این روزها در دمشق، حلب و شهرهای دیگر، نشانی از رونق و پویایی آغاز سال وجود ندارد. در سرمای زمستان، نوعی ثبات نسبی در سوریه برقرار شده اما هنوز مشخص نیست که آینده این کشور، چه خواهد شد و ساختار سیاسی و اجرایی آن به چه شکلی تثبیت خواهد شد. اما نشانه‌ها و اقدامات فعلی، نشان دهنده این است که تمام مناصب و پست‌های حساس، به افرادی تعلق گرفته که قبلاً به عنوان شورشی افراطی در ادلب سلاح در دست داشته‌اند و حالا با پوشش کت و شلواری و کراواتی، خود را به عنوان مقامات سیاسی سوریه معرفی می‌کنند. اما به هر حال، اغلب رسانه‌های غربی در روزهای گذشته، برای توصیف پست و عنوانِ جولانی یا احمد الشرع، سرکرده تشکیلات تروریستی هیئت تحریرالشام از این واژه استفاده کرده‌اند: «رهبرِ دفاکتوی سوریه» (Syria’s de facto leader).

مصداق اصطلاح سیاسی و حقوقی رهبر دفاکتو، رهبری است که نه در یک پروسه و روند سیاسی و انتخاباتی، بلکه در یک شرایط اضطراری قدرت را در دست گرفته و «غیررسمی» است و فردی است که از سوی شهروندان انتخاب نشده اما اصطلاحاً «در عمل» رهبر است. هم خبرگزاری رویترز، هم خبرگزاری فرانسه و چندین رسانه‌ی دیگر، برای توصیف پست و عنوان جولانی، از همین اصطلاح استفاده کرده‌اند. چنین رویکردی گویای این امر است که غربی‌ها نیز تمایل ندارند که اظهارات و مواضع رئیس حکومت فعلی سوریه را به عنوان بیاناتی معتبر، رسمی و باورپذیر قلمداد کنند.

آسوشیتدپرس به این موضوع پرداخته که بر اساس تجارب و رویدادهایی که در سالیان پیشین در تونس، مصر، لیبی، یمن و سودان مشاهده شده، عدم انتقال قدرت به غیرنظامیان، مساله حساس و تعیین کننده‌ای است و می‌تواند زنجیره‌ای از اتفاقات بعدی را به دنبال بیاورد؛ به ویژه آنکه هنوز مشخص نیست که جولانی در مورد بقایای دولت پیشین، به دنبال پاکسازی خواهد بود یا سازش.

جولانی، آمریکا و انتخابات

بر اساس گزارش نیویورک تایمز، هنوز خبری از اعلام سیاست دولت ترامپ درباره سوریه و روابط واشنگتن و دمشق نیست اما جولانی بارها اظهار امیدواری کرده که دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا، تحریم‌های اعمال شده علیه سوریه را لغو کند. اگر چه دیپلمات‌های ارشد آمریکایی از دمشق دیدن کردند و جایزه ۱۰ میلیون دلاری برای دستگیری جولانی لغو شده، اما کارشناسان وزارت امور خارجه‌ی آمریکا در بازگشت به واشنگتن، مواضع و سخنان جولانی را عمل‌گرایانه تلقی کرده‌اند و گفته شده که مشخص نیست آیا او بر سر مواضع خود خواهد ماند یا نه.

خبرگزاری رویترز، در گزارشی به این اشاره کرده جولانی نشان داده که در مورد جدول زمانی احتمالی انتخابات شتابی ندارد و گفته که برگزاری انتخابات در سوریه ممکن است تا چهار سال طول بکشد و برای تدوین قانون اساسی جدید سوریه نیز یک بازه زمانی سه ساله پیش بینی شده است. اما در واقع در مورد همین دو مقطع زمانی هم تضمینی ارائه داده نشده و بعید نیست که در عمل، بیش از چهار سال طول بکشد. سرکرده تشکیلات تروریستی هیئت تحریرالشام که بشار اسد، رئیس جمهور سوریه را از قدرت برکنار کرد، در مصاحبه‌ای که روز یکشنبه توسط رسانه دولتی عربستان پخش شد، گفت که سازماندهی انتخابات در سوریه تا چهار سال و تدوین قانون اساسی جدید ممکن است سه سال طول بکشد.

جولانی و ترکیه

شواهد نشان می‌دهد که بسیاری از تصمیمات سیاسی جولانی و همراهان او، ارتباط مستقیمی با توصیه‌ها و خواسته‌ها آنکارا دارد. تا همین جای کار، دست کم سه تن از افرادی که به عنوان وزیر در دولت موقت دمشق پست و مسئولیت گرفته‌اند، تحصیلات عالی خود را در دانشگاه‌های ترکیه به پایان رسانده‌اند. گزارش روزنامه قرار چاپ آنکارا حاکی از این است که وزرای دادگستری، امور محلی و چند تن از مدیران محلی در دمشق و حلب، همگی از فارغ التحصیلان دانشگاه‌های ترکیه هستند. در همین حال، در محافل سیاسی ترکیه گفته شده که یک تیم کارشناسی ویژه توسط ابراهیم کالین رئیس سرویس اطلاعاتی میت ترکیه مشخص شده تا در تاسیس آژانس اطلاعاتی جدید سوریه به‌رژیم تروریستی جولانی مشورت ارائه دهد.

از این گذشته، هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه نیز در گفتگوهای مطبوعاتی خود، آشکارا اعلام کرده که در دوران ۱۳ ساله مسئولیت خود به عنوان رئیس میت، با تمام معارضان سوری و حتی جولانی در تماس بوده و حالا هم تلاش می‌کند تا تجربیات خود را در اختیار رژیم جولانی بگذارد.

سخنان و مواضع مقامات ترکیه نشان دهنده این است که تیم اردوغان، در جستجوی راهی برای طولانی شدن دوران روند سیاسی سوریه است و می‌خواهد موقعیت جولانی و همقطاران او تثبیت شود. در چنین شرایطی می‌توان پیش بینی کرد که تمام نهادهای نظامی، انتظامی، امنیتی، وزارتخانه‌های حساس و مهم، اسناد و اطلاعات ارزشمند، منابع مالی و موضوعات استراتژیک سوریه به طور کلی تحت کنترل جولانی و رژیم تروریستی تحت امر او بماند و بعدها، روند سیاسی و انتخابات برای طراحی ساختار سیاسی جدید سوریه به گونه‌ای باشد که عملاً، تمام گروه‌ها و جریانات سیاسی، اجتماعی، قومی و مذهبی کنار نهاده شوند.

نتانیاهو می‌زند، جولانی سکوت می‌کند

یکی از مهمترین رویدادهای پس از سقوط بشار اسد در سوریه، حملات مداوم نیروی هوایی ارتش رژیم صهیونیستی به تاسیسات نظامی و دفاعی این کشور بوده است به نحوی که حتی پایگاه‌های نزدیک به دمشق نیز مورد حمله و بمباران هوایی قرار گرفتند. با این حال، جولانی و رژیم تروریستی تحت امرش در برابر این تجاوزهای آشکار سکوت کرده‌اند و شواهد نشان می‌دهد که همه چیز به صورت هماهنگ شده در جریان است، زیرا اولاً موضع‌گیری قاطعانه‌ای از سوی جولانی مشاهده نشده و دوم اینکه بنیامین نتانیاهو تاکنون دو بار اعلام کرده که سوریه در دوران جدید، برای بازسازی و ترمیم زیرساخت‌ها، نیاز به کمک‌های چند میلیارد دلاری دارد!

گزارش مفصل نشریه (The Cardle) نشان می‌دهد که تحلیلگران غربی، نیم نگاهی به سوابق همکاری جولانی و رژیم صهیونیستی دارند، چرا که در آن دوران، تحریرالشام، جبهه النصره نام داشت و در نبردهای سال ۲۰۱۴ علیه حزب الله لبنان و ارتش سوریه با اسرائیل همکاری کرد و اعضای جبهه النصره در قنیطره، عملاً به فرمان صهیونیست‌ها جنگیدند و خبرنگاران بارها دیده‌اند که زخمی‌های جبهة النصره برای درمان، به بیمارستان‌های نظامیان تحت امر رژیم صهیونیستی منتقل شده‌اند. به همین خاطر است که حالا هم ارتش رژیم صهیونیستی به گسترش اشغال خود در جنوب سوریه که از کوه هرمون آغاز شده و تا عمق حومه دمشق کشیده شده، ادامه داده و بیش از ۵۰۰ کیلومتر مربع از جنوب سوریه را اشغال کرده است.