خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: در دنیای سیاست، تمایل به ساختن روایتی مطلوب از خود، بخشی جدایی‌ناپذیر از رفتار رهبران سیاسی است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پرحاشیه آمریکا، در دور دوم ریاست‌جمهوری خود، بار دیگر با ادعاهایی پرطمطراق، فضای رسانه‌ای را به تسخیر خود درآورده است. او در سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های اخیر خود بارها مدعی شده که به ۸ جنگ یا مناقشه مهم جهانی پایان داده و با اتکا به قدرت دیپلماسی و ابزارهای اقتصادی، جان میلیون‌ها نفر را نجات داده است.
این ادعاها اگر صحت داشتند، شایسته بررسی، تحسین و حتی درخور جایزه نوبل صلح بودند؛ اما آیا واقعیت‌های میدانی روایت ترامپ را تأیید می‌کنند؟ این مقاله به بررسی موردی ادعاهای ترامپ و سنجش آن‌ها با داده‌های عینی و گزارش‌های مستقل می‌پردازد.
ترامپ و ساختار ادعا
ترامپ از مدت‌ها پیش در پی تثبیت تصویری از خود به عنوان «رئیس‌جمهور صلح» بوده است. در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سپتامبر ۲۰۲۵ او مدعی شد که «هفت جنگ پایان‌ناپذیر» را خاتمه داده و سپس با اشاره به توافق آتش‌بس غزه، این عدد را به هشت رساند؛ ادعایی که در دیدار با اعضای کنست اسرائیل نیز تکرار شد. او در ادامه با غرور از رویکرد «فشار تعرفه‌ای» و «میانجی‌گری قاطع» سخن گفت و حتی سازمان ملل را به «بی‌عملی» متهم کرد. اما فکت‌چک‌های انجام شده توسط منابع معتبری چون آسوشیتدپرس، سی‌ان‌ان و اکونومیست نشان می‌دهد که ادعاهای ترامپ در بسیاری موارد یا اغراق‌آمیز، یا فاقد مبنای میدانی‌اند و در برخی موارد اصولاً جنگی وجود نداشته که بتوان آن را «پایان یافته» تلقی کرد.
بررسی موردی هشت ادعای ترامپ
۱. تایلند و کامبوج
درگیری مرزی کوتاه‌مدت میان تایلند و کامبوج در ژوئیه ۲۰۲۵، با انفجار مین‌ها و کشته‌شدن ده‌ها نفر همراه بود. ترامپ تهدید کرد که مذاکرات تجاری با دو کشور را متوقف می‌کند و در نتیجه آتش‌بس بی‌قیدوشرطی به امضا رسید. اگرچه این اقدام مؤثر به نظر می‌رسد، اما اختلافات دیرینه مرزی همچنان پابرجاست و موارد نقض آتش‌بس به سرعت آغاز شد. کارشناسان نقش ترامپ در توقف موقت تنش را مؤثر اما محدود دانسته‌اند. بنابراین، ادعای «پایان جنگ» به دور از واقعیت است.
۲. کوزوو و صربستان
ترامپ مدعی شده که درگیری بین کوزوو و صربستان را حل کرده است. اما ناظران سیاسی تأکید می‌کنند که اساساً در سال ۲۰۲۵ هیچ جنگی میان این دو طرف در جریان نبوده است. ادعای او بیشتر به توافق اقتصادی ۲۰۲۰ در دوران ریاست‌جمهوری نخستش بازمی‌گردد، توافقی که نه اجرایی شد و نه به صلح پایدار انجامید. در واقع نقش ترامپ در «حل یک جنگ خیالی» مثال روشنی از سیاست تبلیغاتی اوست.
۳. رواندا و جمهوری دموکراتیک کنگو
درگیری‌های شرق کنگو با حمایت رواندا از شورشیان دهه‌هاست منطقه را درگیر کرده است. ترامپ در ژوئن ۲۰۲۵ دیپلمات‌های دو کشور را به کاخ سفید دعوت کرد و توافقی به نام «صلح واشنگتن» به امضا رسید. اما این توافق بدون حضور مستقیم بازیگر اصلی یعنی نماینده شورشیان منعقد شد و هیچ تغییری در میدان نبرد ایجاد نکرد. گزارش‌ها از ادامه خشونت‌ها و نقض گسترده حقوق بشر در منطقه حکایت دارد. در نتیجه ادعای پایان جنگ، مبنای عینی ندارد و بیشتر جنبه نمایش دارد.
۴. هند و پاکستان
درگیری مه ۲۰۲۵ در کشمیر، پس از کشته‌شدن گردشگران هندی آغاز شد. ترامپ بلافاصله اعلام کرد که با تهدید تعرفه‌های سنگین، طرفین را وادار به آتش‌بس کرده است. در حالی که پاکستان این روایت را تأیید کرد، هند با صراحت هرگونه دخالت خارجی را انکار کرد و اعلام نمود که آتش‌بس نتیجه مذاکرات مستقیم نظامی بوده است. در غیاب توافق رسمی و با ادامه تنش‌های مرزی، ادعای ترامپ بار دیگر رنگ تبلیغات به خود می‌گیرد.
۵. جنگ ۱۲ روزه
درگیری ۱۲ روزه ژوئن ۲۰۲۵، با بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران توسط اسرائیل آغاز شد و آمریکا نیز به‌طور مستقیم وارد جنگ شد. ترامپ با افتخار اعلام کرد که با اعزام بمب‌افکن‌های آمریکایی، ایران را به آتش‌بس وادار کرده است. اما پرسش اصلی اینجاست: چگونه می‌توان به جنگی پایان داد که خود بخشی از آن بوده‌اید؟ با وجود توقف موقت عملیات، هیچ توافق نظارتی، سازوکار حل بحران یا کاهش پایدار تنش حاصل نشده است. ترامپ در بهترین حالت، به جنگی پایان داد که خود دامن زده بود.
۶. مصر و اتیوپی
اختلاف بر سر سد النهضه میان مصر و اتیوپی یک تنش جدی دیپلماتیک است، اما تاکنون هیچ جنگی میان دو کشور در نگرفته است. ترامپ مدعی شد که مانع از بروز جنگ بر سر آب شده، اما شواهد نشان می‌دهد که اساساً تهدیدی جدی برای جنگ نظامی وجود نداشته و مذاکرات از مدت‌ها پیش متوقف شده بود. بنابراین، ادعای حل یک مناقشه نظامی، نه‌تنها اغراق‌آمیز بلکه اساساً نادرست است.
۷. ارمنستان و آذربایجان
پس از دهه‌ها مناقشه بر سر ناگورنو-قره‌باغ، ترامپ در اوت ۲۰۲۵ میزبان نخست‌وزیر ارمنستان و رئیس‌جمهور آذربایجان بود و توافقی برای عادی‌سازی روابط میان دو کشور امضا شد. اگرچه این اقدام گامی مهم محسوب می‌شود، اما مسائل اساسی مانند مرزها، حقوق اقلیت‌ها و تضمین‌های امنیتی همچنان حل‌نشده باقی مانده‌اند. تحلیلگران این توافق را «آغاز مسیر صلح» می‌دانند، نه پایان جنگ.
۸. اسرائیل و حماس
بحران غزه از اکتبر ۲۰۲۳ وارد مرحله‌ای خونبار شد. در اکتبر ۲۰۲۵، ترامپ از طریق طرح ۲۰ ماده‌ای، آتش‌بسی در غزه برقرار کرد که شامل تبادل اسرا، ارسال کمک‌های بشردوستانه و عقب‌نشینی نسبی اسرائیل بود. گرچه این گام مثبت تلقی می‌شود، اما بدون حل مسائل کلیدی، صلح پایداری در کار نخواهد بود. از سوی دیگر، حملات پراکنده و تهدیدات رژیم صهیونیستی پس از آتش‌بس ادامه یافته‌اند. همچنین آمریکا در اینجا نیز خود بخشی از جنگ بوده است.
نتیجه
ادعای دونالد ترامپ مبنی بر پایان دادن به ۸ جنگ در مقیاس واقعیات میدانی و گزارش‌های مستقل، بیشتر یک عملیات رسانه‌ای و تبلیغاتی است تا یک واقعیت تاریخی. در موارد متعددی اساساً جنگی وجود نداشته (مانند مصر–اتیوپی یا صربستان–کوزوو) و در برخی دیگر، آتش‌بس‌های شکننده، بدون توافقات نهایی یا حل ریشه‌ای مسائل برقرار شده‌اند. ترامپ در تلاش است با بزرگ‌نمایی نقش خود در سیاست خارجی و صلح‌سازی، چهره‌ای موفق و صلح‌طلب از خود به نمایش بگذارد؛ در حالی که این ادعاها بیشتر جنبه تبلیغاتی دارند تا واقعی. بنابراین ادعای پایان دادن به ۸ جنگ در ۸ ماه نه‌تنها اغراق‌آمیز، بلکه گمراه‌کننده است.