پروژه راه آهن رشت – آستارا با سرعت در حال اجرا است
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه پروژه راه آهن رشت – آستارا با سرعت در حال اجرا است، گفت: همکاری سه‌جانبه ایران، روسیه و آذربایجان روند توسعه کریدور شمال-جنوب را سرعت بخشید.
مقاومت و ریاض؛ چشم‌اندازی تازه در پرتو توافق امنیتی عربستان و پاکستان
توافق ریاض و اسلام‌آباد جایگاه عربستان را به عنوان قدرت متوازن تقویت می‌کند و مسیر نزدیکی آن به محور مقاومت را هموار می‌سازد و توان چانه‌زنی ریاض در برابر آمریکا و اسرائیل را افزایش می‌دهد.
خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل: توافق امنیتی اخیر میان عربستان سعودی و پاکستان، نقطه عطفی در روابط دو کشور و معادلات منطقه‌ای به شمار می‌رود. این توافق که بر اساس آن تعرض به خاک یکی از طرفین، به منزله تعرض به دیگری تلقی می‌شود، پیامدهای مهمی نه تنها برای امنیت دو کشور بلکه برای ژئوپلیتیک خاورمیانه دارد.
برخی تحلیلگران انجام این توافق تنها چند روز پس از حمله اسرائیل به دوحه را معنادار دانسته‌اند. با این حال، واقعیت آن است که توافقی به این سطح از اهمیت، نمی‌تواند یکباره و واکنشی باشد؛ بلکه محصول مذاکرات طولانی و هماهنگی‌های پیشین است. افزون بر این، چنین توافقی بدون چراغ سبز آمریکا، بزرگ‌ترین شریک امنیتی ریاض، عملاً امکان‌پذیر نبود و چه بسا که موافقت آمریکا با این توافق با هدف انداختن فاصله میان جمهوری اسلامی ایران و پاکستان انجام پذیرفته باشد.
انگیزه‌ها و الزامات عربستان و پاکستان
عربستان سعودی در سال‌های اخیر تلاش کرده است تا با تنوع‌بخشی به شرکای راهبردی خود، وابستگی‌اش به آمریکا را کاهش دهد و به عنوان بازیگری مستقل‌تر ظاهر شود. همکاری با پاکستان، که دارای توان هسته‌ای، نیروی انسانی گسترده و جایگاه ژئوپلیتیک مهمی است، می‌تواند در این مسیر به ریاض کمک کند.
از سوی دیگر، پاکستان به دلیل فشارهای اقتصادی و سیاسی داخلی، به حمایت‌های مالی و سیاسی عربستان نیاز دارد. این توافق برای اسلام‌آباد فرصتی است تا جایگاه خود را در معادلات امنیتی منطقه ارتقا دهد و از پشتوانه عربستان برای مقابله با تهدیدات داخلی و مرزی بهره‌مند شود.
این توافق همچنین می‌تواند کشورهای حاشیه خلیج فارس را به سمت ایجاد هماهنگی امنیتی و دفاعی جمعی سوق دهد و موقعیت ریاض در برابر تهدیدات منطقه‌ای و جهانی را تقویت کند.
سناریوهای پیش روی ایران و محور مقاومت
ایران به عنوان بازیگری محوری در معادلات منطقه‌ای، ناگزیر است با این تحول مواجه شود و راهبردی هوشمندانه در پیش گیرد. در فضای تحلیل، گزینه‌هایی که در برابر ایران مطرح می‌شوند شامل موارد زیر است:
۱. کاهش حمایت از انصارالله یمن:
برخی ممکن است تصور کنند ایران برای نزدیکی به عربستان و همکاری با این توافق، ناچار به کاهش حمایت از انصارالله یمن باشد. با این حال، چنین رویکردی نه با سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی ایران در حمایت از محور مقاومت همخوانی دارد و نه از نظر راهبردی عقلانی است. انصارالله نه تنها یک متحد منطقه‌ای بلکه یک شریک راهبردی و اهرم فشار مهم در برابر اسرائیل است.
عقب‌نشینی از حمایت از انصارالله، به معنای تضعیف جایگاه ایران در محور مقاومت و خدشه‌دار شدن اعتبار تهران نزد متحدان منطقه‌ای خواهد بود. از منظر اخلاقی نیز پشت کردن به انصارالله، که سال‌ها هزینه پشتیبانی از آرمان فلسطین و محور مقاومت را داده و نقش راهبردی ایفا کرده، قابل قبول نیست.
۲. نزدیک‌سازی عربستان و محور مقاومت:
مسیر عقلانی‌تر برای ایران، تلاش برای نزدیکی عربستان به محور مقاومت است. تبلیغات اسرائیلی‌ها سال‌ها موجب شده بود که کشورهای عربی محور مقاومت را دشمن خود بدانند. با این حال، حمله مستقیم اسرائیل به دوحه نشان داد که محور مقاومت، یکی از بزرگ‌ترین دوستان کشورهای عربی و اسلامی منطقه است.
ایران از این رهگذر می‌تواند بر این واقعیت تأکید کند که محور مقاومت نه تهدید، بلکه پشتیبان امنیت جمعی جهان اسلام است. تجربه‌های متعدد از تجاوزات صهیونیست‌ها به غزه و لبنان، سوریه، یمن، عراق و ایران نشان می‌دهد که محور مقاومت عملاً در برابر اسرائیل ایستاده است.
در کنار آن، ایران باید مذاکرات فشرده‌ای با عربستان داشته باشد تا بحران یمن حل شود و دولت فراگیری در این کشور تشکیل گردد. این امر می‌تواند اقتدار یمن را در عرصه جهانی افزایش دهد و همزمان به بحرانی که نزدیک به دو دهه روابط ایران و عربستان را تیره کرده پایان دهد.
در این مسیر، ایران می‌تواند امتیازاتی در راستای به رسمیت شناختن بخشی از دولت ریاستی یمن نشان دهد و عربستان نیز انگیزه دارد که با حل بحران یمن، امنیت مرزهای جنوبی خود را تضمین کرده و از نفوذ امارات جلوگیری نماید.
تحولات عربستان و اسرائیل
اعلام کِنست رژیم صهیونیستی مبنی بر انضمام کرانه باختری، مسیر عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل را پیچیده‌تر کرده است. برخلاف میل آمریکا و شخص ترامپ برای اعلام عادی‌سازی، عربستان فاصله خود را با سیاست‌های توسعه‌طلبانه اسرائیل افزایش داده و هماهنگی‌های امنیتی با تل‌آویو کاهش یافته است.
انتقادهای شخصیت‌های مهم سعودی همچون ترکی الفیصل، رئیس پیشین سازمان امنیتی عربستان، نشان‌دهنده جدیت ریاض در مقابل سیاست‌های اسرائیل است. این روند می‌تواند به پروژه‌هایی مثل «کریدور شبه‌جزیره عربستان» لطمه وارد کند.
در این شرایط، عربستان سعودی برای وارد کردن فشارهای بیشتر به اسرائیل می‌تواند از برگ ایران به عنوان ابزاری راهبردی استفاده کند. رفت‌وآمدهای دیپلماتیک، همچون سفر خالد بن سلمان به تهران و سفر علی لاریجانی به ریاض، مؤید این واقعیت است.
نقش حزب‌الله و ائتلاف منطقه‌ای
اخیراً شیخ نعیم قاسم، دبیرکل حزب‌الله لبنان، با دعوت از عربستان برای کاهش فاصله‌ها، مسیر نزدیکی این جنبش و ریاض را هموار کرده است. در صورتی که عربستان بتواند افکار عمومی منطقه‌ای را برای چنین توافقی آماده کند، همزمان می‌تواند از ظرفیت محور مقاومت بهره ببرد و همچنین قدرت چانه‌زنی خود در برابر آمریکا و اسرائیل را افزایش دهد. این موضوع می‌تواند توازن قدرت منطقه‌ای را تغییر دهد و روابط کشورهای عربی با محور مقاومت را بازتعریف کند.
پیامدهای بین‌المللی
توافق امنیتی عربستان و پاکستان پیامدهای مهمی برای قدرت‌های جهانی دارد. از سویی باعث کاهش سلطه آمریکا بر امنیت خلیج فارس و ضرورت تعدیل سیاست‌های واشنگتن در منطقه خواهد شد و از سویی دیگر این امر، تسهیل ابتکار «کمربند و راه» و افزایش نفوذ پکن در معادلات منطقه‌ای را بدنبال خواهد داشت.
توافق امنیتی اخیر را باید فراتر از همکاری دوجانبه دانست. این توافق، جایگاه عربستان را به عنوان قدرت متوازن تقویت می‌کند و مسیر نزدیکی عربستان به محور مقاومت را هموار می‌سازد و توان چانه‌زنی ریاض در برابر آمریکا و اسرائیل را افزایش می‌دهد.
ایران با حفظ حمایت راهبردی از انصارالله و گسترش مذاکرات با عربستان، می‌تواند جایگاه محور مقاومت را تثبیت کند و زمینه‌ساز شکل‌گیری نظم نوین منطقه‌ای شود؛ نظمی که بر مقابله مشترک با رژیم صهیونیستی و حامیان غربی آن استوار خواهد بود.