اسرائیل به تهدیدی واقعی علیه جهان عرب تبدیل شده است؛ لزوم اقدام عملی

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: با ادامه پیامدهای حمله اخیر رژیم صهیونیستی به رهبران حماس در دوحه، پرسش‌ها درباره آینده مذاکرات آتش‌بس و نقش قطر به‌عنوان میانجی قابل اعتماد، رو به افزایش است. حمله ۹ سپتامبر که همزمان با آغاز هشتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل انجام شد، تردیدهای تازه‌ای در مورد اعتبار واشنگتن به‌عنوان میانجی ایجاد کرده و آسیب‌پذیری پایتخت‌های عربی میزبان مذاکرات حساس را برجسته ساخته است.

در گفت‌وگویی اختصاصی با تهران تایمز، «الیف صباغ» تحلیلگر سیاسی فلسطینی در قدس، که در زمینه راهبردهای رژیم صهیونیستی تخصص دارد، اهداف گسترده‌تر رژیم صهیونیستی، همدستی ایالات متحده، خطراتی که متوجه کشورهای میزبان است، و پیامدهای بالقوه برای دیپلماسی منطقه‌ای در زمانی که غزه همچنان در کانون توجه جهانی قرار دارد را بررسی می‌کند.

متن کامل گفت‌وگو در ادامه آمده است:

آیا حمله رژیم صهیونیستی به رهبران حماس در دوحه بر تلاش‌های میانجیگری و مذاکرات آتش‌بس تأثیر خواهد گذاشت؟

بله. من معتقدم این مذاکرات تحت تأثیر عملیات تروریستی رژیم صهیونیستی و آمریکا در دوحه قرار خواهد گرفت و ممکن است حتی اگر موقتی باشد، برای چند روز یا چند هفته متوقف شود. نخست‌وزیر قطر اعلام کرده که مشارکت این کشور در میانجیگری «به حالت تعلیق» درآمده است. مذاکرات بعداً می‌تواند در یکی از دو مسیر از سر گرفته شود: مسیر نخست این است که رژیم صهیونیستی و آمریکا تلاش کنند مذاکرات را به قاهره منتقل کنند تا به قطر بفهمانند که نمی‌تواند بر خواسته‌های آن‌ها تأثیر بگذارد. اما من معتقدم مصر و حماس در شرایط فعلی چنین اجازه‌ای نخواهند داد.

مسیر دوم و بهتر می‌تواند نتیجه عملیات تروریستی آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه هیئت مذاکره‌کننده فلسطینی در پایتخت یک کشور عربی باشد که خود را متحد آمریکا می‌داند، به‌ویژه یک کشور حاشیه خلیج فارس که طی دهه‌ها خدمات بزرگی به رژیم صهیونیستی ارائه داده است.

در این مسیر، آمریکا از نقش میانجی و حامی کنار گذاشته می‌شود و سازمان ملل به‌عنوان حامی رسمی وارد عمل خواهد شد و از طریق فرستاده ویژه دبیرکل، مذاکرات میان رژیم صهیونیستی و حماس را مدیریت می‌کند. این امر نیازمند تصمیم بین‌المللی است، اما پیش از هر چیز نیازمند خواست فلسطینی و عربی است که با موافقت اکثریت کشورها در مجمع عمومی سازمان ملل یا شورای امنیت همراه شود. پرسش این است: آیا کشورهای عربی جرأت چنین ابتکاری دارند یا از خشم آمریکا می‌ترسند؟

آیا این حمله را تغییری در راهبرد رژیم صهیونیستی در قبال حماس و مقاومت می‌دانید؟

رژیم صهیونیستی راهبرد خود را نسبت به حماس تغییر نداده و نخواهد داد. راهبرد اصلی رژیم صهیونیستی علیه یک سازمان خاص نیست بلکه علیه کل ملت فلسطین است. رژیم صهیونیستی با استفاده از همه ابزارهای نظامی، سیاسی، اقتصادی و همچنین «چماق آمریکایی» می‌کوشد هویت فلسطینی و موجودیت فلسطین را محو کند و ملت فلسطین را یا آواره یا نابود سازد. نتانیاهو و همکارانش در دولت، در به‌کارگیری واژه «ریشه‌کن‌سازی» تردیدی ندارند؛ واژه‌ای که در زبان عبری به‌وفور به کار می‌رود تا همان «پیروزی مطلق» را نشان دهد که نتانیاهو آن را هدف این جنگ نسل‌کُش اعلام کرده است.

واکنش جامعه بین‌المللی، به‌ویژه کشورهای عربی و آمریکا به این حمله چه بوده است؟

آمریکا تلاش کرد خود را از این عملیات تروریستی جدا کند، اما حقایق آشکار شد و ترامپ نتوانست آن را پنهان کند. او حتی با گفتن اینکه «من در عملیات نقش داشتم؛ هواپیماها در هوا بودند و من رهبری قطر را مطلع کردم» به نوعی دخالت خود را پذیرفت، هرچند بعدها روشن شد این ادعا نادرست است.

نتانیاهو هم نتوانست ترامپ را تبرئه کند و مقامات کاخ سفید نیز چنین نکردند. اعتبار آمریکا به‌عنوان میانجی که پیش‌تر هم ضعیف بود اکنون کاملاً از بین رفته است. آمریکا دیگر جایگاهی در میانجیگری ندارد و باید به‌عنوان شریک تجاوز علیه ملت فلسطین شناخته شود.

اروپا، جز محکومیت و ابراز انزجار، اقدام بیشتری نخواهد کرد. آن‌ها منتظر اقدام عملی اعراب هستند، نه فقط حرف. البته بعید نمی‌دانم آمریکا اجازه دهد هیئت فلسطینی در جلسات مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک شرکت کند تا همچنان نقش «حامی رسمی مذاکرات» را به درخواست تشکیلات رام‌الله برای خود حفظ کند.

این حمله چه تأثیری بر نقش و جایگاه قطر به‌عنوان بازیگر سیاسی منطقه‌ای خواهد گذاشت؟

نقش قطر به‌عنوان میانجی منطقه‌ای و بین‌المللی تحت تأثیر قرار خواهد گرفت، به‌ویژه آن‌که قطر در بسیاری از معاملات به‌درخواست آمریکا به پیشبرد راهبرد این کشور در خاورمیانه کمک کرده است. قطر می‌کوشید نقش خود را به‌عنوان میانجی منطقه‌ای و جهانی تقویت کند. به درخواست آمریکا، میانجیگری میان رژیم صهیونیستی و حماس را بر عهده گرفت و رهبران حماس را در دوحه گرد هم آورد. جلسه‌ای که ابتدا قرار بود در یک هتل برگزار شود، بنا به درخواست آمریکا به یک مکان خصوصی منتقل شد که همانجا هم هدف بمباران قرار گرفت. اکنون ممکن است رهبران حماس بخواهند به جای قطر، به ترکیه منتقل شوند، زیرا در قطر احساس امنیت نمی‌کنند؛ و این قطعاً به سود قطر نخواهد بود.

آیا این حمله موجب اتحاد منطقه‌ای خواهد شد یا به افزایش شکاف و تنش‌ها منجر می‌شود؟

این عملیات تروریستی باید نقطه عطفی برای کشورهای عربی، به‌ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس، تلقی می‌شد تا گام‌های عملی برای حفظ امنیت و حاکمیت خود بردارند. اما در واقعیت، این کشورها و رژیم‌هایشان از نظر اقتصادی، نظامی و در نتیجه سیاسی به آمریکا وابسته‌اند. رژیم صهیونیستی این را به‌خوبی می‌داند. آمریکا این رژیم‌ها را متحد یا شریک نمی‌داند، بلکه آن‌ها را «تسلیم‌شده» در برابر اراده خود می‌بیند. بر همین اساس، رژیم صهیونیستی نیز با بی‌احترامی و تحقیر با این رژیم‌ها و رهبرانشان برخورد می‌کند و برای حاکمیت و رهبرانشان ارزشی قائل نیست.

نمونه بارز آن سخنان نتانیاهو است که گفت رهبران حماس را هر کجا که باشند تعقیب خواهد کرد، بدون توجه به حاکمیت کشورها؛ یا گفته «تام باراک» به مسئولان لبنانی که رژیم صهیونیستی مرزهای سایکس-پیکو را به رسمیت نمی‌شناسد و قصد دارد به هر جا برسد، بی‌توجه به مرزها یا حاکمیت؛ و نیز سخنان «دانی دانون» سفیر رژیم صهیونیستی در سازمان ملل در ۱۰ سپتامبر که گفت: «با بسیاری از رهبران عرب که علناً علیه حمله رژیم صهیونیستی به حماس در دوحه موضع گرفتند، ارتباط دارم، اما در جلسات غیررسمی به ما می‌گویند به شما احترام می‌گذاریم چون از حماس متنفرند.»

این سخنان تازگی ندارد؛ بسیاری از رهبران رژیم صهیونیستی در گذشته و حال حرف‌های مشابهی زده‌اند و هیچ رهبر عربی تاکنون آن‌ها را تکذیب نکرده است. این وضعیت، رژیم صهیونیستی را به انجام اقدامات تروریستی بیشتر مانند بمباران دوحه تشویق می‌کند و تحقیر آن نسبت به حاکمان عرب را تقویت می‌سازد. بنابراین من انتظار اقدام عملی اعراب علیه رژیم صهیونیستی و آمریکا را ندارم، جز مواضع لفظی و در نهایت رجوع به مجمع عمومی سازمان ملل.

نهادهای بین‌المللی چه نقشی در واکنش به این عملیات خواهند داشت؟

اعراب می‌توانند افکار عمومی جهان را به سود خود بسیج کنند و اقداماتی انجام دهند که بتواند بر آمریکا و رژیم صهیونیستی فشار وارد کند. اما این امر نیازمند شجاعت حاکمان خلیج فارس است، چرا که آن‌ها بیش از همه از تروریسم رژیم صهیونیستی آسیب می‌بینند و اکنون با تهدیدهای واقعی روبه‌رو شده‌اند که در گذشته حتی تصورشان را هم نمی‌کردند.