امام حسن مجتبی(ع)؛پیشوای مظلومی که با صلحش،اسلام را نجات داد

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: تاریخ اسلام، سرشار از فراز و نشیب‌ها، قهرمانی‌ها و البته تراژدی‌ها ست. اما در میان این صفحات پر حادثه، نامی هست که با صلح پیوند خورده است.

صلح امام حسن (ع) با معاویه، در سال ۴۱ هجری، همواره محل بحث و تفسیرهای گوناگون بوده است. آیا این صلح، یک عقب‌نشینی بود یا انتخابی حکیمانه در شرایطی که هیچ راه دیگری باقی نمانده بود؟

حقیقت آن است که امام حسن (ع) در آن برهه، با چالش‌های بی‌سابقه‌ای روبرو بود که هر یک به تنهایی می‌توانستند بنیان خلافت اسلامی را به لرزه درآورند. بخش قابل توجهی از سپاه کوفه، که ستون فقرات حکومت امام (ع) را تشکیل می‌داد، از وفاداری لازم برخوردار نبودند. برخی به طمع دنیا و برخی از ترس معاویه، دست از یاری امام (ع) کشیدند. این پراکندگی و سستی، عملاً امکان مقابله نظامی مؤثر با سپاه منظم و آماده معاویه را از بین برده بود. از سوی دیگر، معاویه، مردی زیرک و جاه‌طلب بود که سال‌ها برای رسیدن به خلافت، طرح‌ریزی کرده بود.

معاویه از هر ابزاری، از جمله تطمیع، تهدید و حتی تزویر برای رسیدن به اهدافش استفاده می‌کرد. امام حسن مجتبی (ع) در شرایطی قرار گرفته بود که اگر به جنگ ادامه می‌داد، نه تنها جان خود و یاران وفادارش به خطر می‌افتاد، بلکه اصل اسلام و تشیع نیز در معرض نابودی قرار می‌گرفت.

صلح امام حسن (ع) به بقای اصل دین و حفظ جان شیعیان منجر شد

صلح، به قیمت کناره‌گیری از خلافت ظاهری، به بقای اصل دین و حفظ جان شیعیان انجامید. این صلح، یک تاکتیک هوشمندانه برای افشای چهره واقعی معاویه و نشان دادن بی‌وفایی اهل کوفه بود و معاویه را مجبور کرد تا نقاب را از چهره بردارد و ماهیت استبدادی حکومتش را آشکار سازد.

با این حال، معاویه، مرد پیمان‌شکنی بود و هیچ‌گاه به مفاد صلح‌نامه پایبند نماند. او پس از رسیدن به خلافت، شروع به برنامه‌ریزی برای حذف کامل خاندان پیامبر (ص) و تثبیت حکومتش برای همیشه کرد.

امام حسن (ع) به عنوان سبط اکبر پیامبر (ص) و وارث حقیقی ولایت، بزرگترین مانع بر سر راه او بود. او بارها و بارها اقدام به ترور امام (ع) کرد، اما هر بار این توطئه‌ها نافرجام ماند و از روش‌های مختلف، از جمله مسموم کردن غذا و آب، برای رسیدن به هدف شوم خود استفاده می‌کرد.

معاویه همچنین برای سست کردن پایه‌های ایمان و از بین بردن روحیه انقلابی مردم، به ترویج فساد و لهو و لعب در جامعه اسلامی پرداخت، تا مردم را از مسائل اصلی غافل کرده و آن‌ها را از اهل بیت (ع) دور کند. او حتی یکی از مهمترین مفاد صلح‌نامه را نقض کرد و برای ولایت‌عهدی یزید، فرزند ناخلف خود، تلاش کرد.

پس از سال‌ها فشار، تبعید و دسیسه، معاویه تصمیم گرفت برای همیشه از شر امام حسن (ع) رها شود. او با تطمیع و وعده‌های دروغین، همسر امام (ع) به نام «جعده بنت اشعث» را به مسموم کردن امام (ع) تحریک کرد. این زن، با فریب و نفوذ، زهر را به امام (ع) خوراند. امام حسن (ع) پس از تحمل درد و رنج فراوان ناشی از اثر زهر، در ۲۸ صفر سال ۵۰ هجری قمری به شهادت رسیدند. شهادت ایشان، نه در میدان نبرد، که در بستر بیماری و با دسیسه پنهان معاویه، یکی از مظلومانه‌ترین فصول تاریخ شیعه را رقم زد.

شهادت امام حسن (ع)، نمادی از صبر و مقاومت در برابر ستم بود

شهادت امام حسن (ع) مظلومیت اهل بیت (ع) را دوچندان کرد و زمینه را برای فجایع بزرگ‌تری چون واقعه کربلا فراهم آورد. از طرفی، شهادت امام (ع) توسط معاویه، چهره حقیقی او را برای کسانی که هنوز در تردید بودند، آشکار ساخت. با این حال، شهادت امام حسن (ع)، نمادی از صبر و مقاومت در برابر ستم و مظلومیت بود که بعدها به الگویی برای آزادگان جهان تبدیل شد.

امام حسن مجتبی (ع)، نماد صبر، بردباری و حکمت در تاریخ اسلام است. صلحی که به ظاهر نقطه ضعف بود، در واقع اوج بصیرت و دوراندیشی امام (ع) بود تا بنیان‌های اسلام حفظ شود.

اما این صلح، پایانی بر دسیسه‌ها نبود، بلکه سرآغازی شد برای ظلم‌های پنهان معاویه که در نهایت با زخم زهر، به شهادت مظلومانه ایشان منجر شد. شهادت امام حسن (ع)، داغی ابدی بر دل شیعیان نهاد و یادآور آن است که در مسیر حق، صبر و مظلومیت، گاهی سهمگین‌ترین هزینه را به همراه دارد. او غریبانه زیست و مظلومانه شهید شد، تا چراغ هدایت برای همیشه روشن بماند.

امام حسن (ع) کریم اهل بیت (ع) است

حجت‌الاسلام والمسلمین عادل حاجی‌پور، مسئول شورای سیاستگذاری ائمه جمعه استان فارس در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اهمیت یافتن مسیر معنوی از اهل بیت (ع) با عشق و معرفت، گفت: این درک عمیق از معیت با اولیا خدا و زندگی در مسیر نورانی آنان، زیبایی‌های لطیف معنوی را آشکار می‌سازد.

وی ادامه داد: ما باید از اهل بیت (ع) راهی نو و نورانی برای زندگی پیدا کنیم و این مسیر نورانی را با عشق و انتخاب معرفت‌شناسانه دنبال کنیم تا زیبایی‌های لطیف معنوی معیت با ولی خدا و زندگی در مسیر اولیای خدا را بهتر بفهمیم.

حجت الاسلام حاجی‌پور با نگاهی به کلمات نورانی امام مجتبی (ع)، به تشریح نوع تربیت انسان از منظر ایشان پرداخت و افزود: باید به این نکته دقت کرد که نگاه ایشان برای تربیت انسان به عنوان یک مربی تمام‌عیار چگونه است؛ نگاهی که اگر در زندگی ما محقق شود، رفتار ما در ارتباط با انسان‌ها، جامعه و در بخش‌های مختلف و منصب‌های متفاوت، رفتاری متفاوت خواهد شد.

خدامحوری رکن اصلی حرکت امام حسن مجتبی (ع) بود

مسئول شورای سیاستگذاری ائمه جمعه استان فارس در تشریح روایتی از خانه امام مجتبی (ع) که در آن حضرت به نیازمندی کمک می‌کنند، گفت: غلام حضرت می‌پرسد که چرا در را باز نکردید تا بیشتر تفقد کنید یا پذیرایی متفاوتی داشته باشید. حضرت در پاسخ به غلامش می‌فرماید: من می‌خواستم در اندیشه و نگاه او، خدا و توحید را بزرگ کنم، نه اینکه خودم را در چشم او بزرگ کنم.

وی همچنین به هدیه کنیز امام مجتبی (ع) که شاخه گلی بود، اشاره کرد و نحوه آزاد کردن کنیز توسط حضرت در برابر این محبت را، هدیه‌ای هزاران برابر بزرگ‌تر دانست و افزود: این عمل نشان‌دهنده نگاهی متفاوت و نیاز به خداشناسی و الهیات معنادار برگرفته از اهل بیت (ع) است.