خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها-بیست‌وششم مرداد تنها روز بازگشت گروهی از رزمندگان به خانه نبود، بلکه روزی بود که روح ایران دوباره جانی تازه گرفت. در آن لحظه‌های تاریخی، خیابان‌ها صحنه‌هایی از اشک و لبخند شد؛ اشک شوق مادرانی که سال‌ها چشم به راه بودند و لبخند سربلندی فرزندانی که زنجیر اسارت را با ایمان شکستند.
آزادگان سرافراز، نه‌تنها قهرمانان دوران جنگ که الگوهای صبر و مقاومت برای همه نسل‌ها هستند. هر کدام از آن‌ها روایتی زنده از ایمان، ایستادگی و عشق به وطن‌اند؛ روایتی که همچنان در حافظه جمعی ملت ایران جاری است و همچون چراغی مسیر جوانان امروز را در میدان‌های سخت زندگی روشن می‌کند.
به عبارتی این روز یکی از ماندگارترین روزهای تاریخ انقلاب اسلامی است؛ این روز نه فقط تقویمی برای یادآوری خاطره‌ای شیرین، بلکه نمادی از ایمان، استقامت و عزتی است که ملت ایران در برابر همه دشواری‌ها به نمایش گذاشت.
سال‌ها پس از پایان جنگ تحمیلی، ملت ایران چشم‌انتظار دیدن قهرمانانی بود که در اردوگاه‌های عراق با زنجیرهای اسارت، اما با روحی آزاد زیستند. آن روز تاریخی، خیابان‌ها و فرودگاه‌های کشور میزبان مردانی بود که با لبخند، اما با جسمی رنجور بازمی‌گشتند. مردم با شاخه‌های گل، اشک شوق و شعارهای «صل علی محمد، آزاده خوش آمد» از آنان استقبال کردند. این بازگشت شکوه‌مند، صفحه‌ای زرین در دفتر دفاع مقدس شد.
ایستادگی در اردوگاه‌ها؛ دانشگاه صبر و ایمان
حسین واعظی، پژوهشگر حوزه دفاع مقدس، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌گوید: آزادگان در اردوگاه‌های رژیم بعث، دانشگاه صبر و ایمان برپا کردند. بسیاری از آنان با وجود شکنجه و فشارهای روحی و جسمی، هویت ایرانی و اسلامی خود را حفظ کردند. آنان نه‌تنها تسلیم نشدند بلکه فرهنگ مقاومت را زنده نگاه داشتند و این یک پیروزی واقعی برای ملت ایران بود.
او ادامه داد: وقتی از آزادگان سخن می‌گوئیم، نباید فقط به روایت فردی بسنده کنیم؛ آنان یک جریان اجتماعی و فرهنگی بودند که توانستند با کمترین امکانات، بالاترین جلوه‌های انسانیت را به نمایش بگذارند.
خانواده‌ها؛ شریک صبر و استقامت
انتظار چندین‌ساله برای مادران، همسران و فرزندان آزادگان، خود روایتی از مقاومت است.
زهرا محمدی، کارشناس مسائل اجتماعی، در این‌باره گفت: شاید کمتر به نقش خانواده‌ها پرداخته شده باشد. مادرانی که سال‌ها چشم به راه ماندند و هر زنگ در خانه را با امید باز می‌کردند، همسرانی که بار زندگی را به دوش کشیدند و فرزندانی که پدر خود را تنها در قاب عکس دیدند، همه در کنار آزادگان، قهرمانان گمنام این حماسه‌اند.
او تاکید می‌کند: یکی از ضرورت‌های امروز ما تکریم خانواده آزادگان است. این خانواده‌ها باید به‌عنوان بخشی از حافظه تاریخی جامعه دیده شوند، چرا که صبر و پایداری آنان به‌اندازه ایستادگی آزادگان ارزشمند است.
نسلی که پس از جنگ رشد یافته، شاید کمتر طعم تلخ اسارت یا شیرینی بازگشت آزادگان را لمس کرده باشد.
سردار مرتضی کاظمی از فرماندهان دفاع مقدس در گفت‌وگو با خبرنگار مهر بیان کرد: امروز بزرگ‌ترین رسالت ما انتقال تجربه آزادگان به نسل جدید است. آزادگان نشان دادند حتی در بدترین شرایط، می‌توان عزت و هویت را حفظ کرد. اگر این فرهنگ مقاومت به نسل جوان منتقل شود، جامعه ما در برابر تهدیدات فرهنگی، اقتصادی و سیاسی مصون خواهد شد.
وی افزود: نسل امروز باید بداند آزادگان در سخت‌ترین شرایط چگونه بر ایمان خود پایدار ماندند. این همان الگویی است که می‌تواند در همه عرصه‌های اجتماعی، سیاسی و حتی اقتصادی الهام‌بخش باشد.
آزادگان و سرمایه اجتماعی امروز
بازگشت آزادگان تنها به معنای پایان اسارت نبود؛ بلکه آغاز فصل تازه‌ای در بازسازی اجتماعی و فرهنگی کشور بود. بسیاری از آزادگان پس از بازگشت، به عرصه‌های علمی، فرهنگی و مدیریتی وارد شدند و با تجربه ارزشمند خود، چراغی برای دیگران شدند. آنان نشان دادند اسارت، پایان راه نیست بلکه می‌تواند مقدمه‌ای برای شکوفایی و خدمت دوباره به مردم باشد.
کارشناسان بر این باورند که اگرچه سه دهه از بازگشت آزادگان گذشته است، اما جامعه امروز بیش از هر زمان دیگر نیازمند بازخوانی این فرهنگ است. در شرایطی که جهان پر از فشارهای روانی و اجتماعی است، الگوی صبر آزادگان می‌تواند راهگشا باشد.
در واقع فرهنگ آزادگی یک سرمایه معنوی برای ملت ایران است. باید آن را در قالب کتاب، فیلم، هنر و رسانه به نسل‌های آینده منتقل کرد. هر ملتی که تاریخ قهرمانان خود را فراموش کند، آینده‌اش را نیز از دست خواهد داد.
بیست‌وششم مردادماه یادآور روزی است که صبر، ایمان و مقاومت به وطن بازگشت. روزی که نه‌تنها خانواده‌های چشم‌به‌راه، بلکه تمام ملت ایران طعم شیرین پیروزی را چشیدند. امروز نیز زنده نگاه داشتن این فرهنگ و انتقال آن به نسل‌های آینده، وظیفه‌ای ملی و تاریخی است.
آزادگان همچنان در کنار ما هستند؛ نه فقط با خاطره‌ها، بلکه با درسی ماندگار که راه فردای ایران را روشن می‌سازد.