پرواز ارکستر سمفونیک تهران بر بال سوئیت «ایران زمین» و «چایکوفسکی»

خبرگزاری مهر -گروه هنر-آزاده فضلی؛ در چهارمین شب برگزاری چهلمین جشنواره موسیقی فجر، ارکستر سمفونیک تهران به رهبری نصیر حیدریان در تالار وحدت روی صحنه رفت و ۴ موومان از سمفونی شماره ۵ چایکوفسکی و موومان سوم از سوئیت «ایران زمین» اثر حسن ریاحی را نواخت.

در این اجرا، علاوه بر حسن ریاحی خالق «سوئیت ایران زمین» و رازمیک اوحانیان، سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، نادره رضایی معاون هنری وزیر، محمد اله‌یاری فومنی مدیرعامل بنیاد رودکی، نیکنام حسین‌پور رئیس مرکز اطلاع رسانی وزارت فرهنگ، حمیدرضا نوربخش مدیرعامل خانه موسیقی، احمد صدری سرپرست دفتر موسیقی، رضا مهدوی دبیر جشنواره موسیقی فجر حضور داشتند.

اجراهای ارکستر سمفونیک تهران ویژگی‌های منحصر به فردی دارند که آنها را از دیگر ارکسترهای دنیا متمایز می‌کند که برخی از این ویژگی‌ها عبارتند از «تنوع رپرتوآر»؛ این ارکستر در طیف وسیعی از سبک‌ها اجرا دارد، از کلاسیک‌های غربی تا موسیقی سنتی ایرانی؛ «ادغام موسیقی ایرانی و جهانی»؛ ارکستر سمفونیک تهران به عنوان یک پدیده فرهنگی، تلاش می‌کند تا موسیقی ایرانی را با تکنیک‌ها و فرم‌های موسیقی کلاسیک غربی ترکیب کند و این ادغام به عنوان یک ویژگی متمایز در اجراهای ارکستر دیده می‌شود، «نوازندگان محلی و بین‌المللی»؛ ارکستر متشکل از نوازندگانی با تخصص‌های مختلف است و این تخصص‌های متنوع به کیفیت اجراها کمک می‌کند و تجربه‌ای غنی برای شنوندگان به ارمغان می‌آورد، «اجرای آثار معاصر»؛ ارکستر سمفونیک تهران به اجرای آثار معاصر نیز توجه دارد و فضایی برای هنرمندان جدید فراهم می‌کند تا آثارشان را معرفی کنند، «توجه به آموزش و پرورش»؛ این ارکستر به تعلیم و تربیت نسل جدید نوازندگان و آهنگسازان اهمیت می‌دهد و از طریق کارگاه‌ها و برنامه‌های آموزشی، در ترویج موسیقی کلاسیک و سنتی نقش فعالی ایفا می‌کند.

در شب چهارم جشنواره موسیقی فجر در تالار وحدت، سمفونی شماره ۵ چایکوفسکی توسط ارکستر سمفونیک تهران نواخته شد.

سمفونی شماره پنج؛ در دو مینور اثر پیوتر ایلیچ چایکوفسکی یکی از معروف‌ترین و تأثیرگذارترین سمفونی‌های این آهنگساز روسی است. این سمفونی در سال ۱۸۸۸ نوشته شد و اولین بار در ۱۶ نوامبر همان سال در سن‌پترزبورگ اجرا شد.

این سمفونی شامل چهار موومان است؛ موومان اول، «نیکوتین ناامیدی» است که آغاز آن با تمی حزن‌آلود و غم‌انگیز شروع می‌شود. موومان دوم، دارای ریتمی ملایم‌تر و پر احساس است. موومان سوم، یک رقص و شادابی خاص دارد و موومان چهارم، به نوعی هم‌راستا با موضوع نهایی امید و پیروزی است.

یکی از ویژگی‌های بارز این سمفونی، استفاده از تم اصلی‌اش و همچنین تکرار آن در موومان‌های مختلف است که نماد غم و بازگشت به امید است. سمفونی شماره پنج به دلیل تضاد بین غم و شادی و همچنین گذار از ناامیدی به امید، به تفسیرها و تحلیل‌های متعددی منجر شده است. بسیاری آن را به عنوان یک سفر روحی و تجلی امید و مقاومت تعبیر می‌کنند. این اثر به سرعت به محبوبیت جهانی رسید و همچنان یکی از پر اجراترین آثار ارکسترال در تاریخ موسیقی کلاسیک است.

پس از اجرای سمفونی شماره پنج چایکوفسکی که مورد تشویق بسیار حضار نیز قرار گرفت، نصیر حیدریان رهبر ارکستر سمفونیک تهران گفت: امشب قرار است اثر کوتاهی را اجرا کنیم که در اجراهای آینده ارکستر سمفونیک تهران، آن را به صورت کامل اجرا خواهیم کرد. این اثر بخشی از یکی از زیباترین سوئیت‌های ایرانی است که توسط استاد حسن ریاحی ساخته شده است.

وی تاکید کرد: از همین جا به مخاطبان ارکستر سمفونیک تهران قول می‌دهم که در آینده این اثر را به صورت کامل با ارکستر در تالار وحدت روی صحنه ببریم.

این اثر نیز در میان شور و هیجان علاقه‌مندان به موسیقی کلاسیک در تالار وحدت اجرا شد.

سوئیت سمفونی «ایران زمین» اثر حسن ریاحی یکی از آثار برجسته موسیقی معاصر ایران است که به زیبایی فرهنگ، تاریخ و جغرافیای ایران را تجسم می‌کند. این اثر آمیزه‌ای از ملودی‌های ایرانی است که ریاحی در آن از ملودی‌ها و نغمه‌های فراموش‌نشدنی ایرانی بهره برده است که به خوبی روح فرهنگ موسیقی ایران را منعکس می‌کند. همچنین، این اثر تکنیک‌های مدرن را در خود دارد و علیرغم ریشه‌های ایرانی، ریاحی تکنیک‌های نوین و فرم‌های موسیقی کلاسیک غربی را در ساختار اثر به کار گرفته که تلفیق جالبی از سنت و مدرنیته ایجاد می‌کند.

از دیگر ویژگی‌های این سوئیت سمفونی می‌توان به «تحریک احساسات و تصویرسازی»، «توجه به سازهای سنتی»، «ساختار چندبخشی» و «احساس میهن‌پرستی» آن اشاره کرد.

هر بخش از این سوئیت به‌طور خاص یک بخش از ایران را به تصویر می‌کشد و احساسات مختلفی از زیبایی‌های طبیعی و فرهنگی ایران را منتقل می‌کند. استفاده از سازهای سنتی ایرانی مانند سنتور، تار و کمانچه در کنار سازهای غربی، به غنای صوتی اثر افزوده است. این اثر شامل چندین بخش است که هر یک نمایانگر مناطق مختلف ایران، تاریخ و فرهنگی خاص هستند. هر بخش به نوعی به بیان داستان یا تصویر خاصی از ایران می‌پردازد. این ویژگی‌ها سبب می‌شود که سوئیت «ایران زمین» از آثار ماندگار و تأثیرگذار در موسیقی ایران به حساب بیاید.

محمدرضا کریمی (کنسرت مایستر)، امیر مینوسپهر، فرزاد صیدی، احسان شامی، عرفان شریف‌زاده، فرمهر حسن بیگلو، هومن جلالت، سینا صالحی، هورام ترابی، حسن ملکی، فرید ذاکری، درسا میناسازی، سجاد صالح‌آبادی، سارا قاسمی (ویولن یک)، مونیکا لران، مهوش عسگری، پیمان شامی، عرفان وکیلی، سارا بیرام‌زادگان، علیرضا گلستانه، ملیکا زاده‌محمدی، حمید خدایی، فرناز زندیه، عرفان جاویدنیا، امیر مهزیار قاسمی (ویولن دو)، امین زمان‌خان، پژمان اختیاری، آتنا زنگنه، زهرا عبداله‌زاده، مسعود پوربخت، آریان زمانی، روشا گواهی، فرگل ساکت (ویولا)، ماکان خویی‌نژاد، شهرزاد مجد، زهرا کتابی، هلیا پورکریمی، روژان فلاح‌بردبار، هستی علیزاده، عرفان فیجان (ویولنسل)، مهدی کلانتری، پروانه انارکی، محمدرضا جبار، آوا پویاکاشانی، کوروش ملکی و نازنین احمدی (کنترباس) نوازندگان ارکستر در بخش سازهای زهی را تشکیل می‌دادند.

همچنین ماه‌سیما فلاحی، فراز فراست‌پور (فلوت)، غزاله میرزازاده (پیکولو)، آرین قیطاسی، نازنین احمدزاده (ابوا)، مینلی دانلیان، پگاه ولی‌خانی، گلرخ رجایی (کلارینت)، علیرضا متوسلی‌داراب، فرشاد محمدی (فاگوت)، هومان باقی، نرگس تقی‌پور، روژینا صادقی، امیرحسین گرگین، پارمیدا بهادران، ریحانه رفیعی، لیلا بازغی، فاطمه یوسفی نژاد (هورن)، علی ضرابی، کامیار ماندگاریان، امیررضا صالحی، آرمان فتاحی، مصطفی بیات (ترومپت)، سپهر عباسی، آرین خدایار، رامین براتی (ترومبون)، محمدرضا پناهی نژاد، عرفان فرشی زاده (تیمپانی) و ماهان ببری (ضربی) دیگر نوازندگان ارکستر در این کنسرت بودند. دیبا والی (هارپ)، آرمان فتاحی (پیانو)، محمدرضا پناهی‌نژاد (تیمپانی)، ماهان ببری، عرفان فرشی‌زاده و مهیار منتظم صدیق (پرکاشن) دیگر نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران در اجرای شب گذشته بودند.

اجرای شب گذشته ارکستر سمفونیک تهران پس از وقفه‌ای یک ساله، در میان شور علاقه‌مندانِ به این نوع موسیقی روی صحنه تالار وحدت رفت. این در حالی است که نصیر حیدریان در رهبری این ارکستر بزرگ، موفق عمل کرده است. نصیر حیدریان یکی از رهبران ارکستر است که عموماً به عنوان مدیر هنری و رهبر ارکستر سمفونیک تهران شناخته می‌شود. او تلاش کرده تا سطح فنی و هنری این ارکستر را ارتقا دهد و به دنبال معرفی آثار جدید و کلاسیک از آهنگسازان بزرگ جهان است. همچنین، این رهبر ارکستر برنامه‌های متنوعی را اجرا می‌کند که شامل آثار کلاسیک، آثار معاصر و همچنین آثار آهنگسازان ایرانی است که این تنوع به جذب مخاطبان بیشتر کمک کرده است.

حیدریان به آموزش و پرورش نسل جدیدی از موسیقیدانان نیز توجه دارد و به جوانان فرصتی برای همکاری با ارکستر می‌دهد تا تجربیات و دانش لازم را کسب کنند. او تلاش می‌کند تا عناصر موسیقی سنتی ایران را در اجرای ارکستر و آثاری که انتخاب می‌کند، به کار گیرد و به نوعی تلفیق موسیقی کلاسیک غربی و سنتی ایرانی را به نمایش بگذارد.

در پایان اجرای ارکستر سمفونیک تهران در چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر، با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از سردیس حسن ریاحی آهنگساز پیشکسوت در تالار وحدت رونمایی شد.