شاهسواری: کشوری که دارای سینماست در تغییرات جهان نقش دارد

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی موزه سینما، همایش «سینمای ایران؛ نگاهی آینده» با حضور رائد فریدزاده رئیس سازمان سینمایی، منوچهر شاهسواری دبیر چهل و سومین جشنواره فیلم فجر، علی ربیعی رئیس هیئت مدیره انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات و مسعود کوثری دبیر علمی همایش امروز دوشنبه اول بهمن در موزه سینما برگزار شد.‌

رائد فریدزاده رئیس سازمان سینمایی در این همایش گفت: ما نمی‌خواهیم مساله را پاک کنیم بلکه به فکر درک و حل کردن مساله هستیم و برای حل کردن مساله باید موضوع را درک کنیم. شما وقتی می‌خواهید یک شیء را بررسی کنید باید نسبت خودتان را در جهان تبیین کنید و از جایگاه خودتان موضوع را درک کنید. وقتی می‌گوئیم نسبت ما با سینما چیست باید ببینیم که در جهان در چه جایگاهی قرار گرفته‌ایم و از منظر خودمان موضوع را بررسی کنیم.

فریدزاده بیان کرد: اینکه چرا این پنل‌ها را انتخاب کردیم بازمی‌گردد به گفته آقای وزیر که یک ضلع پنجگانه را مورد توجه قرار دادند و هرکدام از این محورها به یکی از آن اضلاع مرتبط است؛ یکی از مسائل مربوط به بحث سینما و اقتصاد است. یکی از مسائل مهم توجه به سینما به مثابه یک هنر است.

وی تصریح کرد: دیگری بحث سینما و فناوری است و اگر ما فناوری را نشناسیم نمی‌توانیم به جایگاه خودمان در جهان پی ببریم و یکی از مهم‌ترین مسائل حوزه فناوری نیز هوش مصنوعی است‌. بحث دیگر نسبت سینما، انسان و حکمرانی است که نسبت هنرمند با جامعه و نسبت جامعه با حاکمیت را مورد بررسی قرار می‌دهد. یکی از مهم‌ترین مسائل این پنل این است که مخاطب من به عنوان یک فیلمساز کیست و بر این اساس باید چه زبانی را اتخاد کنم و محور آخر هم سینما از منظر بین‌الملل است.

جامعه فاقد سینما در حاشیه جهان امروز قرار می‌گیرد

منوچهر شاهسواری دبیر چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر در همایش سینمای ایران نگاهی به آینده گفت: اگر بخواهیم درباره آینده صحبت کنیم باید این فلسفه را پرسید که آیا آینده وجود دارد یا خیر؟ اکنون در چه نقطه‌ای قرار داریم؟ آینده یک امر کاملاً ذهنی است. ما در روزگاری زندگی می‌کنیم که آینده به وقوع پیوسته است آن آینده این بود که در روزگار قدیم آدم‌ها با تصویر با هم صحبت می‌کردند و ما اکنون نیز با تصویر صحبت می‌کنیم.

وی ادامه داد: ما امروزه در تمدن بنیان‌تصویر به سر می‌بریم و در این تمدن دایره‌المعارف قدرتمندی به نام سینما وجود دارد که اتفاقاً فقط در سینما قابل دسترسی نیست بلکه حتی با یک ایموجی می‌توان احساسات را انتقال داد.

شاهسواری افزود: وقتی در جهانی با تمدن بنیان‌تصویر به سر می‌بریم این نکته قابل توجه است که آیا در این جهان می‌توان بدون سینما زندگی کرد؟ از نظر من هر جامعه فاقد زبان سینمایی در حاشیه جهان امروز قرار می‌گیرد و درواقع یک کشور حاشیه‌نشین است. هر کشوری که سینما دارد در تغییرات جهان نقش دارد.

دبیر چهل و سومین جشنواره فیلم فجر گفت: سینما فارغ از ادبیات، فرهنگ، تمدن و… را می‌سازد. ما با سینما می‌توانیم به گذشته تجسم و عینیت بدهیم. سینما قدرت تجسم‌بخشی به آینده دارد همچنین سینما به آرزوهای بشر نسبت به چیزی که در آینده می‌خواهد، تجسم می‌بخشد. وقتی ما به چنین مختصاتی می‌رسیم باید بررسی کنیم که در جامعه امروز ایران کجا ایستاده‌ایم.

وی ادامه داد: در پاسخ به اینکه سینما برای آینده چه خواهد کرد باید بگوییم که سینمای ایران مهم‌ترین رکن نظام دموکراسی سیاسی، اجتماعی و خانوادگی ما است. سینما یک نهاد است و حتماً در این زمینه نقش مهمی ایفا می‌کند.

شاهسواری تاکید کرد: ما وارد روزگاری شده‌ایم که احتمال اینکه فیلمسازی یک امر فردی و ذیل هنرهای تجسمی قرار بگیرد، بعید نیست. یعنی شما می‌تواند درون کارگاه خودتان فیلم بسازید و کسب درآمد کنید. در چنین شرایطی با پیشرفت تکنولوژی نظام سیاسی، مدیریت فرهنگی و سازمان‌های فرهنگی هنری باید مقیاسشان را رهاسازی نه معنای ولنگاری بلکه به معنای فضا دادن به فیلمساز قرار دهند.

وی تاکید کرد: ما نیازمند اعتمادسازی عمومی هستیم تا از این میانه عبور کنیم. هیچ چیز جز فعالیت‌های فرهنگی نمی‌تواند این التهاب را پایین بیاورد. ما باید تب جامعه را پایین بیاوریم تا آن را درمان کنیم.

شاهسواری بیان کرد: ما تعلق به وطن را فراموش کرده‌ایم و به همین دلیل امسال جشنواره فیلم فجر را با مفهوم «وطن مادر، مادر وطن» آغاز کردیم و نباید وطنمان را فراموش کنیم. تا وطن را دوست نداشته باشیم، در ساخت و حفظ و حرمت آن نقشی نخواهیم داشت. امیدوارم یکی از اصلی‌ترین بحث‌های این مجموعه این باشد که مفهوم وطن را به هنر ایران و مفهوم هنر را به سینمای ایران برگرداند.

لزوم تقویت پژوهش در سینما

علی ربیعی، رئیس هیئت مدیره انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، در همایش سینمای ایران، نگاهی به آینده گفت: بیشتر نسبت من با سینما، علاقه‌ام به آن است. مثل بیشتر مردم ایران سعی می‌کردم به سینما بروم و فیلم ببینم. همیشه فکر می‌کردم هیچ نسلی بدون قهرمانان ذهنی زندگی نمی‌کند و بر این اساس امروز و آینده خود را می‌سازد. سینما جایی است که قهرمان‌های ذهنی مردم را می‌سازد، چون سینما با مردم زندگی کرده و برای مردم رؤیا ساخته است.

ربیعی عنوان کرد: بدون تردید امروزه وجه تمایز جوامع و ملت‌ها فرهنگ آنها است. تفاوت جوامع شاد و ناشاد، توسعه‌یافته و نیافته را با علت فرهنگی تفسیر می‌کنند. بحث سیاسی هم در این زمینه جایگاه خود را دارد و نمی‌خواهم این مساله را کتمان کنم.

وی افزود: ما نهادهای تقویت‌کننده فرهنگ داریم و به نظر من سینما نهادی است با کارکردهای ترکیبی در حوزه فرهنگ؛ در سینما رمان، داستان، شعر، موسیقی، آواز، فرهنگ روزمره و … وجود دارد. در نتیجه می‌بینیم که سینما نقش بی‌بدیلی در فرهنگ دارد.

ربیعی تاکید کرد: آینده سینما یک بحث است و سینمای ایران برای آینده بحث دیگری است. ما از پنجره سینما می‌توانیم خیلی از مسائل سیاسی و اجتماعی را نگاه کنیم‌. سینما چهار نسبت با جامعه دارد که بدین شرح است؛ سینمای متأثر از جامعه، سینمای تأثیرگذار بر جامعه، سینمای سخنگوی جامعه و سینمای میانجی جامعه.

وی تاکید کرد: جامعه به فیلم‌های کمدی و گیشه‌پسند هم نیاز دارد زیرا متأثر از جامعه هستند و ما نباید خودزنی کنیم. بیشترین توجه من به سینمای تأثیرگذار بر جامعه است و به نظرم این رسالت و مسئولیت اجتماعی سینما است. بدون تردید سینما بخشی از فرهنگ نسل‌ها را تشکیل می‌دهد. جامعه ما به شادابی و امید و نقد نیاز دارد. در نتیجه سینما سخنگوی جامعه است و می‌تواند هم دردها و نارسایی‌ها و هم امیدهای جامعه را نشان دهد. سینما برای داشتن یک زندگی بهتر می‌تواند میانجی گروه‌ها و قومیت‌های مختلف باشد.

ربیعی در پایان خطاب به سیاست‌گذاران حوزه سینما گفت که باید نقد و پژوهش سینمایی را تقویت کنید. من در گذشته نقدها و پژوهش‌های بیشتر و بهتری می‌خواندم و ما امروزه باید سطح پژوهش و نقد سینما را ارتقا دهیم.

سعی کردیم حرف‌ها فرمایشی نباشند

مسعود کوثری دبیر علمی همایش سینمای ایران نگاهی به آینده گفت: همایش امروز بخشی از همایش‌هایی است که در سال آینده با همکاری معاونت سینمایی، انجمن مطالعات فرهنگی و انجمن جامعه شناسی برگزار خواهد شد. در این همایش به چهار محور اساسی سینمای ایران خواهیم پرداخت. امیدوارم ترکیب این نشست‌ها که بر محور سازمان سینمایی است مورد استفاده دوستان قرار بگیرد.

وی بیان کرد: تلاش ما این بود افراد مختلفی در این نشست‌ها سخنرانی کنند تا حرف‌ها فرمایشی و کلیشه‌ای نباشند. ما تلاش داریم واقع‌گرایانه درباره سینمای ایران صحبت کنیم.