مدافعان ایرانی حرم امیرالمومنین در «نبرد نجف»/ آمریکایی‌ها در وادی‌السلام زمین‌گیر شدند؟

احسان شادمانی کارگردان مستند «نبرد نجف» که اولین نمایش خود را در بخش جایزه شهید آوینی هجدهمین جشنواره «سینما حقیقت» تجربه می‌کند و همزمان بلیت فروشی آن در کشور عراق آغاز شده است در رابطه با این اثر به خبرنگار مهر گفت: این مستند در رابطه با یک مقطع تاریخی در عراق است که خیلی به آن پرداخته نشده است؛ این مقطع تاریخی به تنهایی ظرفیت تولید تعداد قابل توجهی مستند، فیلم و کتاب را دارد اما به واسطه حمله آمریکا به عراق رسانه مستقلی وجود نداشته است و کسی سراغ این موضوع نرفته است. همچنین پس از آن برهه سرعت تحولات در عراق بسیار بالا است و این موضوع مغفول مانده است.

هسته اولیه مقاومت با محوریت امام علی (ع)

وی در همین رابطه ادامه داد: ۱۳ اسفند ۱۳۸۱ آمریکا به عراق حمله کرده است و در برخی از مناطق عراق با گروه‌هایی وارد درگیری شده است که کار صدام تا اردیبهشت ماه تمام می‌شود؛ اصلی ترین جایی که در آن فضای درگیری با آمریکا جدی است مرداد ۱۳۸۳ گروهی از شیعیان در مقابل آمریکا مقاومت و مقابله می‌کنند و از ورود آمریکا به شهر ممانعت می‌کنند، آمریکا تلاش داشته تا به شهر وارد شود و حتی به حرم هتک حرمت کند و تولیت آن را از بین ببرد اما این شهر و شیعیان نجف برخلاف بسیاری از شهرهای عراق در برابر نیروهای آمریکایی مقاومت کردند و به تعبیری می‌توان گفت یکی از هسته‌های اولیه مقاومت در عراق به شکل جدید و امروزی همین گروه‌ها بودند که آن زمان به عنوان جیش المهدی شناخته می‌شدند. رهبران شاخصی چون ابو آلا الولایی، اکرم الکعبی و افراد مختلف که رهبر گروه‌های مقاومت عراقی فعلی هستند از دل آن مقاومت بیرون آمده‌اند.

این کارگردان با اشاره به اینکه برای این اثر ۱۳ فرمانده میدانی آن برهه را شناسایی کرده و در مقابل دوربین قرار داده است، گفت: با ۱۳ تن از فرماندهان میدانی آن برهه گفتگو کردیم و به آرشیو غنی از آن جنگ دست یافتیم.

وی با اشاره به اینکه روایت این مستند در دو مقطع زمانی شکل می‌گیرد، عنوان کرد: دو بستر زمانی امروز و آن روزهای نجف را در مستند «نبرد نجف» از زبان یک دانای کل که یک رزمنده حاضر در جنگ بوده است و خاطرات روزانه خود را ورق می‌زند، روایت کردیم.

زائران ایرانی ایوان نجف که مدافع آن شدند / اولین شکست شهری ارتش آمریکا بعد از ویتنام

این مستند ساز با اشاره به اینکه در سال ۱۳۸۵ که ۱۵ ساله بوده مطلع شده است زائران ایرانی به نجف رفته‌اند و در آنجا برای دفاع از حرم حضرت امیرالمومنین (ع) شهید شدند، در رابطه با اهمیت و چرایی انتخاب این سوژه گفت: آن سال‌ها در مسجد از بچه‌ها می‌شنیدم که به واسطه حضور آمریکا و سقوط صدام مردم با قاچاقچی و بلدچی به زیارت کربلا می‌روند و بر می‌گردند و آن زمان با چند اسم نظیر حمید مرادی، ابوالفضل اسماعیلی، احمد کریمی، هاشم اسماعیلی آشنا شدم. بچه‌های مسجد تعریف می‌کردند این افراد از مسجدهای منطقه هستند که وقتی به زیارت رفتند، متوجه شدند آمریکا می‌خواهد به حرم حضرت علی (ع) حمله کند بنابراین در نجف ماندند و در کنار مجاهدان عراقی از حرم حضرت علی (ع) دفاع کردند.

وی افزود: ۲۳ مرداد ۱۳۸۳ زمانی که بچه‌ها از قبرستان وادی‌السلام در حال پاتک زدن به نیروهای آمریکایی بودند، تانک شلیک می‌کند و دسته این رزمندگان مورد اصابت قرار می‌گیرد و ابوالفضل اسماعیلی با قطع شدن سر درجا شهید می‌شود، دو دست و یک پای هاشم اسدی قطع شده و جانباز می‌شود، حمید مرادی نیز دچار موج گرفتگی شده و سال‌ها بعد شهید شد. همچنین در این میان افراد دیگری نیز به شهادت رسیدند مانند علی نسیانی که شاگرد چلو کبابی در اصفهان بود و با همسر و ۴ دختر خود به زیارت رفته بود اما با مشاهده فضای جنگ زن و بچه را بر می‌گرداند و خودش می‌جنگد و شهید می‌شود. محمدحسن خبانی از خوزستان نیز شهید می‌شود. پیکر افرادی مثل ابوالفضل اسماعیلی و احمد کریمی در وادی السلام بخش مقبره روضه شهدای صدر قرار دارد اما برخی تا سال‌ها شناسایی نشدند تا جایی که خانواده احمد کریمی بعد از ۱۹ سال از شهادت او با خبر شدند. همه مجاهدان آن دوران احمد کریمی را می‌شناسند و به جنگیدن کنار او افتخار می‌کردند چرا که کریمی با تجربه نبرد در دفاع مقدس وارد این نبرد شده و نقش آفرینی موثری ایفا کرده بود.

وی یادآور شد: من ۱۵ سالگی خبر شهادت ابوالفضل اسماعیلی را شنیدم. در آن برهه زمانی تجربه جنگ برای من وجود نداشت اما از آن سال دغدغه این جنگ و کم و کیف آن را داشتم تا اینکه در سفرهایی که به عراق می‌رفتم با مجاهدان و مردم راجع به آن دوران صحبت می‌کردم. این نبرد با این حجم از درگیری اولین جنگ بعد از ویتنام محسوب می‌شود که آمریکا در آن شکست خورده و عقب نشینی کرده است.

ابتکار مرجعیت برای حفظ مقاومت

شادمانی با اشاره به تصمیم آمریکا برای نابود کردن مقاومت شهر نجف همزمان با بیماری آیت الله سیستانی، گفت: همزمان با درگیری آمریکا با جیش المهدی، آیت الله سیستانی برای درمان بیماری قلبی خود به لندن می‌روند و آمریکا تصمیم می‌گیرد تا آیت الله سیستانی نیست کار این گروه شیعی را یکسره کند. آمریکایی‌ها به نجف نزدیک شده، به حرم جسارت و به آنجا گلوله شلیک می‌کنند اما با مقاومت مواجه شده و تانک و سربازانی را از دست می‌دهند. در نتیجه عقب نشینی می‌کنند که این عقب نشینی به تدبیر آقای سیستانی شکل می‌گیرد.

وی افزود: آقای سیستانی دوران مراقبت بعد از بیماری را کنار گذاشته و برای حمایت از این مقاومت و کاهش فشارها، مردم را به زیارت حرم امام علی (ع) دعوت می‌کند. او از مردم می‌خواهد از شهرهای مختلف برای زیارت امام علی (ع) به ورودی شهر نجف بیایند تا به همراه آقای سیستانی برای زیارت حرم حرکت کنند با این ابتکار و ورود آقای سیستانی به همراه ده‌ها هزار نفر از مردم عراق به شهر نجف، محاصره آمریکایی شکسته می‌شود. همچنین نیروهای مبارز بین مردم مستتر می‌شوند و آمریکا عقب نشینی کرده و نمی‌تواند مجاهدان را شناسایی کند.

پیام مقاومت برای همه ملت‌ها در همه دوران‌ها چیست؟

این کارگردان با اشاره به تجربه جالب شکل گرفته در ساخت این مستند، گفت: جیش المهدی تنها گروه مسلح عراق بوده و پخش این مستند بین گروه‌های مختلف مقاومت و یادآوری اتحاد شیعه در آن زمان اثرات عجیبی داشت و خیلی از این گروه‌ها که در حال حاضر با هم مرتبط نیستند و بعضاً اختلافاتی هم دارند بدون تاکید بر اختلافات فعلی دوباره با یکدیگر مرتبط شدند و ارتباط و تعاملات مجدداً برقرار شد. این مستند پیامی در لایه دوم دارد و آن هم این است که مردم پشت صدام در برابر آمریکا ایستادگی نکردند چرا که صدام ظالم بود و مردم معتقد بودند بالاتر از سیاهی رنگی نیست. مردم فکر می‌کردند آمریکا دموکراسی می‌آورد اما با اعلام موجودیت القاعده، بمب گذاری ها و کشتار آمریکایی‌ها مردم هم متوجه شدند آمریکا خون‌ریزتر از صدام است و به مقابله پرداختند. این مستند شاید در فضای عراق تولید شده باشد اما پیامی برای همه ملت‌ها دارد و می‌تواند درس عبرتی باشد مبنی بر اینکه لشکر نظامی غربی ممکن است با شعار آزادی و دموکراسی وارد شود اما دنبال منافع خود هست و حاضر است برای حفظ رژیم صهیونیستی همه کشورهای منطقه را له کند.

وی در پایان درباره حضور مستند در جشنواره «سینماحقیقت» و نقش آن در دیده شدن این مستند، گفت: این اولین اکران مستند است و همزمان با این اکران در حال بلیت فروشی در عراق؛ بغداد و نجف و بصره هستیم. جشنواره «سینماحقیقت» به عنوان مهمترین جشنواره فیلم مستند ایران این اثر را در خود پذیرفته است که جای تقدیر دارد و همین اتفاق مستند را از دید مخاطب ارتقا می‌دهد.

عوامل این مستند عبارتند از کارگردانان: محمدهادی نعمتی، احسان شادمانی، تهیه کننده: عبدالرزاق حسین الکنانی، تدوین: بابک حیدری، نویسنده: عبدالله نظری، تولید: حسین طائی، صداگذاری: محمدحسین ابراهیمی، اصلاح رنگ: یحیی محمدعلی یی، گرافیک: علی صدرپور، مجری طرح: گروه تولیدات رسانه‌ای میقات، تهیه شده در مدیریت رسانه‌ای سرایا السلام (عراق).