بازار سرمایه در ماه‌های اخیر نشانه‌هایی از رشد و خوش‌بینی را تجربه کرده که ناشی از سه عامل کلیدی است. اولین عامل، چشم‌انداز کاهش انتظارات تورمی است که به دنبال اصلاح نرخ ارز آزاد رخ داد، این مسأله می‌تواند زمینه‌ساز افت نرخ بهره باشد. این تغییر، همراه با کاهش تورم، فرصت مناسبی برای افزایش ارزش بازار سرمایه و رشد ضریب P/E فراهم کند، موضوعی که بسیاری هنوز به آن توجه نکرده‌اند اما می‌تواند آینده‌ای مثبت برای سرمایه‌گذاران رقم بزند.
عامل دوم، کاهش فاصله میان نرخ دلار آزاد و نیماست. سیاست‌گذار در حال حرکت به سمت ارز تک‌نرخی است که می‌تواند یکی از مهم‌ترین ناترازی‌های اقتصادی را برطرف کند. تثبیت این نرخ و نزدیک شدن آن به دلار آزاد، دستاوردی مهم برای اقتصاد کشور خواهد بود و این تغییرات به‌زودی در گزارش‌های مالی شرکت‌ها منعکس خواهد شد. برچیده شدن این رانت می‌تواند فضای جدیدی را برای بازار سرمایه رقم بزند و آثار آن در آینده مشهود خواهد بود.
سومین عامل، انتشار گزارش‌های میان‌دوره‌ای برخی شرکت‌هاست که تأثیر قابل‌توجهی بر روند بازار داشته است. چه گزارش‌های ماهانه فروردین، چه گزارش‌های سالانه شرکت‌ها، نشان‌دهنده رشد بخش‌های مهم بازار هستند. این اطلاعات، در کنار تحولات سیاسی مثبت، موجب شده که برخی سهم‌های بنیادی مسیر صعودی را آغاز کنند و پتانسیل رشد بیشتری داشته باشند.
علیرضا سادات معتقد است که بعد از توافق بازار وارد دوره‌ای از رشد گسترده می‌شود که در آن تمام سهم‌ها، فارغ از ارزش بنیادی، با رشد هیجانی مواجه می‌شوند. تاکنون بازار در مرحله اول ورود نقدینگی قرار دارد و هنوز به مرحله دوم نرسیده است، اما با ادامه روند مثبت، ورود سرمایه‌های جدید به مرحله بعدی محتمل خواهد بود
علیرضا سادات کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با بازار گفت: «مهم‌ترین مسئله برای بازار، حرکت جریان پول به سمت سرمایه‌گذاری است. تاکنون بسیاری از فعالان بازار مردد بودند و نسبت به نتایج مذاکرات رویکردی محتاطانه داشتند، اما شتاب تحولات اخیر مسیر ورود نقدینگی را تغییر داده است. بررسی رفتار سرمایه‌گذاران نشان می‌دهد که روند جدید بازار در حال شکل‌گیری است و نشانه‌های آن در صف‌های خرید و عرضه‌وتقاضا کاملاً مشهود است.»
وی افزود: «در این روند، جریان پول معمولاً در سه مرحله وارد بازار می‌شود. در مرحله اول، سرمایه‌گذاران حرفه‌ای، صندوق‌های اهرمی، و سهام‌های بزرگ بازار بیشترین جذب نقدینگی را دارند. سپس مرحله دوم آغاز می‌شود، جایی که پولی که از مرحله اول سود کسب کرده، به سمت سهم‌های بنیادی کوچک‌تر حرکت می‌کند. در نهایت، در مرحله سوم، بازار وارد دوره‌ای از رشد گسترده می‌شود که در آن تمام سهم‌ها، فارغ از ارزش بنیادی، با رشد هیجانی مواجه می‌شوند. تاکنون بازار در مرحله اول ورود نقدینگی قرار دارد و هنوز به مرحله دوم نرسیده است، اما با ادامه روند مثبت، ورود سرمایه‌های جدید به مرحله بعدی محتمل خواهد بود.»
سادات تصریح کرد: «تخلیه ریسک‌های سیاسی نقش مهمی در تقویت بازار ایفا می‌کند. اگر این روند ادامه یابد و توافق سیاسی در دسترس باشد، افزایش ورود پول به بازار، رشد سهم‌های کوچک و تثبیت شاخص هم‌وزن را به دنبال خواهد داشت. این شرایط می‌تواند زمینه‌ساز یک فرصت تاریخی برای سرمایه‌گذاران باشد که نباید از آن غافل شد. در نهایت، نوسانات نرخ دلار نیز بر بازار تأثیرگذار خواهد بود. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که دلار اقتصادی در محدوده ۸۰ هزار تومان نوسان خواهد کرد، هرچند ممکن است تا ۷۶ هزار تومان نیز کاهش یابد. بااین‌حال، افت بیش از این مقدار احتمالاً با واکنش بانک مرکزی مواجه خواهد شد. حرکت دولت به سمت ارز تک‌نرخی می‌تواند یکی از مهم‌ترین اصلاحات اقتصادی در سال‌های اخیر باشد و مانع ایجاد ثروت‌های غیرمولد شود.»
رشد سرمایه‌گذاری و تقویت بازار سرمایه
در شرایط کنونی، بازارهای مالی در حال تخلیه ریسک‌های سیاسی هستند، اما این تغییرات فشار زیادی بر بازارهای دلالی و سفته‌بازی وارد می‌کند. تثبیت نرخ ارز و حرکت به سمت اصلاحات اقتصادی می‌تواند مسیر جدیدی را برای رشد سرمایه‌گذاری و تقویت بازار سرمایه ایجاد کند. اگر روند ورود نقدینگی به بازار ادامه یابد، احتمال رشد گسترده سهم‌های مختلف افزایش خواهد یافت و فرصت‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاران به وجود خواهد آمد. اکنون زمان مناسبی است که سرمایه‌گذاران با تحلیل دقیق، گزینه‌های مناسب را شناسایی کرده و از فرصت‌های موجود استفاده کنند.
حسن کاظم زاده کارشناس بازار سرمایه گفت: «در سال‌های اخیر، بورس با روندی روبه‌رشد همراه بوده است که در آن سهام کامودیتی‌محور، به‌عنوان شاخص‌ساز، بازدهی بهتری نسبت به سایر نمادها داشته‌اند. این موضوع عمدتاً تحت تأثیر رشد نرخ ارز، اعم از دلار رسمی و آزاد، شکل گرفته است. در حال حاضر، با کاهش تنش‌های جنگی و حرکت مذاکرات به سمت توافق، دلار آزاد روند نزولی پیدا کرده و فاصله آن با نرخ نیما نیز کاهش یافته است. این تغییرات باعث شده است که برخی از نمادهای تحت تأثیر جنگ وارد مرحله‌ای از رشد شوند، درحالی‌که نمادهای دیگر که نسبت قیمت به درآمد (P/E) پایین‌تری دارند و از افزایش درآمد یا کاهش هزینه‌های ناشی از احتمال توافق منتفع می‌شوند، بازدهی بهتری خواهند داشت. از همین رو، افزایش عرضه برخی نمادهای بزرگ امری طبیعی به نظر می‌رسد.»
وی افزود: «در خصوص حجم مبنا، بسیاری از تحلیلگران و فعالان بازار بر این عقیده‌اند که این سازوکار نیاز به اصلاح دارد، اما به دلیل وابستگی بخشی از این فرمول به میزان سهام شناور، اعمال تغییرات در آن زمان‌بر خواهد بود. ازاین‌رو، احتمالاً حجم مبنا در قالب فعلی باقی خواهد ماند. همچنین، انتقاداتی که نسبت به عملکرد صندوق تثبیت و توسعه مطرح شده، به‌ویژه درباره صندوق تثبیت بازار، مورد پذیرش قرار گرفته است. خود مسئولان این صندوق نیز اذعان دارند که تمرکز سرمایه‌گذاری آنها عمدتاً بر سهم‌های بزرگ بوده و این عملکرد نیازمند بازنگری است. به نظر می‌رسد که اصلاح اساسنامه و تغییرات مدیریتی در دستور کار قرار گرفته، اما هنوز در مراحل اولیه اجرایی قرار دارد. بااین‌حال، امکان مدیریت روند ورود نقدینگی به بازار به‌صورت نانوشته وجود دارد.»
باید توجه داشت که در رابطه با شاخص بورس، تحلیلگران اتفاق‌نظر دارند که فرمول شاخص کل، از نظر محاسباتی صحیح است، اما بازار سرمایه نیازمند تعریف شاخص‌های مکملی است که بتواند تغییرات واقعی را به‌طور دقیق‌تری منعکس کند. طی روزهای اخیر، با ورود نقدینگی جدید، عمق بازار افزایش یافته است و همگرایی بین عدد شاخص کل و پرتفوی سهامداران بهبود پیدا کرده است. بااین‌حال، تعریف شاخص‌های جدید و ارتقای مدل‌های سنجش بازار، می‌تواند به شفاف‌سازی عملکرد بازار و کاهش وابستگی به شاخص کل منجر شود. چنین شاخص‌هایی، علاوه بر ارائه تصویر دقیق‌تری از وضعیت بورس، به سرمایه‌گذاران کمک خواهند کرد تا روندهای بازار را بهتر تحلیل کرده و تصمیمات بهتری اتخاذ کنند.
در مجموع، بازار سرمایه در حال تجربه تغییرات ساختاری است که می‌تواند فرصت‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاری ایجاد کند. ورود نقدینگی، کاهش ریسک‌های سیاسی، اصلاح سیاست‌های ارزی و انتشار گزارش‌های مالی شرکت‌ها، همگی زمینه‌ساز رشد بازار هستند. این عوامل، در کنار مدیریت صحیح جریان پول و ارتقای ابزارهای تحلیل بازار، می‌توانند مسیر سرمایه‌گذاری در بورس را برای سرمایه‌گذاران روشن‌تر کنند. اکنون زمان آن رسیده است که فعالان بازار با دقت و دیدگاه تحلیلی، از فرصت‌های موجود بهره ببرند و استراتژی‌های مناسب را برای سرمایه‌گذاری اتخاذ کنند.
منبع:
بازار
سارا سمیع شمس