خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- علی ستاری: استان هرمزگان به عنوان نقطه مرکزیِ جنوب ایران از ظرفیت‌های بی‌نظیر و بی بدیلی برخوردار است که هر کدام از این ظرفیت‌ها به تنهایی برای دگرگون کردن اقتصاد یک کشور کفایت می‌کند.
ایران حدود ۵ هزار و ۸۰۰ کیلومتر نوار ساحلی در جنوب و شمال خود دارد که با احتساب پیرامون جزایر حدود ۲ هزار کیلومتر از آن در استان هرمزگان قرار گرفته است و این یعنی، هرمزگان بهترین لوکیشن را برای ایفای نقش در اقتصاد دریا محور دارد.
گردش مالی اقتصاد دریا در منطقه بسیار بالا است اما سهم ما از این گردش مالی بسیار ناچیز است، فرصت‌های بندریِ کشور ما به دلیل بی‌توجهی به تکنولوژی‌های روز به چنگ کشورهای همسایه افتاده است و سودِ نفتی بودن ما نیز به جیب همین کشورها می‌رود که باید هر طور شده این فرصت‌ها را بازیابی کنیم.
دستان خالی ایران از سود سرشارِ بانکرینگ
یکی از بخش‌هایی که تقریباً در آن عملکرد درستی نداشته‌ایم و عملکردی هم که ثبت کرده‌ایم بیشتر نمایشی بوده، «بانکرینگ دریایی» است، صنعتی سودآور و مفید که می‌تواند ارزآوری بسیار بالایی برای کشورمان داشته باشد.
بانکرینگ دریایی در واقع سوخت‌رسانی و خدمات رسانی به کشتی‌های عبوری در خلیج فارس است، این کشتی‌ها که گاهاً تا چندین ماه روی آب هستند. نیاز به خدماتی مانند سوخت گیری و تأمین اقلام ضروری دارند که متأسفانه در حال حاضر اکثر این نیازها از طریق کشورهای همسایه و به ویژه امارات متحده عربی تأمین می‌شود.
اماراتی‌ها از بانکرینگ و سوخت رسانی به کشتی‌ها که عموماً از طریق بندر الفجیره انجام می‌دهند سالانه بیش از ۲۰ میلیارد دلار درآمد زایی دارند.
برای اینکه حجم این درآمد را متوجه شوید یک مثال ساده می‌زنم، پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس بزرگترین پالایشگاه میعانات گازی جهان است و یکی از ابر پروژه‌های تاریخ ایران است، این مجموعه با ۳ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار سرمایه گذاری احداث شده است و این یعنی سودی که امارات به تنهایی به دلیل غیبت ما در بازار کسب می‌کند، به اندازه ساخت ۶ پالایشگاه در حد نفت ستاره خلیج فارس است.
جالب است بدانید که با ۲۰ میلیارد دلار می‌توان حداقل ۱۰ هزار کیلومتر راه‌آهن جدید ساخت که این مهم منجر به ۲ میلیارد لیتر صرفه جویی در مصرف سوخت، فقط در حوزه حمل بار خواهد شد.
اما بدتر از همه این‌هایی در حوزه دست خالی بودنمان گفتیم، این است که بدانیم بخش عمده‌ای از این درآمد ۲۰ میلیارد دلاری امارات از طریق سوخت قاچاق ایران تأمین می‌شود.
از طریق همان ۲۰ میلیون لیتر سوختی که روزانه در کشور قاچاق می‌شود و در هفته‌های اخیر رئیس مجلس و رئیس جمهور به آن اشاره کرده بودند.
اسکله سلخ در قشم زیرساختی مهیا برای توسعه بانکرینگ دریایی
بنا بر این گزارش، یکی از نقاطی که در حال حاضر زیرساخت‌های نسبی آن برای سوخت رسانی به کشتی‌ها مهیا است، اسکله سلخ است، بندر سلخ در ساحل جنوبی جزیره قشم قرار گرفته است و تقریباً با آبراهه بین‌المللی خلیج فارس ۵ مایل معادل ۸ کیلومتر فاصله دارد و بر همین اساس از دهه ۸۰ توسعه زیرساخت‌های سوخت رسانی در این بندر آغاز شده است.
در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۴۰۱، سوخت رسانی به کشتی‌ها از اسکله سلخ به صورت رسمی آغاز شد اما به نظر می‌رسد این مراسم رسمی صرفاً یک تلاش برای جریان سازی رسانه‌ای بوده است.
در برنامه هفتم توسعه توجه ویژه‌ای به بانکرینگ شده است
احمد مرادی نماینده مردم بندرعباس، بندرخمیر، حاجی آباد، قشم و بوموسی در مجلس و عضو کمیسیون انرژی در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: بانکرینگ یکی از نقاط قابل توسعه در استان هرمزگان است و در اسناد بالادستی به توسعه آن تاکید شده است.
وی افزود: برنامه هفتم نگاه ویژه‌ای به بانکرینگ دارد و مجلس این تکلیف را برای دولت قائل شده است که سهم کشور از بازار ارائه سوخت و خدمات جانبی به کشتی‌های عبوری از خلیج فارس و دریای عمان افزایش پیدا کند.
مرادی بیان کرد: تاکید بر این است که بندرعباس (بندر شهید رجایی) و قشم به مرکز بانکرینگ ایران تبدیل شود و سالانه حجم سوخت رسانی به کشتی‌ها در این دو منطقه افزایش یابد.
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، بیان کرد: وزارت نفت در رابطه با بانکرینگ مسئولیت‌هایی بر دوش دارد که باید طبق اسناد بالادستی به تعهدات خود عمل کند.
سهم ۴ درصدی از بانکرینگ در منطقه
محمد آشوری تازیانی استاندار هرمزگان نیز با بیان اینکه توسعه اقتصاد دریا محور فصل مشترک کار همه دستگاه‌های اجرایی و بخش خصوصی در استان هرمزگان است بر لزوم احیای مزیت‌های نسبی استان تاکید کرد.
وی بانکرینگ را یکی از مزیت‌های استان هرمزگان معرفی می‌کند و می‌گوید: حجم گردش مالی بانکرینگ در منطقه بیش از ۲۲ میلیارد دلار است.
آشوری یادآور شد: سهم ایران از این بازار بزرگ کمتر از ۴ درصد است.
لزوم توسعه زیرساخت‌ها برای تولید انبوه سوخت کم سولفور
یکی از چالش‌های بانکرینگ در کشور ما تولیدِ سوخت کم سولفور و منطبق با استانداردهای جهانی است.
بر اساس الزامات سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) به جهت جلوگیری از آلودگی‌های زیست محیطی، از ابتدای سال ۲۰۲۰ میلادی تمامی شناورهای در حال تردد در آب‌های بین‌المللی مکلف شده‌اند که از سوخت‌هایی استفاده کنند که سولفور آن کمتر از نیم درصد باشد.
دانش فنی چنین سوختی در کشور وجود دارد اما زیرساخت‌های تولید انبوه آن نیز باید توسعه یابد چرا که در غیر این صورت سخن گفتن از بانکرینگ رویایی دست نیافتنی خواهد بود.
تولید در اراک بهره‌برداری در بندرعباس؛ مسیر اشتباه برای تأمین سوخت کشتی‌ها
در حال حاضر سوخت کم سولفور تنها در پالایشگاه شازند تولید می‌شود اما بر اساس اعلام مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی سوخت تولیدی در این پالایشگاه حتی کفاف تأمین سوخت ناوگان حمل و نقل دریایی کشور را هم نمی‌دهد.
و تأسف برانگیز تر اینکه در حالی که بندرعباس دارای پالایشگاه‌های به روزی است، تولید سوخت مورد نیاز کشتی‌ها در مرکز کشور انجام می‌شود و با صرف هزینه‌های سنگین به بندرعباس منتقل می‌شود.
امروز مدیران عالی کشور باید تصمیم بگیرند که تجهیزات تولید سوخت کم سولفور را در بندرعباس ایجاد کنند در غیر این صورت با سوختی که هزینه‌های حمل و نقل بالایی دارد نمی‌توان در بازار جهانی رقابت کرد.
صفایی، مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی همکاری وزارت نفت در انتقال فناوریِ تولیدِ سوختِ کم سولفور به پالایشگاه‌های جنوب را ضروری می‌داند چرا که برای تبدیل شدن به قطب سوخت رسانی در غرب آسیا به تولید سالانه به ۵ میلیون تن سوخت بدون سولفور نیاز داریم.