خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: با روی کار آمدن ترامپ در آمریکا یکی از موضوعاتی که مانند دوره قبل ریاست جمهوری وی جلب توجه می‌کند، تمایل وی به توهین به رهبرانی است که از کشورهای مختلف با وی ملاقات می‌کنند. این موضوع رویکرد ثابت ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری و در این دوره است و در دیدارهای او با اغلب رهبران دنیا تکرار شده است.
سابقه ترامپ در تحقیر رهبران دنیا
ترامپ از سال ۲۰۱۷ و از آغاز دوره اول ریاست جمهوری خود رویکرد توهین به رهبران دنیا را در پیش گرفت. طبق گزارش نیویورک تایمز در سال ۲۰۱۹، ترامپ از سال ۲۰۱۷ تا ۲۴ می ۲۰۱۹ فقط در توییتر به ۵۹۸ فرد و مکان توهین کرده است. ترامپ مقامات داخلی و خارجی را هدف توهین و تحقیر قرار داده است. ترامپ در سال ۲۰۱۹ ژنرال جیمز متیس را که در سال‌های ۲۰۱۷-۲۰۱۹ وزیر دفاع آمریکا بود، بی‌ارزش‌ترین ژنرال جهان معرفی کرد. همچنین هنگامی که تعدادی از جمهوری‌خواهان در جریان تحقیقات استیضاح، از ترامپ انتقاد کردند، او آنها را فضول نامید.
ترامپ در آوریل ۲۰۱۸ پوتین را به دلیل حمایت از بشار اسد مسئول مرگ زنان و کودکان دانست. او همچنین ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه را تروئیکای استبداد نامید. ترامپ در اجلاس سران گروه هفت در ژوئن ۲۰۱۸، ترودو نخست وزیر کانادا را بسیار بی صداقت و ضعیف خواند. در همان نشست به سمت آنگلا مرکل رهبر وقت آلمان آب‌نبات پرتاب کرد و گفت: «نگو هرگز چیزی به تو نمی‌دهم». ترامپ همچنین در مصاحبه‌ای با روزنامه سان گفت که نخست وزیر ترزا می برگزیت را ویران کرد. رئیس جمهور آمریکا همچنین پس از پیشنهاد ماکرون مبنی بر تشکیل ارتش واحد اروپا در توئیتی نوشت: «امانوئل از محبوبیت بسیار پایین در فرانسه رنج می‌برد.»
این رویکرد ترامپ در بسیاری از موارد واکنش سیاستمداران دیگر کشورها را نیز برانگیخت. کوین راد سفیر استرالیا در آمریکا در مورد ترامپ در سال ۲۰۲۰ گفت: او ویرانگرترین رئیس جمهور تاریخ است که آمریکا و دموکراسی را در گل و لای فرو می‌برد. دیوید لامی وزیر خارجه انگلیس در سال ۲۰۱۸ گفت: «او یک جامعه‌شناس است که از زن متنفر است و با نئونازی‌ها همدرد است و تهدیدی عمیق برای نظم بین‌المللی محسوب می‌شود. ژان اسلبورن، وزیر خارجه سابق لوکزامبورگ، پس از شورش ۶ ژانویه ۲۰۲۱ در آمریکا در مورد ترامپ گفت: او باید در دادگاه جنایی محاکمه شود. زوران میلانوویچ رئیس جمهور کرواسی نیز در سال ۲۰۲۱ گفت: ترامپ همه چیز را خراب کرده است.
افزایش رویکرد تحقیر در دوره کنونی
با این حال در چند هفته اخیر که دور دوم ریاست جمهوری ترامپ آغاز شده است، روند توهین وی به رهبران دنیا شدت بیشتری گرفته است. رابرت سی رولند از دانشگاه کانزاس در زمینه لفاظی سیاسی تحصیل می‌کند در مورد رویکرد توهین‌آمیز ترامپ در چند هفته گذشته گفت: «فقدان انسجام اخیر ترامپ و احساسات منفی، چیزهایی هستند که به نظر من بسیار قابل توجه است. اکنون تقریباً هیچ بحثی در مورد سیاست وجود ندارد. توهین‌ها به نوعی جایگزین آن شده‌اند.»
ترامپ در چند هفته‌ای که از ریاست جمهوری او می‌گذرد، به کرات به مردم و مقامات داخلی و کشورهای دیگر توهین کرده است. او در سخنرانی مراسم تحلیف در حالی که بایدن در فاصله کوتاهی نشسته بود، به رئیس جمهور سابق آمریکا توهین کرد. او همچنین مهاجران کشورهای آمریکای لاتین را جانی و فراری از بیمارستان‌های روانی خواند و در یک مصاحبه گفت: جنایتکاران زیادی از مرزها به کشور ما نفوذ کرده‌اند و ما باید آنها را به کشورهایشان برگردانیم.
از این گذشته مقامات کانادایی و مکزیک نیز در واکنش به اعمال تعرفه‌های ترامپ، رویکرد وی نسبت به کشورهای خود را احمقانه و توهین‌آمیز عنوان کردند. بارزترین وجه توهین‌آمیز ترامپ تاکنون در مشاجره با زلنسکی رئیس جمهور اوکراین در کاخ سفید ظاهر شد. ترامپ در این مشاجره با لحنی تهاجمی ظاهر شد و زلنسکی را به ناسپاسی متهم کرد و گفت: «تو باید قدردان‌تر باشی! یا با توافق صلح موافقت می‌کنید، یا ما کنار می‌کشیم.» او با تاکید بر اینکه اوکراین بدون حمایت آمریکا یارای دوام آوردن در مقابل پوتین را ندارد، خواستار قدردانی بیشتر و پذیرش توافق آتش‌بس شد.
دلایل رویکرد ترامپ، شخصیت خودشیفته
یک دلیل این رویکرد ترامپ به شخصیت او برمی‌گردد. رابرت جی لیفتون روانپزشک تحقیقی با اشاره به خودشیفتگی ترامپ معتقد است برای وی تنها نقطه مرجع، خودش است. رفتار او با دیگری از خانواده خود گرفته تا مستاجرانش، رقبای سیاسی، قربانیان آتش‌سوزی لس‌آنجلس و مردم آواره غزه نه تنها نشانگر عدم همدلی، بلکه نشان دهنده کوری عاطفی است. نکته مهمی که این روانپزشک یادآور شد این است که ترامپ از تحقیر دیگران لذت می‌برد؛ زیرا این کار، او را در مرکز صحنه نگه می‌دارد.
بازگشت اول آمریکا
آمریکا در دوران ترامپ صرفاً با هدف دستیابی به منافع مستقیم و ملی و نه حمایت از متحدان واشنگتن، به مشارکت با سیستم بین‌المللی ادامه می‌دهد. خاستگاه سیاست خارجی ترامپ تعقیب سیاست برتری اقتصادی آمریکا است. موضوع اوکراین به خوبی نشان داد که اگر ترامپ احساس کند به منافع اقتصادی بیشتر دست می‌یابد، حاضر است تخطی روسیه از مقررات بین‌المللی را نادیده بگیرد. رویکرد کوچک شمردن و حتی توهین به رهبران کشورها به این دلیل که از زاویه رئیس جمهور کشور ابرقدرت به دنیا می‌نگرد، این اجازه را به ترامپ می‌دهد که با دستورکاری منفعت‌طلبانه، اهمیت چندانی به تحولات بلندمدت ژئوپلیتیک و تداوم رابطه با شرکای اصلی ندهد.
نتیجه؛ افزایش گسل بین آمریکا و متحدان
نتیجه این رویکرد ترامپ، افزایش گسل بی‌اعتمادی بین آمریکا و متحدان به ویژه اروپایی‌ها است. شخصیت تهاجمی، بی‌پروا و غیرقابل پیش‌بینی ترامپ بیش از همه باعث بلاتکلیفی و تردید رهبران خارجی درباره سیاست‌ها و اهداف آمریکا شده است. استفان والت در مقاله خود در فارن پالیسی در سوم فوریه با اشاره به اظهارات ترامپ در مورد کانادا، کانال پاناما و گرینلند یک عامل مهم در برتری آمریکا را احترام به کشورهای همسایه و متحد دانست. این در حالی است که اکنون رویکرد ترامپ این پیام را به متحدان منتقل می‌کند که شاید کشور بعدی مورد تهدید ترامپ باشند.
او با اشاره به اقدامات و جلسات مشترک بین سران مکزیک، پاناما، کانادا و اتحادیه اروپا در مورد پاسخ مشترک آنها به سیاست تعرفه‌ای ترامپ هشدار داد که ادامه رویکرد ترامپ بسیاری از متحدان آمریکا را به چین نزدیک خواهد کرد. وی همچنین تاکید کرد که این رفتار ترامپ در بلندمدت مقاومت جهانی علیه آمریکا را افزایش می‌دهد. از نظر او آمریکا نباید به دنبال هر فرصتی برای تحقیر کشورهای ضعیف‌تر یا رهبران آنها باشد. سایر کشورها باید متقاعد شوند که واشنگتن به وعده‌های خود عمل خواهد کرد.
سجاد مرادی کلارده؛ پژوهشگر روابط بین‌الملل