سفر ایلام و مهران: مسیر زائران عتبات با اتوبوس
ایلام و مهران در ایام سفرهای زیارتی، به دلیل میزبانی از جمعیت زیاد، به کانون توجه زائران و مسیرهای زیارتی تبدیل شده‌اند.
«کتابخانه نیمه‌شب» و ریسک شیرین اقتباس
کارگردان نمایش «کتابخانه نیمه‌شب» معتقد است موضوع اقتباس در ایران جدی گرفته نمی‌شود، در حالی که آثار متعددی در ادبیات جهان وجود دارند که پتانسیل تبدیل شدن به یک اثر نمایشی را دارا هستند.
محمد ملک‌شاهی کارگردان «کتابخانه نیمه‌شب» که این روزها در تماشاخانه ملک روی صحنه است، درباره قصه این نمایش به خبرنگار مهر گفت: روایت کلی داستان ما و کتاب اصلی که از آن اقتباس کردیم، درباره زنی حدود ۴۰ ساله است که گمان می‌کند تمام تصمیمات زندگی‌اش اشتباه بوده‌اند و تصمیم به خودکشی می‌گیرد. اما پس از این تصمیم، به جای آنکه در جهنم باشد، خود را در کتابخانه‌ای می‌بیند که مسئول آن، چالشی برای او مطرح می‌کند؛ اینکه به زندگی بازگردد و آن را به شکلی متفاوت ادامه دهد.
وی افزود: وقتی نورا (شخصیت اصلی) وارد کتابخانه می‌شود، متصدی کتابخانه به او می‌گوید تصمیمات متعددی در زندگی‌ات گرفتی که از آنها ناراضی بودی. حالا فرصت داری به برخی از آن تصمیمات برگردی و اگر انتخابت را تغییر دهی، ببینی چه بر سرت خواهد آمد. ما سعی کردیم این قسمت را به خوبی در نمایشنامه بازتاب دهیم. البته رمان مت هیگ سراسر دراماتیک است اما با توجه به حساسیت موضوع خودکشی در کشورمان، تلاش کردیم با افزودن عناصر طنز و روایتی ایرانیزه، آن را به فضای بومی نزدیک‌تر کنیم. همین تفاوت در روایت باعث شد برخی مخاطبان بپرسند چرا مسیر اقتباس ما متفاوت از کتاب بوده که به نظر من، این انتقاد طبیعی است.
وی با اشاره به ساختار اقتباسی اثر توضیح داد: اگر می‌خواستیم فقط روایت خطی کتاب را اجرا کنیم، ممکن بود وفادارتر باشیم اما از آنجا که مجبور بودیم یک رمان چندصدصفحه‌ای را در قالب یک نمایش ۶۰ دقیقه‌ای خلاصه کنیم، بسیاری از بخش‌ها را حذف یا خلاصه کردیم. در نهایت، تنها سه تصمیم کلیدی نورا را در نمایشنامه گنجاندیم و حتی در آنها نیز دست به تغییراتی زدیم. از نظر من، میزان فانتزی کار ما نسبت به کتاب بیشتر است، چراکه موقعیت کلی داستان، واقع‌گرایانه نیست و از اساس فانتزی است. ما حتی پایان‌بندی دراماتیک‌تری نسبت به کتاب در نظر گرفتیم تا تأثیر بیشتری بر مخاطب بگذارد.
ملک‌شاهی درباره ساختار فرمی نمایش تأکید کرد: در بحث فرم واقعا ریسک بزرگی کردیم. در کتاب اصلی، یک شخصیت محوری به نام نورا و چندین شخصیت فرعی وجود دارند که نورا در زندگی‌اش با آنها تعامل داشته است. اما ما با رویکردی ساده‌گرایانه از نظر تعداد بازیگران و طراحی صحنه، تصمیم گرفتیم به نوعی همه این شخصیت‌ها را در قالب یک بازیگر به نمایش بگذاریم. در نتیجه، محمد شعبان‌پور علاوه بر ایفای نقش متصدی کتابخانه، در نقش تمام شخصیت‌هایی که نورا در دنیاهای مختلف با آنها مواجه می‌شود هم ظاهر می‌شود و به نظرم، در این مسیر درخشان عمل کرده است.
وی افزود: ما حتی در طراحی صحنه، با وجود آنکه دکور تغییر می‌کند و می‌چرخد، سعی کردیم با حداقل امکانات، دنیاهای متفاوتی مثل کتابخانه یا خانه پدر نورا را به تصویر بکشیم. سعید حسنلو به‌عنوان طراح صحنه با درایت کامل این فضا را ساخت. در نهایت خوشحالیم که این انتخاب‌های فرمی مورد قبول مخاطب واقع شده و آنها با داستان همراه شده‌اند.
ملک‌شاهی همچنین درباره موضوع اقتباس در تئاتر ایران یادآور شد و عنوان کرد: متأسفانه اقتباس در ایران چندان جدی گرفته نمی‌شود، در حالی‌که هم آثار ایرانی و هم آثار خارجی بسیاری هستند که ظرفیت بالایی برای تبدیل‌شدن به نمایشنامه دارند. من وقتی فقط حدود ۳۰ صفحه از کتاب «کتابخانه نیمه‌شب» را خوانده بودم، متوجه شدم این اثر پتانسیل بالایی برای تبدیل‌شدن به یک نمایش جذاب دارد و خوشبختانه ریسک ما در این زمینه جواب داد. الان هم نمایش‌هایی مثل «مغازه خودکشی» در حال اجرا هستند که نشان می‌دهند اقتباس می‌تواند موفقیت‌آمیز باشد. من معتقدم نویسندگان جوان ما در سال‌های اخیر آثاری تولید کرده‌اند که به خوبی می‌توانند به قالب نمایشی درآیند. امیدوارم فضای تئاتر ایران بیش از پیش پذیرای اقتباس‌های خلاقانه از آثار ادبی باشد.
مونا فرجاد و محمد شعبان‌پور گروه بازیگران «کتابخانه نیمه‌شب» را تشکیل می‌دهند.
نمایش «کتابخانه نیمه‌شب» به نویسندگی مجتبی گلستانی و نیما نافع و کارگردانی محمد ملک‌شاهی از ۲۷ فروردین در تماشاخانه ملک روی صحنه رفته است. این اثر نمایشی اقتباسی است از رمانی به همین نام نوشته مت هیگ که تاکنون مخاطبان زیادی را در سراسر جهان جذب کرده است.