اقتصادآنلاین – فرزاد حسن‌زاده؛ اگرچه در یک ماه اخیر شاهد رشد قیمت دلار و طلا بودیم اما بازار سرمایه با بازدهی نزدیک به ۲۰ درصدی خود در آذر ماه نشان داد که توانسته سرمایه‌گذاران را مجاب کند که سهم سهام را در سبد سرمایه‌گذاری‌شان بیشتر کنند.
سیاست جدید بانک مرکزی در ایجاد سامانه ارز توافقی، علاوه بر اینکه از بار هزینه‌ای دولت می‌کاهد باعث جذابیت صادرات برای شرکت‌های صادرات محور می‌شود. بدین ترتیب این سیاست جدید بانک مرکزی می‌تواند به تداوم روند صعودی بازار سرمایه در سه ماه پایانی سال کمک کند و موجب رشد بنیادی نماد‌های صادرات محور بازار سرمایه شود.
بعد از افزایش قیمت ۳۰ درصدی محصولات خودروسازان که بعد از ۱۸ ماه موفق به اصلاح قیمت شدند، تقاضای خوبی در بازار سرمایه به سمت شرکت‌های خودروسازی و قطعات خودرو معطوف شد.
همچنین پس از اینکه دو خودروساز اصلی کشور اعلام کردند که قصد دارند دارایی‌های خود را تجدید ارزیابی کنند ما شاهد بودیم که خودروسازان برای مدتی لیدر بازار سرمایه بودند.
انتشار خبر عرضه وانت آریسان از محصولات ایران‌خودرو در بورس کالا سبب شده که سرمایه‌گذاران به آینده بازار سرمایه در سه ماه پایانی سال خوش‌بین‌تر شوند و این امیدواری نیز ایجاد شده که شاید در آینده نزدیک نیز سایر محصولات ایران‌خودرو در بورس کالا عرضه شوند.
در روز‌های پایانی پاییز و ابتدای این هفته رشد نماد‌های خودرویی بازار سرمایه کمی کاهشی شد و به‌جای آنها صنایع فولادی و پتروشیمی سرعت رشد بیشتری را پیدا کردند ولی مجددا از روز گذشته صنایع خودرویی مثبت شدند. با توجه به افزایش سرمایه نماد خودرویی خپارس و عرضه وانت آریسان ایران‌خودرو در بورس کالا که پیش‌بینی می‌شود حداقل ۵۰۰ میلیارد تومان به سود سالانه ایران‌خودرو اضافه کند، احتمالا در روز‌های آتی نیز ما شاهد درخشش نماد‌های خودرویی در بازار سرمایه خواهیم بود.
بنا بر گفته شمس‌الدین حسینی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در روز گذشته در بودجه سال آینده مشوق‌های خوبی برای بازار سرمایه در نظر گرفته شده است. مثل ایجاد مشوق‌های مالیاتی برای افزایش سرمایه از محل سود انباشته، حذف موانع برای توسعه تأمین مالی بخش خصوصی، تجهیز منابع مالی از ناحیه وزارت اقتصاد با محوریت بازار سرمایه در برنامه هفتم توسعه و افزایش سهم بخش خصوصی در تأمین مالی از راه ابزار‌های بدهی و مشوق‌هایی برای تأمین مالی از مسیر بازار سرمایه را از برنامه‌های مجلس برای حمایت از بازار سرمایه برشمرد.
انتشار همین اخبار مثبت مانند برنامه سیاست‌گذار برای حمایت از بازار سرمایه بر آینده بازار در سه‌ماه آینده مؤثر است و سبب امیدواری سرمایه‌گذاران به بورس می‌شود به‌خصوص که هنوز بیشتر مردم همچنان نسبت به بورس بدبین هستند.
در هفته گذشته در جریان دیدار صیدی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با مدیران بانک مرکزی، صیدی اعلام کرد که بانک مرکزی در نظر دارد تا از نرخ بهره اسمی بکاهد؛ ولی محمد شیریجیان، معاون سیاستگذاری پولی بانک مرکزی اعلام کرد که بانک مرکزی چنین هدفی را دنبال نمی‌کند.
فعالان بازار سرمایه همواره امیدوار به کاهش نرخ بهره اسمی هستند اما متغیری که به رشد بازار سرمایه کمک می‌کند کاهش نرخ بهره حقیقی است. نرخ بهره حقیقی نیز از تفاضل نرخ بهره اسمی و نرخ تورم انتظاری حاصل می‌شود. بنابراین اگرچه نرخ بهره اسمی ثابت است اما باتوجه‌به افزایش نرخ دلار و طلا در هفته گذشته و افزایش تورم انتظاری، نرخ بهره حقیقی هم روند کاهشی پیدا کرده است. با کاهش نرخ بهره حقیقی طبیعتاً شاهد تاثیرات مثبت بر بازار سرمایه خواهیم بود و بدین ترتیب در شرایط فعلی، پیگیری کاهش نرخ بهره اسمی از سوی فعالان این بازار ضرورتی نخواهد داشت. همین مسئله عامل مثبتی برای رشد شاخص کل در سه ماه پایانی سال به‌حساب می‌آید.
دو مسئله مهمی که فعالان بازار سرمایه را نسبت به عملکرد بازار در سه ماه پایانی سال جاری می‌ترساند افزایش ریسک‌های سیاسی و ناترازی انرژی است.
با افزایش ریسک‌های سیاسی مثل جنگ در خاورمیانه و درگیری نظامی ایران و اسرائیل، شاهد آن بودیم که بازار سرمایه از اواخر شهریور تا ابتدای آبان دچار ریزش‌های پیاپی شد اما با پایان جنگ در لبنان و پایان تنش نظامی ایران و اسرائیل، بازار سرمایه با کمک سیاست‌های مثبت دولت چهاردهم توانست روند صعودی به خود بگیرد و حتی توانست رکوردهای قبلی را بشکند.
با پیروزی ترامپ، ایران چندین بار سیگنال‌های مذاکره را به غربی‌ها از جمله به‌طرف آمریکایی ارسال کرده است. حال مجدداً عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، آمادگی ایران را برای ازسرگیری مذاکرات بر سر پرونده اتمی ایران را مطرح کرده است.
مسئله بعدی بحث ناترازی انرژی به‌خصوص برق و گاز است که به بسیاری از صنایع مهم و حساس کشور آسیب‌زده و موجب کاهش تولید شده است. به گفته کلاهی رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی به دلیل قطعی برق صادرات صنایع فلزی کشور با ۸ میلیارد دلار کاهش مواجه شده و به طور کلی اقتصاد کشور از محل قطعی برق صنایع، متحمل زیان ۲۵۰ هزار میلیارد تومانی شد.
بنابراین از آنجا که قطع برق بیشترین آسیب را به صنایع فولادی، سیمانی، لاستیکی و همچنین خودرویی وارد می‌کند، در صورت تشدید این روند، سهام این صنایع در بازار سرمایه با افت تقاضا مواجه خواهد شد.
با بررسی عملکرد بازار و سیاست‌های تیم اقتصادی دولت، شاهد آن هستیم که بازار سرمایه عملکردی خوب را از خود به ثبت رسانده است اما همچنان خطراتی هستند که این بازار را تهدید می‌کند. امید می‌رود با هماهنگی تیم اقتصادی دولت چهاردهم در تصمیم‌گیری و وضع سیاست‌های اقتصادی جدید، روند مطلوب فعلی بازار، در سه ماهه پایانی سال نیز ادامه داشته باشد.