خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل: بعد از جنگ جهانی دوم تا به امروز کشورهای اروپایی بر مدار سیاستهای آمریکا در حوزه بین الملل رفتار کردند و در ذهن بسیاری از اندیشمندان حوزه روابط بین الملل، اروپای مستقلی وجود ندارد. بررسی رفتار اروپا با جمهوری اسلامی ایران، نحوه مواجه کشورهای اروپایی با روسیه و چین، موضوع گیری های آنها در خاورمیانه و … بر مدار سیاست های کاخ سفید بوده است.
اعتماد بروکسل به کاخ سفید تا جایی پیش رفت که کشورهای اروپایی «امنیت» و «اقتصاد انرژی پایه» خود را هم به آمریکا گره زدند. بنابراین اتحادیه ی اروپا در حال حاضر به تنهایی قادر به تأمین امنیت خود به ویژه در بخش سخت افزاری نیست. امنیت منطقه ای اروپا به شدت وابسته به توان نظامی امریکایی است. از این رو بررسی روندها در حوزه روابط بین الملل نشان می دهد که مذاکره برای ایجاد امنیت و اعتماد به دیگران، به معنی شکست برای آن کشور یا منطقه خواهد بود.
در واقع اگر کشوری توانست از طریق مذاکره، امنیت خود را بدست بیاورد، برای همیشه به لحاظ امنیتی وابسته به طرف مذاکره کننده خواهد شد که خود به معنای نبود امنیت آن کشور است و اگر در روند مذاکره به موفقیت نرسید، تبدیل به کشور ناامن خواهد شد. اروپا با توافق آمریکا، ناتو را برای تامین امنیت خود پذیرفت. اقدامی که در شرایط کنونی اروپا را به لحاظ امنیتی وابسته به آمریکا کرده است، این وضعیت باعث ایجاد معمای امنیتی برای کشورهای اروپایی شده است تا جایی که امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه از لزوم ارتش مستقل در اروپا صحبت می کند و زلنسکی رئیس جمهوری اوکراین خواستار تشکیل نیروهای مسلح اروپا می شود.
اهمیت موضوع به اندازه ای است که اروپایی که خود را به لحاظ ایدئولوژی، اقتصادی، سیاسی و … در کنار آمریکا تعریف می کرد، سرخورده از اعتماد به آمریکا شده است. واقعیت این است که اروپا بدون پشتیبانی امریکا حرفی برای گفتن ندارد و برای اعلام نقش مستقل به عنوان یک بازیگر تأثیرگذار و تصمیم گیر در حوزه بین الملل از پیش نیازهای کافی برخوردار نیست.
ترامپ رئیس جمهور آمریکا، بر خلاف تصور اروپا، قصد دارد با روسیه در موضوع اوکراین وارد مذاکره شود تا جایی که بر اساس برخی گزاره ها، نه تنها کشورهای اروپایی بلکه کی‌بف نیز جایی در میز مذاکره حضور نخواهند داشت و این آمریکاست که بر اساس منافع خود در مورد آینده اوکراین تصمیم خواهد گرفت. به طوری که سخنگوی «کایا کالاس» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد که وزیران خارجه این اتحادیه در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ نشستی اضطراری برای بررسی مواضع اخیر مقامات آمریکایی در قبال اوکراین برگزار خواهند کرد.
این نشست در حالی برگزار می‌شود که کیت کلوگ، نماینده ویژه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در امور اوکراین، تأکید کرده است که اروپا در مذاکرات صلح آتی میان ایالات متحده، روسیه و اوکراین حضور نخواهد داشت. اختلاف‌نظرها میان اروپا و آمریکا درباره نقش اتحادیه اروپا در این روند گفتگوها به ویژه زمانی شدت گرفت که کیت کلوگ در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ گفت که اروپا باید به‌جای اعتراض، راهکارهای مشخصی ارائه دهد.
این اختلاف ها باعث شد تا وزیران خارجه اتحادیه اروپا به صورت فوری تشکیل جلسه دهند. به گفته سخنگوی کمیسیون اروپا هدف از این نشست «ارزیابی سیاست جدید آمریکا و مسیر پیش رو» است. نکته حائز اهمیت این است که اروپا در جریان جنگ اوکراین در سه سال گذشته، همواره بر اساس سیاست های آمریکا با روسیه رفتار کرده است و بر این اساس منافع خود را که همگرایی با روسیه بود را کنار گذاشت و روند دشمنی با مسکو را بر اساس استاندارهای کاخ سفید، دنبال کرد. موضوعی که امروز نشان داد اروپا بازنده اصلی جنگ اوکراین می باشد.
بنابراین اساسی ترین موضوع در این مساله این است اروپا در اعتماد به آمریکا، دچار شکست غیر قابل جبرانی شده است و دیگر زمان مصرف اروپا در جنگ اوکراین برای آمریکا تمام شده است.
حال باید این وضعیت، عبرتی برای دیگر کشورها باشد که تمایل دارند از طریق مذاکره با غرب( آمریکا) به توسعه اقتصادی و امنیتی برسند. امروزه اروپا در حالی هزینه سنگین اعتماد به آمریکا را می پردازد که این قاره به لحاظ سیاسی نزدیکترین حوزه به سیاست های آمریکاست.
از این رو تجربه وضعیت فعلی اروپا نشان می دهد که بسیاری از کشورها قبل از اینکه بخواهند در حوزه بین الملل با کشورهای مختلف تعامل داشته باشند؛ ابتدا باید در سیاست های داخلی خود، بدنبال «بومی سازی امنیت» و «اقتصاد پایه ای» خود باشد و سپس بدنبال مذاکره برای یافتن مسیرهای مختلف برای بالابردن ضریب امنیتی و اقتصادی خود باشند. در این میان می توان به کشورعراق، لیبی و … را مثال زد که هیچگاه از اعتماد به آمریکا به نتیجه دلخواه نرسیدند و امروز از نبود امنیت بشدت دچار کمبود هستند و هر چه بیشتر به غرب اعتماد کردند؛ به همان اندازه دچار معمای امنیتی شدند. آمریکا در مذاکرات با کشورها تنها به منافع خود مبنی بر تضعیف کشورها می اندیشد و هیچگاه بدنبال امتیاز دادن به کشورها نیست و نخواهد بود.
اکبر معصومی دانشجوی دکتری روابط بین الملل