سفر ایلام و مهران: مسیر زائران عتبات با اتوبوس
ایلام و مهران در ایام سفرهای زیارتی، به دلیل میزبانی از جمعیت زیاد، به کانون توجه زائران و مسیرهای زیارتی تبدیل شده‌اند.
«مجلس توبه‌نامه نویسی اسماعیل بزاز»؛ مونولوگ به معنای واقعی کلمه!
نمایش «مجلس توبه‌نامه نویسی اسماعیل بزاز» به برشی از زیست مقلد معروف دربار ناصری پرداخت و با ساختاری مونولوگ‌محور، توجه مخاطبان را جلب کرد.
خبرگزاری مهر-گروه هنر-علی حیدری؛ گروه هنر خبرگزاری مهر قصد دارد در طول ایام نوروز، به سراغ یک چهره تئاتری برجسته که در سال ۱۴۰۳ با اثر نمایشی موفقی روی صحنه رفته است، برود. همچنین در گزارش های پیش رو به هنرمندان جوانی نیز می‌پردازیم که در سال گذشته در تئاتر ایران خوش درخشیدند و نمایش هایی را به صحنه بردند که هم مورد توجه مخاطبان قرار گرفت و هم منتقدان به آن روی خوش نشان دادند.
در این گزارش به سراغ نمایش «مجلس توبه‌نامه نویسی اسماعیل بزار» به نویسندگی حسین کیانی و کارگردانی کارن کیانی رفتیم.
نمایش «مجلس توبه‌نامه نویسی اسماعیل بزار» به نویسندگی حسین کیانی و کارگردانی کارن کیانی از ۱۶ فروردین تا ۲۱ اردیبهشت در سالن کوچک تالار مولوی و پس از آن از ۱۷ تیر تا ۱۲ مرداد در تئاتر هامون روی صحنه رفت و با اقبال عمومی از جانب مخاطبان و منتقدان همراه بود.
اسماعیل بزاز و توبه‌نامه‌ای اجباری!
این نمایش به برشی از حیات اسماعیل بزاز، مقلد معروف عصر ناصری می‌پردازد که در تماشاخانه مدرسه دارالفنون در شبی تاریک و جان‌فرسا باید دست به نگارش توبه‌نامه‌ای بزند و از حضور خود به مثابه یک فعال تئاتری، توبه کند.
نبود تاریخ شفاهی تئاتر ایران به شکلی مدون
ایده اولیه که خصیصه مستند بودن را نیز دارا است، ایده بکری است و ورای بحث دراماتیک روایت، به تماشاگر خود افقی درباره سیر ورود هنر تئاتر به این سرزمین را ارائه می‌دهد؛ موضوعی که به آن کم تر پرداخته شده است و شاید حتی بدون در نظر گرفتن چندین کتاب، بتوان گفت که اصلاً روی این موضوع کار چندانی صورت نگرفته است. نبود تاریخ شفاهی تئاتر ایران، جزوه بحران‌های مهم این هنر در کشور است، زیرا تاریخچه کامل و مدونی از آثار اجرا شده در تماشاخانه‌ها و کارگردانانی که این آثار را به صحنه بردند، وجود ندارد و انگار حسین کیانی با در نظر گرفتن همین موضوع دست به نگارش نمایشنامه «مجلس توبه‌نامه نویسی اسماعیل بزار» می‌زند؛ مواردی چون این نمایشنامه و … در صورتی که طبقه‌بندی مناسبی بشوند، بعدها کمک شایانی به پژوهشگرانی خواهد کرد که قصد دارند تئاتر پیش از خود را بشناسند.
روایتی منسجم و مونولوگ محور
در روایت، با یک ساختار روایی شاه‌پیرنگ ارسطویی طرف هستیم که کاملا قصه‌گو است و قصدی ورای همین قصه‌گویی، ندارد. مونولوگی تک‌پرده‌ای که بسیار منسجم بنا شده است و نویسنده آگاه از خط‌روایی، داستان را به انتها می‌رساند. یک‌پارچه بودن روایت سبب می‌شود که مخاطب لحظه‌ای از اجرا چشم ندزدد و تا انتها به این مونولوگ ۷۰ دقیقه‌ای خیره بماند. باتوجه به مونولوگ بودن نمایش زمان در نظر گرفته شده برای اجرای آن، تا اندازه ای زیاد است و این احتمال برجسته می‌شود که تماشاگر جایی از آن خسته شود اما روایت حتی با وجود زبان آرکائیک خود، گیرا است و بیننده متوجه گذر زمان نمی‌شود.
کارن کیانی؛ نوید آینده‌ای روشن
در کارگردانی، کارن کیانی که در قامت یک نوجوان در نخستین تجربه کارگردانی خود به سر می‌برد، خلاق ظاهر شده است و با کوچک ترین اِلمان‌ها دست به فضاسازی می‌زند. چون اصولا خصلت یک مونولوگ اصولی همین است که با ساده‌ترین وسایل موجود در صحنه بتوان تصویر و فضا ساخت. قطعاً در مسیر کارگردانی این نمایش مشورت‌های پدر، یاری‌بخش وی بوده و سبب شده است، بسیاری از خطاهای ابتدایی که توسط کارگردانان تازه‌کار صورت می‌گیرد در این نمایش اتفاق نیفتد. در نهایت موارد فوق، گواه حضور یک کارگردان جوان خوش‌ذوق را می‌دهد که باتوجه به شرایطی که تئاتر ایران دارد و کمبود کارگردانان جوان خلاق در آن حس می‌شود، این اعلام حضور، اتفاق خوشایندی است.
عملکرد قابل توجه بازیگر؛ مونولوگی که چندین نقش دارد!
پس از نمایشنامه و کارگردانی، بهروز پناهنده در قامت بازیگر، عملکرد قابل قبولی دارد و انگار پس از مدتی کم کار بودن با حضور روی صحنه نمایش «مجلس توبه‌نامه نویسی اسماعیل بزاز» دوباره توانایی خود را به کارگردانان دیگر، یادآور می‌شود. پناهنده پس از این نمایش دوباره به صحنه بازگشت و پرکارتر از قبل به مسیر خود ادامه داد؛ وی در این نمایش چندین نقش را که از لحاظ حسی، فیزیکی و زبانی، متفاوت هستند پشت سرهم و بدون لحظه‌ای مکث اجرا می‌کند. او در صحنه تمام انرژی خود را صرف می‌کند و به معنای واقعی کلمه در طول این نمایش عرق می‌ریزد تا لحظه‌ای ریتم، سقوط نکند و ارتباط عمیق مخاطب با کاراکتر اسماعیل بزاز، قطع نشود. موردی که در بین اهل فن تئاتر مشترک است، سختی کار بازیگر در اثری مونولوگ محور است و پناهنده در طول این نمایش ۷۰ دقیقه‌ای، مونولوگ محور، چندین و چند نقش را بازی می‌کند، که کاری بسیار مهم و شایسته توجه است.
طراحی صحنه و نوری که ساده برگزار می‌شود …
طراحی صحنه و نور، چون روایت این نمایش بسیار ساده برگزار می‌شود و نکته خاصی را از حیث زیبایی‌شناسی ندارد که بشود به آن توجه کرد البته این موضوع را نمی‌توان نقطه ضعف نمایش دانست، زیرا محیط مفروض در نمایشنامه، از لحاظ طراحی نور و صحنه‌آرایی چیزی بیش از آنچه هست در صحنه نمی‌طلبد.
در کل «مجلس توبه‌نامه نویسی اسماعیل بزاز» نمونه خوبی برای درک یک اثر مونولوگ با تمامی معیارهای قابل توجه است که در کنار بحث روایت و کارگردانی این گونه نمایشی، مقوله بازیگری را نیز به خوبی تجلی می‌بخشد.