قبل از نشر هر مطلبی در فضای مجازی، به تأثیر آن بر وحدت جامعه فکر کنیم

خبرگزاری مهر -گروه دین و اندیشه: نهضت «زندگی با آیه‌ها» که از سال گذشته آغاز شده با استقبال شایانی روبه‌رو گردیده است. باید در وادی زندگی، با نوای قرآن همدم شویم و در هر کنج و کنار، جلوه‌های انس با کلام وحی را پدیدار سازیم. از گنجینه امثال قرآنی، برای بنای فرهنگی استوار بهره گیریم و آیات پرکاربرد را در حافظه سپرده، در سخن و عمل به کار بندیم، تا در این عرصه، نقشی ایفا کنیم. به سان پیامبر رحمت (ص) که خُلقش قرآن بود، ما نیز در پی کسب این منش والا باشیم. در راستای اعتلای نهضت ملی «زندگی با آیه‌ها»، هر گامی که برداریم، چراغی فرا راه جامعه روشن کرده‌ایم؛ نهضتی که در پی فهم و تبیین آیات الهی است. با همراهی و تشویق یکدیگر، این حرکت را تقویت کنیم، تا این کوشش‌ها، ثمری نیکو به بار آورد.

سوره آل عمران آیه ۱۰۳

وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا ۚ وَاذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَکُنْتُمْ عَلَیٰ شَفَا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَکُمْ مِنْهَا ۗ کَذَٰلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ آیَاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ

و همگی به ریسمان خدا [قرآن و اهل بیت (علیهم السلام)] چنگ زنید، و پراکنده و گروه گروه نشوید؛ و نعمت خدا را بر خود یاد کنید آن گاه که [پیش از بعثت پیامبر و نزول قرآن] با یکدیگر دشمن بودید، پس میان دل‌های شما پیوند و الفت برقرار کرد، در نتیجه به رحمت و لطف او با هم برادر شدید، و بر لب گودالی از آتش بودید، پس شما را از آن نجات داد؛ خدا این گونه، نشانه‌های [قدرت، لطف و رحمت] خود را برای شما روشن می‌سازد تا هدایت شوید.

معتصم شو به رشته‌ی یزدان / با همه مردمان با ایمان

چهارمین روز از ماه مبارک رمضان به سوره آل عمران، آیه ۱۰۳ اختصاص دارد که خداوند در کتاب شریفش می‌فرماید: «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا وَاذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا؛ و همگی به ریسمان خدا [قرآن، و هرگونه وسیلۀ وحدت الهی]، چنگ زنید، و پراکنده نشوید؛ نعمت باارزش خدا به خودتان را به‌یاد آورید: دشمن همدیگر بودید و خدا دل‌هایتان را به هم مهربان کرد و با عنایتش، میانتان برادری برقرار شد.»

وقت یکی‌شدن

کمی دورتر که بایستی، قدری که از میدان‌های کوچک و پست ارتفاع بگیری، در تصویر بزرگ‌تر متوجه حقیقت‌های تازه‌ای می‌شوی: مثلاً می‌فهمی در چشم کسی که قبله اول ما را به آتش می‌کشد، تفاوتی ندارد که ما با دست باز نماز بخوانیم یا دست بسته، که سر روی مهر بگذاریم یا روی فرش، که اهل غزه و لبنان و سوریه باشیم یا ایران. که حتی در کدام دسته‌بندی‌های سیاسی جا گرفته باشیم. که حتی در انتخابات رأیمان را به اسم چه کسی در صندوق انداخته باشیم! در نگاه دشمن، همه ما مسلمانیم و به یک اندازه سزاوار دشمنی. پس چرا ما در دوستی و محبت پراکنده باشیم؟

تنها راه نجات

تصور کنید گروهی از انسان‌ها در حادثه سختی با اتوبوس به اعماق دره‌ای افتاده‌اند و اتوبوس درحال سقوط به مانعی گیر کرده و توقف کرده است. حالا طنابی از بالای دره به سویشان انداخته شده است. این طناب، تنها راه نجات است؛ اما مشروط به اینکه همه با هم متحد بمانند و با آرامش و بدون درگیری با یکدیگر به آن ریسمان چنگ بزنند. این تصویر، مصداق روشنی از پیام قرآن در آیه‌ی کریمه [۱] است. خداوند ما را به چنگ زدن به ریسمان نجات‌بخش خود دعوت می‌کند، آن هم به‌صورت جمعی و بدون هرگونه درگیری و تفرقه.

اما این ریسمان چیست؟ اشتراکات ما مثل قرآن، رهبری الهی و آموزه‌های پیامبر وخاندان مطهرش؟ ع؟ همان طنابی است که دل‌های پراکنده را به هم گره می‌زند و مسیری به‌سوی نجات می‌گشاید. خداوند در ادامه‌ی این آیه به مؤمنان یادآوری می‌کند: وَاذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْدَاءً. به یاد بیاورید زمانی را که دشمن هم بودید و خداوند دل‌هایتان را به هم نزدیک کرد. با نعمت الهی، دشمنی‌ها به برادری تبدیل شد و قلب‌ها به هم پیوستند. قدر این نعمت را بدانید و حفظش کنید.

این آیه، حقیقتی فراتر از تاریخ صدر اسلام را بیان می‌کند؛ تجربه‌ی انقلاب اسلامی ایران، نمونه‌ای روشن از این نعمت است. مردم با اختلاف نظرها و گرایش‌های گوناگون، حول محور رهبری الهی و ارزش‌های اسلام متحد شدند و بزرگ‌ترین پیروزی‌ها را رقم زدند.

اگر به ریسمان خدا چنگ نزنیم و دچار تفرقه شویم، به دره نابودی سقوط خواهیم کرد. «امروز در میان دردهای گوناگون مسلمان‌ها، آنچه که بزرگ‌تر از همه و امّ‌الأمراض دیگرِ دردهاست، تفرق مسلمان‌هاست .»[۲] تصور کنید اگر نزدیک دو میلیارد مسلمان جهان با هم متحد بودند، چه خیرات بی‌شماری نصیب کشورهای اسلامی می‌شد؟

«این دستور قرآن است دیگر. چرا عمل نمی‌کنیم؟ اشکال کار کجاست؟ اشکال کار همین است. اگر دل‌هایمان را ظرفِ پذیرنده‌ی باران رحمت قرآن و باران هدایت قرآن قرار بدهیم، اگر دل را به قرآن بسپریم، برایمان راحت می‌شود. مقاصد شخصی، اغراض شخصی، منافع مادی، قدرت‌طلبی، پول‌طلبی، رفیق‌بازی، اینها موجب نخواهد شد که انسان این توصیه‌ی قرآنی و هدایت قرآنی را فراموش کند؛ و پشت سر بیندازد .»[۳]

امروز، بیش از هر زمان دیگری به اتحاد نیاز داریم؛ اتحادی که فراتر از قومیت، نژاد یا زبان، حول محور ارزش‌های الهی شکل بگیرد.

خداوند در این آیه از ما خواسته است که:

همگی به قرآن و سنت پیامبر چنگ بزنیم و از تفرقه دوری کنیم و شکرگزار نعمت بزرگ وحدت و برادری باشیم.

برای عمل به این آیه در زندگی می‌توانیم:

_ در محیط خانواده یا اجتماع، مراقب باشیم با غیبت و تهمت و قضاوت عجولانه تخم دشمنی نکاریم.

_ اختلاف‌ها و سوءتفاهم‌ها را با گفت‌وگو و محبت رفع کنیم و بین دیگران آشتی برقرار کنیم.

_ در فضای مجازی، قبل از نشر هر مطلبی، به تأثیر آن بر وحدت و انسجام جامعه فکر کنیم.

_ در واکنش نشان دادن و برخورد با دیگران مطمئن شویم، مطابق دستورات خداوند در قرآن عمل می‌کنیم.

پی نوشت:

[۱]. سوره آل عمران، آیه ۱۰۳

[۲]. مقام معظم رهبری، بیانات در دیدار کارگزاران نظام، ۲۴/۰۸/۱۳۸۳

[۳]. مقام معظم رهبری، بیانات در جمع قاریان قرآن در روز اول ماه رمضان‌، ۳۱/۰۵/۱۳۸۸