مجید شجاعی، کارشناس بازارهای مالی؛ با ظهور فناوری بلاکچین و گسترش پروژه‌های مرتبط با رمزارزها، روش‌های تامین مالی نیز دستخوش تحولات بزرگی شده‌اند. در این یادداشت به مهم‌ترین روش‌های تامین مالی اکوسیستم رمزارزها و بلاکچین اشاره می‌کنیم:
عرضه اولیه کوین (ICO – Initial Coin Offering)
عرضه اولیه کوین یا ICO روشی است که یک پروژه یا استارت‌آپ، توکن‌های دیجیتال خود را به سرمایه‌گذاران می‌فروشد تا بودجه لازم برای توسعه پروژه را جمع‌آوری کند. این روش به عرضه اولیه سهام (IPO) شباهت دارد ولی مقررات سختگیرانه و نهاد‌های مالی واسط را تعدیل می‌کند.
مراحل اجرای یک پروژه ICO شامل:ایده‌پردازی و طراحی پروژه، انتشار وایت‌پیپر(جزئیات فنی طرح، بودجه، اهداف و…)، ایجاد توکن بر بستر بلاکچین (کاربردی Utility Token یا سرمایه‌ای Security Token)، تبلیغات و بازار‌یابی، فروش توکن و توسعه پروژه می‌باشد.
از نمونه‌های موفق ICO می‌توان پروژه اتریوم در سال ۲۰۱۴ را نام برد که حدود ۱۸ میلیون دلار جمع‌آوری کرد و امروز به یکی از بزرگ‌ترین پلتفرم‌های بلاکچین تبدیل شده است. فایل‌کوین (Filecoin) نیز در سال ۲۰۱۷ بیش از ۲۰۰ میلیون دلار از طریق ICO جمع‌آوری کرد.
عرضه اولیه صرافی (IEO – Initial Exchange Offering)
عرضه اولیه صرافی یا IEO یکی از روش‌های تامین مالی در صنعت رمزارزها است که شباهت زیادی به عرضه اولیه کوین(ICO) دارد، اما با این تفاوت کلیدی که یک صرافی رمز‌ارز به عنوان واسطه عمل می‌کند و مسئولیت فروش توکن‌های پروژه را بر عهده می‌گیرد. این روش به دلیل افزایش امنیت و اعتماد، در سال‌های اخیر بسیار محبوب شده است.
صرافی بایننس یکی از پیشگامان IEO است که پروژه‌هایی مانند BitTorrent و Fetch.ai را با موفقیت عرضه کرده است. عرضه اولیه از طریق صرافی غیرمتمرکز (IDO – Initial DEX Offering) نیز انجام می‌شود.
عرضه اولیه توکن اوراق بهادار (STO – Security Token Offering)
عرضه اولیه توکن اوراق بهادار (STO) یک روش تأمین مالی است که از فناوری بلاکچین برای صدور توکن‌هایی استفاده می‌کند که به دارایی‌های واقعی و اوراق بهادار سنتی مانند سهام، اوراق قرضه، املاک یا سایر دارایی‌ها مرتبط هستند. بر خلاف عرضه اولیه کوین (ICO) که معمولاً توکن‌های کاربردی (Utility Tokens) منتشر می‌کند، در STO، توکن‌ها به عنوان اوراق بهادار شناخته شده و تحت مقررات مالی قرار می‌گیرند.
STO را می‌توان روشی میانه بین IPO و ICO معرفی کرد چرا‌که چالش‌ها و فرآیند‌های قانونی سنتی بورس‌ها را ندارد و از سمت نسبت به ICO به دلیل پشتوانه واقعی(سهام، ملک و..) ریسک کمتری دارد.
سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC – Venture Capital)
سرمایه‌گذاری خطرپذیر (Venture Capital) یکی از روش‌های سنتی تامین مالی است که در سال‌های اخیر به صنعت رمزارزها و بلاکچین نیز راه یافته است. در این روش، شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) در ازای دریافت سهام یا توکن، در پروژه‌های نوآورانه و با پتانسیل رشد بالا سرمایه‌گذاری می‌کنند. این روش به ویژه برای استارت‌آپ‌های حوزه فناوری مالی (FinTech) و بلاکچین بسیار جذاب است.
کوین‌بیس (Coinbase)، یکی از موفق‌ترین پروژه‌هایی که از طریق سرمایه‌گذاری خطرپذیر رشد کرد و در نهایت به یک شرکت عمومی تبدیل شد. سولانا (Solana)ا با جذب سرمایه از VCهایی مانند Andreessen Horowitz (a16z) و Multicoin Capital، به یکی از رقبای اصلی اتریوم تبدیل شده است.
سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO – Decentralized Autonomous Organization)
DAO یکی از روش‌های نوآورانه تأمین مالی در دنیای بلاکچین است که به کاربران و سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد بدون نیاز به واسطه‌های سنتی، در تصمیم‌گیری‌های مالی و مدیریتی یک پروژه یا سازمان شرکت کنند.
این روش شباهت نزدیکی با تامین‌مالی جمعی دارد با این تفاوت که سرمایه‌گذاران امکان مشارکت در تصمیم‌گیری‌های شرکت را دارند.
تحولات حوزه بلاکچین و رمزارزها روش‌های تأمین مالی را متحول کرده است. هر یک از این روش‌ها دارای مزایا و معایب خاص خود هستند و بسته به نوع پروژه، میزان ریسک‌پذیری و اهداف مالی، انتخاب روش مناسب می‌تواند تأثیر بزرگی در موفقیت آن داشته باشد.