راهکارهای تقویت خودباوری در کودکان

به گزارش خبرنگار مهر، خودباوری یا داشتن احساس مثبت نسبت به خود، یکی از بزرگترین هدیه‌هایی است که والدین می‌توانند به فرزندشان هدیه کنند. کودکانی که به خود باور دارند، احساس دوست داشته شدن و شایستگی می‌کنند، در نتیجه به افرادی شاد و سازنده تبدیل می‌شوند.

برای کمک به ساختن تصویر مثبت از کودک در هنگام رشد، راهکارهای مهمی وجود دارد که مطالعه و کسب دانش در رابطه با آن‌ها می‌تواند بر داشتن جامعه‌ای آگاه و کودکانی با آینده‌ای روشن بسیار اثرگذار باشد.

در این خصوص لازم است به معنای خودباوری بپردازیم، خودباوری در واقع ارزشی است که هر فرد برای خود قائل است. این باور به معنای آن است که هر فرد خود را آن گونه که هست دوست بدارد، با تمام نقاط قوت و ضعف. خودباوری، فرد را برای مبارزه با چالش‌های اساسی زندگی آماده می‌کند.

خودباوری ارزشی است که در درون فرد شکل می‌گیرد و والدین نقش اساسی در ایجاد باورهای مثبت در کودک نسبت به خودش دارند. خود باوری ‏از همان کودکی شروع‬ می‌شود و با گذشت زمان به آرامی توسعه می‌یابد. هرچه کودک در محیط خانواده احساس امنیت و حمایت بیشتری کند، خود باوری بیشتری خواهد داشت.

گفتن این نکته مهم الزامی است که خود باوری به معنی اعتماد به نفس بیش از حد نیست. هر فرد فقط باید به خود باور داشته باشد و بداند که چه کاری را به خوبی انجام می‌دهد. خودباوری سالم به معنای غرور، خودشیفتگی یا حق به جانب بودن نیست.

والدین باید سعی کنند خودباوری و اعتماد به نفس را در کودکانشان با سایر مهارت‌های مهم زندگی مانند همدلی، مهربانی، خوش اخلاقی، خیرخواهی و احساس سپاسگزاری به تعادل برسانند.

باور داشتن به خود برای کودکان مهم است

خودباوری می‌تواند در باانگیزه بودن و موفقیت کودکان در طول زندگی نقش بسزایی داشته باشد. خودباوری پایین ممکن است کودک را از موفقیت در مدرسه یا محل کار باز دارد زیرا خودش را قادر به رسیدن به موفقیت نمی‌داند.

ب چه‌هایی که دارای خودباوری بالا هستند احساس اعتماد به نفس و توانایی می‌کنند. آنها برای خود و توانایی‌هایشان ارزش قائل هستند. به کارهایی که می‌توانند انجام دهند افتخار می‌کنند و بهترین تلاش خود را انجام می‌دهند.

وقتی بچه‌ها نسبت به آنچه که هستند مطمئن‌اند، ذهنیت رشد در آن‌ها شکل می‌گیرد. این بدان معنی است که می‌توانند به خود انگیزه دهند تا چالش‌های جدیدی را بپذیرند و با اشتباهات خود کنار بیایند و از آنها درس بگیرند. روی پای خود می‌ایستند و در صورت نیاز درخواست کمک می‌کنند. خودباوری نتیجه تجربیات فرد در طی زندگی است. به ویژه آنچه در کودکی اتفاق افتاده است.

راهکارهای تقویت خودباوری در کودکان

آرزوی هر پدر و مادری موفقیت فرزندانش است و یکی از ارکان مهم برای رسیدن به موفقیت خودباوری است. یکی از مهم‌ترین کارهایی که والدین می‌توانند برای رسیدن به این آرزو انجام دهند، تقویت خودباوری در کودکان است. برای اینکه بتوانند فرزندان را به گونه‌ای تربیت کنند که احساس خودباوری داشته باشند. راهکارهای مفیدی وجود دارد.

در ابتدا والدین باید خودباوری و اعتماد به نفس خود را بهبود ببخشند. خودباوری یک ویژگی اکتسابی است، نه ارثی. برخی از ویژگی‌های والدین و برخی ویژگی‌های خاص شخصیتی مانند عصبانیت و ترس به هر نسل آموخته می‌شوند. بچه دار شدن به والدین این فرصت را می‌دهد که به پدر یا مادری تبدیل شوند که آرزو داشته‌اند.

اگر والدین خود از اعتماد به نفس پایین رنج می‌برند، به ویژه اگر احساس می‌کنند، این موضوع نتیجه رفتار والدینشان است، باید برای بهبود خود و شکستن این الگوی خانوادگی قدم بردارند.

لازم است والدین آگاه در گفتگو با کودک بر این جمله تاکید داشته باشند که هیچکس کامل نیست. این جمله طلایی در رابطه با تقویت خودباوری در کودکان بسیار مؤثر است. توضیح اینکه، هیچکس انتظار ندارد، او کامل باشد. می‌تواند در افزایش اعتماد به نفس کودک تأثیر اساسی داشته باشد.

یادگیری از اشتباهات و صریح صحبت کردن در مورد آن‌ها می‌تواند به افزایش خودباوری و اعتماد به نفس کودک کمک کند. عکس‌العمل‌های والدین در برابر اشتباهات و ناامیدی‌های فرزندشان، نحوه واکنش او را تعیین می‌کند.

راهکار دیگری که به افزایش خودباوری در کودکان کمک می‌کند این است که والدین مسئولیت‌هایی متناسب با سن کودک برای او تعیین کنند. مسئولیت انجام کارهایی از قبیل چیدن میز، تا کردن لباس‌ها و … را به کودکان بدهند. این کار، احساس شایسته بودن را در آن‌ها افزایش می‌دهد و مهارت‌های حل مسئله شأن را تقویت می‌کند. نکته طلایی این مرحله یعنی سپردن مسئولیت به کودکان، صبور بودن والدین است.

هنگامی‌که کودکان در یک هدف، موفق می‌شوند به طور طبیعی مورد تحسین و تشویق قرار می‌گیرند. با این حال، تحسین کودکان برای پیشرفت در مراحل کوچک نیز به همان اندازه مهم است. تحسین تلاش کودک می‌تواند برای او بسیار انگیزه‌بخش باشد و او را ترغیب کند در آینده بیشتر تلاش کند. پس حتماً پیشرفت کودکان باید مورد تحسین والدین و مربیانشان قرار بگیرد.

با تشویق پیوسته، کودکان اعتماد به نفس بیشتری پیدا می‌کنند و احتمالاً تمایل بیشتری برای رویارویی خوش‌بینانه با چالش‌ها پیدا خواهند کرد.

رسیدن به موفقیت می‌تواند به کودک کمک کند تا احساس خوبی نسبت به خودش داشته باشد. والدین می‌توانند با تحسین تلاش و عزم راسخ کودک در انجام کارهایی که از آنها لذت نمی‌برد یا در آنها موفق نیست، خودباوری او را تقویت کنند.

تذکر این نکته مهم است که بچه‌ها در تشخیص تعریف‌های غیر صادقانه یا بی اساس استاد هستند. لازم است والدین اغلب اوقات از کودک خود تعریف کنند، اما در تعریف‌های خود جزئی‌نگر باشند تا سخنانشان پوچ به نظر نرسد.

به عنوان مثال، به جای اینکه به آخرین نقاشی کودک خود واکنش نشان دهند و بگویند، عالی است. تو بهترین هنرمند جهان هستی، چیزی مانند این را امتحان کنید، «من واقعاً نقاشی که از خانواده کشیدی را دوست دارم. تو حتی جزئیاتی مثل ریش پدر را هم نقاشی کردی.»

مراقبت از اینکه در خانواده فرزندان با یکدیگر مقایسه نشوند از اصول مهم در تربیت فرزندان با اعتماد به نفس بالاست. هر یک از فرزندان در خانواده در شیوه‌های منحصر به خود، متفاوت و خاص هستند. مقایسه فرزندان با هم باعث دلسردی آنها شده و موجب می‌شود حس کنند به اندازه خواهر و برادر خود خوب نیستند.

این موضوع در نهایت باعث کینه و حسادت بین فرزندان خواهد شد. والدین باید همیشه مطابق با توانایی‌ها و علایق هر کودک از او انتظار موفقیت داشته باشند. استعدادهای کودکان را به درستی بشناسند. برخی از والدین به طور اغراق آمیزی از استعدادهای کودک تعریف می‌کنند و ممکن است ویژگی‌ها و استعدادهایی را به کودک نسبت دهند که واقعیت ندارد. این باعث می‌شود هنگامی‌که کودک با واقعیت رو به رو می‌شود و یا هنگامی که در مواجه با دیگران به نقد کشیده می‌شود، حس بی اعتمادی به بقیه‌ی استعدادها و توانایی‌هایش را پیدا کند. توجه داشتن به این نکته که تغییر این حس بی‌اعتمادی زمان بسیاری را می‌طلبد بسیار پراهمیت می‌باشد.

بهتر است قبل از آنکه کودک نسبت به حرف‌های والدین و استعدادهایش بی اعتماد شود، استعدادهایش توسط والدین به درستی شناسایی شوند و منطبق با آن استعدادها، هدف‌هایی برایش ترسیم شود.

والد آگاه از توهین به فرزندش خودکاری می‌کند وقتی کودک کاری انجام می‌دهد که والد را عصبانی می‌کند، باید به یاد داشته باشد که می‌تواند از رفتار کودک بیزار باشد ولی همچنان کودک را دوست داشته باشد. و این تفاوت را حتماً به کودک خود نشان دهد.

اینکه والدین عصبانی شوند کاملاً طبیعی است، والدین هم انسان هستند. اما ناسزا گفتن به کودک و سرزنش کردن کودک ممنوع است. در عوض، انتظار می‌رود تلاش کنند با احترام با کودک صحبت کنند. داد نزنند، سعی کنند احساسات خود را برای تربیت کردن کودک بروز دهند نه برای نشان دادن خشم‌شان. یک روش خوب برای این کار استفاده از پیامدهای طبیعی و منطقی و صحبت کردن با لحنی دلنشین و دوستانه با کودک است.

والدین هرگز نباید با کودک با کنایه صحبت کنند. اکثر کودکان توانایی درک متن و مفهوم کلمات (عبارات) کنایه‌آمیز را ندارند. پاسخ گویی به فرزند باید همراه با همدلی صادقانه باشد تا احساس تعلق و امنیت عاطفی داشته باشند.

گذراندن اوقات باکیفیت برای تقویت خودباوری کودکان الزامی است

از‬ اصول‬ مهم‬ تربیتی‬ که‬ شاید‬ نقش‬ کلیدی‬ تری‬ هم‬ داشته‬ باشد این است‬ که‬ برای کودک‬ وقت‬ گذاشته‬ شود. وقتی‬ والدین‬ اوقات باکیفیتی را با فرزندشان بگذرانند، کودک می‌فهمد که برای آنها مهم است. انجام کارها ‏به صورت خانوادگی می‌تواند به تقویت احساس تعلق داشتن و با هم بودن در خانواده کمک کند. این کار برای تقویت خودباوری فرزندان نیز مفید است.‏

خواه غذا خوردن باشد یا یک دوچرخه سواری کوتاه، والدین سعی کنند حداقل هفته‌ای یک بار به تنهایی با کودک خود وقت بگذارند. این یک فرصت عالی برای گفتگو با او است تا از آنچه در ذهنش می‌گذرد، آگاه شوند و رابطه‌شان را با او عمیق‌تر کنند.

تشکر از کودک فرصتی برای تربیت کودک قدرتمند

یک والد آگاه از کودک خود تشکر می‌کند و کارهایی که فرزندانشان انجام می‌دهند را وظیفه آن‌ها تلقی نمی‌کنند. بلکه آن‌ها را فرصتی برای ستایش کردن کودکشان می‌دانند مثلاً وقتی فرزندان میز را تمیز می‌کنند، تکالیف‌شان را انجام می‌دهند یا نقاشی کشیدن را تمرین می‌کنند، والد آگاه می‌تواند بگوید: متشکرم! پدر و مادر گرامی توجه داشته باشید کلماتی که به فرزندانتان می‌گوئید بسیار قدرتمند هستند.

نشان دادن قدردانی برای کارهای کوچکی که انجام می‌دهند به آنها کمک می‌کند احساس خوبی نسبت به خود پیدا کنند و به آنها انگیزه می‌دهد تا رفتاری که مطلوب والدین است را تکرار کنند.

و در آخر برای داشتن جامعه شاد و سرزنده باید کودکانی تربیت کرد که خودباوری و اعتماد به نفس لازم را برای ساخت جامعه داشته باشند.