جامعه گرفتار سکولاریسم شده ولی ما عمدتا مشغول نگارش کتاب و مقاله ایم

به گزارش خبرگزاری مهر، گردهمایی اعضای گروه فلسفه سیاسی مجمع عالی حکمت اسلامی، شامگاه ۲۹ فروردین‌ماه با هدف بررسی و هم‌اندیشی فعالیت‌های این گروه در سال ۱۴۰۴ برگزار و در آن بر لزوم نقد وضع موجود و توجه به فلسفه سیاسی تاکید شد.

در ابتدای این نشست حجت‌الاسلام و المسلمین نجف لکزایی؛ رئیس گروه فلسفه سیاسی مجمع عالی حکمت اسلامی در نشست اعضای این گروه با بیان اینکه در سال جاری طبق روال سال‌های قبل در ایام ارتحال علامه طباطبایی اندیشه‌های ایشان مورد بررسی قرار خواهد گرفت همچنین در ایام الله دهه فجر، مباحث فلسفه سیاسی امام خمینی (ره) و انقلاب و جمهوری اسلامی پیگیری خواهد شد، گفت: امتداد فلسفه سیاسی در حکمرانی و جامعه‌سازی و دولت‌سازی هم تداوم خواهد یافت.

وی افزود: مهمترین عامل در سنجش و آسیب‌شناسی این است که آیا طرح جامع حکمرانی اسلامی داریم یا خیر و علم و لوازم و معرفت آن چیست؟ تا به عمل که غایت آن سعادت است برسیم؛ سعادت هم پیشرفت مادی و معنوی است لذا فیلسوفی سیاسی است که دولت و سیاست و علوم و معارف، امت و رئیس فاضله را ملاحظه می‌کند و همه علوم هم در این مسئله نقش‌آفرین است.

همچنین حجت‌الاسلام قاسم شبان‌نیا؛ عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) پیشنهاد کرد اندیشه علامه جوادی آملی در سال جاری مورد تحقیق قرار گیرد و گفت: حضرت آقا فرمودند موفقیتی که غربی‌ها در فلسفه داشتند امتداد آن در مباحث اجتماعی بود لذا ما هم باید در برنامه‌ریزی سال جدید این را مورد توجه قرار دهیم و صرفاً به مباحث انتزاعی و نظری فلسفه سیاسی با اینکه خیلی مفید و لازم است اکتفا نکنیم.

حجت‌الاسلام محمدعلی سوادی؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی هم با بیان اینکه امام خمینی (ره) خطاب به روحانیت فرمودند شما کارهایی مهمتر از مسئله گفتن و مباحثه دارید، گفت: ایشان تاکید کردند که به فکر علاج بدبختی مردم باشید؛ مسئله و مباحثه به تنهایی فایده ندارد در حالی که اسلام را مورد هجوم قرار داده‌اند؛ ساکت ننشینید و به مسائل روز توجه کنید.

وی افزود: این سخنان گرچه برای نیم قرن قبل در کتاب ولایت فقیه ایشان بوده ولی برای امروز ما هم مفید است؛ افق برنامه‌ریزی ما در کنار افق سالانه باید برای ده‌ها سال بعد باشد زیرا جهاد تبیین فقط سخنرانی و جلسه نیست بلکه رسالت ما اقامه معروف و نهی از منکر در سراسر عالم است.

استاد حوزه بیان کرد: متأسفانه ما دین را در فقه خلاصه کرده‌ایم ولی فقه، ده درصد دین است و همین هم در حد درس و بحث است. متأسفانه جامعه گرفتار سکولاریسم شده است و هزاران اتاق فکر دشمن کار می‌کند ولی ما عمدتاً مشغول کتاب نوشتن و تولید مقاله هستیم.

علوم انسانی غربی؛ ریشه بسیاری از مشکلات

سوادی با بیان اینکه باید برای اقتصاد و سیاست و تمدن باید الگو داشته باشیم نه اینکه صرفاً برخی مطالب بیان شود، اظهار کرد: آیت‌الله جوادی آملی در دیدارهایی که با ایشان داشتیم فرمودند: «مسئله امروز، مسئله ولایت و حکمت عملی است که باید در جامعه پیاده شود» ریشه خیلی از این موضوعات هم در علوم انسانی غربی موجود است که ما کم کاری و عدم توفیق زیادی داریم.

وی با بیان اینکه اندیشکده‌ها و پژوهشگاه‌های ما با اینکه کاری زیادی می‌کنند ولی ارتباطی با هم ندارند، افزود: فرانسه و ایتالیا و ژاپن و … اندیشکده‌هایی دارند که دائماً علیه اسلام و ایران فعالند و با هم همکاری دارند، لذا از نظر بنده حیاتی‌ترین مسئله برای ما اصلاح علوم انسانی موجود و اسلامی‌سازی علوم انسانی است.

در ادامه، حجت‌الاسلام احمدرضا یزدانی مقدم؛ عضو گروه سیاست مجمع عالی حکمت اسلامی در سخنانی با بیان اینکه سالیان متمادی است که نهادهایی درباره علوم انسانی اسلامی فعالیت دارند ولی آیا مثلاً در عرصه اقتصاد اسلامی تولیدی داشتیم که عرضه کنیم، گفت: مرحوم آیت‌الله رئیسی که کسی در اخلاص او تردیدی نداشت درها را باز گذاشته بود و دوستان ما در یکی از دانشگاه‌ها، در دولت حضور جدی داشتند ولی ما حرکت‌های اقتصادی مهمی از آنان ندیدیم.

وی اظهار کرد: در روان‌شناسی اسلامی هم کار شاخصی نداریم؛ با تلاش‌های بسیار زیادی که صورت گرفته است نتیجه مناسبی وجود ندارد؛ بنده وقتی آقای ارسطا رئیس دانشگاه باقرالعلوم بود پیشنهاد دادم که پایان‌نامه‌های دوره قبل را با آن دوره بسنجیم تا آسیب‌شناسی شود و ببینیم چقدر پیشرفت کرده‌ایم که این پیشنهاد مورد توجه قرار نگرفت.

احکام فقهی خاک می‌خورند

یزدانی مقدم با بیان اینکه باید ببینیم مشکل کجا بوده که به این وضعیت رسیده‌ایم تا آینده را اصلاح کنیم، افزود: قوه قضائیه در ادوار مختلف نسبت به برخی احکام اولیه توجهی نداشت؛ از جمله در مورد قصاص در جواهر آمده است که اجماع همه علما این است که قصاص باید با سیف باشد؛ اهل سنت، خوارج و زیدیه و شیعه و اسماعیلیه همگی این نظر را قبول دارند ولی قصاص در کشور با طناب دار انجام می‌شود که خلاف همه روایات و کاری زجرآور است؛ بنده به مسئولان قضائی گفتم و فرمودند ما تحقیق می‌کنیم و جواب می‌دهیم ولی هیچ خبری از این تحقیق نشد؛ بنابراین در جایی که عمدتاً روحانیت عهده‌دار سمت است و فقه و احکام هم بلد هستند توجهی به این موضوع ندارند.

وی اضافه کرد: مسئله دیگر در دیه است؛ اگر کسی پولی نداشت که دیه بدهد از کجا باید تأمین شود؟ ما این فرد را زندانی می‌کنیم و بعد از چند سال دیه چند برابر و شرایط برای او بدتر می‌شود؛ چرا زندان باید از محکومین به دیه و مهریه پر شود؛ این‌ها احکام مبتنی بر فقه سنتی بوده است ولی خطاهای زیادی در این عرصه داریم و اصلاح هم نمی‌کنیم.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه آیا ما از امام صادق (ع) یک روایت صحیح‌السند داریم که بانوان نتوانند مجتهد و مرجع، قاضی و حتی رهبر بشوند؟ گفت: منظور بنده این نیست که فردا بیایند این پست‌ها را بگیرند ولی مستند شرعی ما برای جلوگیری از این کارها چیست؟ بنده همان وقت هم بحث ورود زنان به ورزشگاه‌ها و دوچرخه‌سواری و موتورسواری را مطرح کردم ولی برخی گفتند اسلام در خطر است اما چند سال بعد دیدیم که حوادث بدی رخ داد در حالی که قبلاً به سادگی می‌توانستیم آن را مدیریت کنیم.

استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه همگی مراجع، بی‌تفاوتی نسبت به نظام و تضعیف نظام را حرام می‌دانند ولو کسانی که ولایت فقیه را قبول ندارند، تصریح کرد: بنابراین حمایت و پشتیبانی ما از نظام باید با همدلی و چشمان باز و مدبرانه صورت بگیرد و اگر نقدی هم داریم دلسوزانه و عالمانه باشد.

حجت‌الاسلام محسن مهاجرنیا؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه فلسفه سیاسی نگاه حقیقی، انتزاعی و کلی به مسائل است به بحث حکمت سیاسی امام خمینی (ره) اشاره کرد و افزود: در این زمینه این ادعا وجود دارد که حکمت امام (ره) و انقلاب را می‌توان به عنوان حکمت مستقل بعد از حکمت مشاء و اشراق و صدرایی مطرح کنیم و بنده حاضرم در سال جاری این موضوع را به عنوان تحقیق ارائه دهم.

نجف لکزایی در ادامه نشست گفت: مجموعه مباحث آیت‌الله جوادی آملی در سال گذشته در زمینه حکمت متعالیه در یک جلد در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شد و اگر جلساتی برای ارائه محتوای این اثر بگذاریم برای معرفی و نقد آن بسیار خوب است.

لکزایی بیان کرد: بعد از همایش سیاست متعالیه در دهه ۸۰ به دیدگاه‌های علامه جوادی آملی پرداخته شد و معتقدم که مقالات منتشرشده در آن دوره هم می‌تواند مورد بحث و نقد و گفت‌وگو قرار بگیرد و بازخوانی از آن داشته باشیم.

تفسیر فلسفه سیاسی قرآن تألیف شود

حجت‌الاسلام غلامرضا بهروزی‌لک؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در سخنانی با بیان اینکه باید چالش‌های انقلاب اسلامی از منظر فلسفه سیاسی مورد بحث قرار گیرد، گفت: دنیای کنونی با چالش نسبیت‌گرایی و بحران معنا روبروست و جامعه‌شناسی به تنهایی نمی‌تواند پاسخ دهد و فلسفه سیاسی باید وارد این عرصه شود و البته نباید خودسانسوری در تحلیل درست واقعیات داشته باشیم؛ افلاطون با جزئیات زمانه خود را تحلیل کرده تا بتواند پاسخ درخوری بدهد و ما هم باید با آسیب‌شناسی فلسفه سیاسی به چالش‌های فرارو توجه کنیم.

وی افزود: آموزش فلسفه سیاسی برای نسل جدید که فرصت تفکر چندانی به واسطه هوش مصنوعی و فضای مجازی ندارد از دیگر کارهای لازم است؛ موضوع دیگر یافتن راه‌هایی برای علاقه‌مندی جامعه به این نوع مباحث است؛ الان در رسانه ملی با کاریکاتور و پویانمایی احکام را به مردم آموزش می‌دهند و تأثیر زیادی هم دارد و باید بتوان با زبان ساده سایر مباحث را هم آموزش دهیم.

بهروزی‌لک بیان کرد: استدلال‌های عقلی بسیار زیادی در قرآن کریم وجود دارد که می‌توان فلسفه سیاسی قرآنی را دنبال کنیم؛ باید تفسیر فلسفه سیاسی از قرآن داشته باشیم و بتوانیم معارف قرآن و اهل بیت (ع) را از این منظر ارائه دهیم.