توضیح یکی از اعضای هیئت انتخاب فجر درباره غیبت برخی آثار؛ منبع قانونی داشتند!

به گزارش خبرنگار مهر، پنجشنبه ۲۰ دی فیلم‌های بخش سودای سیمرغ چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر توسط منوچهر شاهسواری دبیر این دوره اعلام شد که با واکنش‌هایی همراه بود.

اکتای براهنی کارگردان فیلم «پیر پسر» که برای حضور در این دوره ثبت نام کرده بود در فضای مجازی اعلام کرد که این فیلم علی‌رغم تایید هیئت انتخاب به جشنواره راه پیدا نکرده است.

محمود گبرلو یکی از اعضای هیئت انتخاب جشنواره در صفحه مجازی خود یادداشتی منتشر کرد و درباره روند انتخاب آثار و برخی حواشی پیش آمده توضیح داد.

متن این یادداشت بدین شرح است: «از میان نود و دو فیلم، باید سی سه فیلم انتخاب می‌شد، قالب سینمایی یا ویدیویی هم مهم نبود، هر فیلمی که دبیرخانه در اختیار هیئت انتخاب قرار می‌داد باید دیده می‌شد. رعایت قوانین در حوزه اختیارات هیئت انتخاب نیست، مثل اینکه، فیلم اولی است یا دومی، یا اینکه فلان فیلمساز و یا تهیه کننده چند فیلم دارد و یا سال تولیدش مربوط به چه سالی است، همه در کنار هم دیده شدند، از روزی که اولین جلسه آشنایی و معرفی برگزار شد فیلم دیدن هم شروع شد. معمولاً از هشت صبح تا پاسی از شب روی پرده سینمای دفتر جشنواره، فیلم‌ها را دیدیم؛ حتی آنها که کامل نرسیده بودند!

ترکیب هیئت انتخاب، هفت سینماگر یا شیفته سینما با سابقه‌ای شناخته شده بودند که فیلم خوب دیدن و کلاً سینما برایشان حایز اهمیت بود. هر کدام در کار خودشان مهارت و تخصص لازم را داشتند، البته با همه ضعف‌ها و قوت‌هایی که خودشان هم منکر نیستند. طبیعتاً افراد دیگری می‌توانستند باشند، اما قرعه به نام این جمع افتاده بود، تفاوت این جمع این بود که نگاه تخصصی، جایگزین نگاه مضمونی و گاه ایدئولوژیک شده بود، بازتاب‌های بیرونی هم اینگونه تفسیر می‌کرد، البته طبیعی است که هر کدام ایدئوژی خود را دارند و روی آن حساس و مصمم اند اما قرار گذاشتیم با ملاک و معیار از قبل تعیین شده، شروع نکنیم … مبنا بر این شد سروشکل فیلم، درست و جاندار باشد. قصه درست پرداخت شده باشد، نگاه و فرم جدید باشد، روایت محکم و دلنشین داشته باشد، نوآوری و خلاقیت ببینیم، تماشاگر را درگیر کند، عوامل، چه بازیگر چه فیلمبردار و یا دیگران، حرفه‌ای عمل کرده باشند و اینکه در تراز یک جشنواره معتبر باشند. قرار گذاشتیم به سازنده و سایر عوامل یا فلان کارگردان خوش نام یا فیلم اولی و فلان ارگان و سازمان توجه نکنیم، برایمان مهم بود فیلمساز چگونه توانسته ایده اش را در قالب یک فیلم خوب و قابل قبول و با نوآوری و خلاقیت به تماشاگر منتقل کند.

بعد از دیدن فیلم، هر یک یادداشت‌های خود را می‌نوشتیم، گاهی اظهار نظری می‌کردیم و یا برای درک بهتر، نکاتی را که دچار ابهام بودیم از یکدیگر سوال می‌کردیم اما نظر قطعی خودمان را در دفترچه‌ای که از همه پنهان بود یادداشت می‌کردیم، با دیدن برخی فیلم‌ها گاه خسته و گاه عصبانی می‌شدیم و با دیدن برخی فیلم‌ها لذت می‌بردیم و خستگی فیلم قبلی از تن مان بیرون می‌رفت.

بعد از چند روز که فیلم دیدن‌ها به پایان رسید، چند روز جلسه جمع بندی اولیه و بحث و گفتگو داشتیم، تا به جلسه نهایی رسیدیم و تصمیم سخت باید گرفته می‌شد. گاهی دبیر جشنواره در جلسات جمع بندی حضور داشت، آن هم برای ارایه توضیحات و رفع ابهامات. مثلاً پرسیدیم آیا تنوع ژانر و یا تنوع موضوع برایتان مهم است؟ می‌گفتند دلمان می‌خواهد جشنواره رنگارنگی داشته باشیم و یا برای همه سلیقه‌ها باشد اما اگر این مساله باعث بی عدالتی و اجحاف به یک فیلمی می‌شود از این نظر عبور کنید. یکی از عزیزان جشنواره مسئول جمع آرایی جدول نظریه‌ها بود، کار بسیار دلهره آوری بود، دلمان نمی‌آمد حاصل زحمت فیلمسازان را غربال کنیم تا به تعداد قانونی (سی و سه) برسیم. در وهله اول، فیلم‌هایی که سطح مورد نظر را نداشتند و اصلاً موافقتی با آن نبود، کنار گذاشتیم، رسیدیم به فیلم‌هایی که رای بالایی داشتند یعنی بدون استثنا هفت رای داشتند و اصلاً بحثی هم درباره شان نبود، آنها را انتخاب و نوبت به فیلم‌هایی رسید که شش رای داشتند، فرد مخالف و یا پنج نفر موافق، استدلال‌های خود را بیان می‌کرد سپس دوباره رای گیری می‌کردیم، این بار فیلم‌های رای بالا را انتخاب کردیم، باقیمانده فیلم‌ها را دوباره مخالف و موافق استدلال‌های خود را بیان کردند، کار این بار سخت‌تر شده بود، باید به گونه‌ای استدلال می‌آوردیم که دیگران اقناع شوند. پس از بحث و گفتگو، دوباره رای گیری کردیم. برخی فیلم‌ها که به رای بالایی نرسیدند، بنا بر قوانین رای گیری مرسوم، هر فیلمی که نصف به اضافه یک (چهار رای) و به بالا آورد را انتخاب و به بخش مسابقه اضافه کردیم. دو سه فیلم، هم‌سطح رای آوردند که دوباره بحث و استدلال آوردیم و دوباره بین آن چند فیلم، رای گیری کردیم تا در نهایت به سی و سه فیلم رسیدیم و آخرین فیلمی را که به یک رای نسبی رسیده بود برای رزرو گذاشتیم تا احیاناً اگر فیلمی، از لحاظ فنی، نرسید جایگزین شود.

در میانه راه اعلام کردند برخی فیلم‌ها که ظاهراً مورد پسند اکثریت اعضا هم بود مثل «پیر پسر»، «رکسانا» و «بی سروصدا» منع قانونی دارند و اشتباهاً برای دیدن در اختیار هیئت انتخاب قرار گرفته، خیلی دلمان سوخت چون یکی از این فیلم‌ها می‌توانست تحولی در سینمای ایران ایجاد کند اجبارا و با بی میلی از جدول انتخاب‌ها کنار گذاشتیم.

همچنین هیئت انتخاب پیشنهاد کرد برخی فیلم‌هایی که خارج از مسابقه قرار گرفتند و یا به‌خاطر منع قانونی انتخاب نشدند مثل «پیر پسر» و یا برخی فیلم‌های که طی سال‌های گذشته از حساسیت‌هایی برخوردار بودند و نمایش عمومی نداشتند مثل «قاتل و وحشی»، با موافقت سازندگاش در بخش ویژه ای به نمایش گذاشته شود.

اما در پایان؛ ما فیلم‌های ساخته شده‌ای که در جشنواره ثبت نام کرده بودند و دبیرخانه در اختیارمان گذاشته دیدیم، حتماً فیلم‌های دیگری هستند که ما ندیدیم. هیئت انتخاب براساس توان، مهارت و درایت خود انتخاب کرد.

تحلیل ام این است؛ اگر دیگران هم بودند، انتخاب شان، اکثر این فیلم‌های بخش مسابقه بود چون بستگی به سلیقه و نگاه افراد دارد. و دیگر اینکه واقعاً پذیرش عضویت در هیئت انتخاب کار دشوار و پر هیجان و پر استرسی است، ان شاءالله که توانسته باشیم به انصاف نزدیک شده باشیم.»

محمود گبرلو همراه با آرش خوشخو، منیر قیدی، سعید سهیلی، حسین کرمی، محمدرضا مصباح و رعنا آزادی‌ور اعضای هیئت انتخاب جشنواره چهل و سوم فیلم فجر را تشکیل می‌دهند.