X
سفر ایلام و مهران: مسیر زائران عتبات با اتوبوس
ایلام و مهران در ایام سفرهای زیارتی، به دلیل میزبانی از جمعیت زیاد، به کانون توجه زائران و مسیرهای زیارتی تبدیل شده‌اند.
چرا لوله پلیکا هنوز هم پرکاربردترین نوع لوله در بازار است؟
در بین مصالح مورد استفاده برای ایجاد زیرساخت‌های تاسیساتی، لوله‌ها جایگاهی بسیار حساس و مهمی دارند، چرا که نقش انتقال آب، فاضلاب، هوا یا حتی کابل‌های الکتریکی را ایفا می‌کنند. با وجود ورود انواع جدید لوله‌های پلیمری و کامپوزیتی به بازار، لوله پلیکا (PVC-U) همچنان جایگاه خود را به‌عنوان یکی از پرکاربردترین انواع لوله…
هشدار! این اشتباهات در خرید لوازم یدکی بیل مکانیکی هزینه ساز می‌شوند
من به عنوان یک پیمانکار با بیش از دوازده سال تجربه در حوزه ساخت و ساز و کار با ماشین آلات سنگین، بارها شاهد تأثیرات مخرب انتخاب نادرست لوازم یدکی بیل مکانیکی بر پروژه‌های عمرانی بوده‌ام. در این مقاله، با تکیه بر تجربیات شخصی و دانش تخصصی، به بررسی اشتباهات رایج در خرید لوازم یدکی…

ترویج «مصرف گرایی» بی‌توجه به تولید، پیامد منفی دارد

سید اکبر سیدی‌نیا گفت: تأسیس فروشگاه‌های زنجیره‌ای، چند ملیتی و جهانی، تبدیل خرید و مصرف به هنجار و ارزش، ظهور مدگرایی و اشاعه نیازهای کاذب از ابزارهای مهم مصرف‌گرایی نوین است.

خبرگزاری مهر -گروه دین و اندیشه-مصطفی شاکری گرکانی: «مصرف‌گرایی» یک پدیده اجتماعی و فرهنگی است که در عصر مدرن شاهد آن هستیم و پیامد تشویق مردم به مصرف روزافزون کالاها و خدمات است. با انقلاب صنعتی، به ویژه در قرن بیستم، تولید انبوه منجر به تولید بیش از حد نیاز شد و عرضه کالاها فراتر از تقاضای مصرف‌کنندگان رشد کرد. به همین جهت تولیدکنندگان برای مدیریت بازار و فروش کالا راهکارهایی را پیشنهاد کردند تا الگوی مصرف مشتریان تغییر کند و مردم بیش از حد نیاز، به خرید محصول بپردازند.

تبعات و پیامدهای مصرف‌گرایی در هر کشور، با توجه به شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن جامعه متفاوت است. به عنوان مثال مصرف‌گرایی در کشورهای توسعه‌یافته می‌تواند به رونق تولید و رشد اقتصادی بینجامد، ولی در کشورهای ضعیف و جهان‌سومی می‌تواند به وابستگی بیشتر اقتصادی و توسعه‌نیافتگی دامن بزند.

مصرف‌گرایی در عرصه اجتماعی نیز تبعاتی دارد. از جمله اینکه تفاوت‌های فاحش در زمینه مصرف میان بخش‌های مختلف کم‌درآمد و پردرآمد به پیدایش فاصله شدید طبقاتی و ایجاد طبقات یا لایه‌هایی دور از یکدیگر با رفتارها و عقایدی متفاوت می‌انجامد. عطش آتشین مصرف که تا عمق جامعه پیش می‌رود، بدان سبب که ابزار مورد نیاز برای فرو نشاندن آن در میان همگان توزیعی یکسان ندارد، ضمن ایجاد توقعاتی فزاینده ناشی از تماس لایه‌های مصرف کننده اجتماعی با یکدیگر و مقایسه و ادراک نابرابری‌ها، به آتش آنومی اجتماعی دامن می‌زند و گاه ممکن است این نارضایتی‌ها به زمینه‌ای برای ایجاد بحران‌های سیاسی تبدیل شود.

در همین زمینه با سیداکبر سیدی‌نیا؛ پژوهشگر جامعه‌شناسی اقتصادی گفتگو کردیم که حاصل آن را در ادامه می‌خوانید:

* در ابتدا بفرمائید تعریف و حد و مرز مصرف‌گرایی در عصر کنونی چیست و چه عواملی زمینه‌ساز بروز و گسترش آن شده است؟

مصرف‌گرایی عبارت است از اصالت دادن به مصرف و هدف قرار دادن رفاه و دارایی‌های مادی. برخی مصرف‌گرایی را به معنای برابر دانستن خوشبختی شخصی با خرید دارایی‌های مادی و مصرف گرفته‌اند.

به طور کلی اعمال افراد در هر عصری برگرفته و برآمده از نظرگاه رایج آن عصر است. به عبارت دیگر ساخت عمل، تابع ساخت اندیشه است. برای ساخت اندیشه، نیاز به باور و ارتباط بین ذهن و عین است. برای ایجاد این باور و پل ارتباطی، زبان بیشترین نقش را دارد. زبان مملو از مفاهیم ارزشی است و نقش به سزایی را در تبلیغات و مشروعیت بخشیدن ایفا می‌کند و وسایل ارتباط جمعی در کنار زبان از نمادها و نشانه‌ها برای ساختن عمل و در بحث ما مصرف‌گرایی استفاده می‌کنند.

مصرف‌گرایی با تغییر اندیشه مردم درباره مصرف پدید می‌آید. در زمان‌های گذشته مردم به تهیه کالاها و خدمات ضرور درجه اول و بعد کالاهای غیر ضرور با اولویت و توان خرید خود می‌پرداختند و در تهیه و تولید مایحتاج خود نقش داشتند و این اندیشه رایج مردم بود اما برای اشاعه مصرف‌گرایی لازم بود این نوع نگرش تغییر یابد؛ بنابراین به وسیله تبلیغات از طریق وسایل ارتباط جمعی در نوع نگرش مردم تغییر داده شد و مردم در پی هر چه بیشتر مصرف‌کردن بودند و هستند. در این تغییر اصل اساسی این بود که مصرف تبدیل به یک ارزش و هنجار شد و مصرف‌گرایی دیگر نکوهیده نبود. نظام سرمایه‌داری از رسانه‌ها به عنوان ابزاری برای آماده‌سازی بسترهای فرهنگی و فکری مصرف‌گرایی بهره می‌گیرد و قشرهای اندیشه‌ور و متوسط را هدف خود قرار می‌دهد.

تأسیس فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره‌ای؛ تأسیس شرکت‌های چند ملیتی و جهانی؛ تبدیل خرید و مصرف به هنجار و ارزش؛ ظهور مدگرایی و اشاعه نیازهای کاذب؛ تبلیغات گسترده به وسیله وسایل ارتباط جمعی؛ حراج‌های پی در پی؛ استفاده از کارت‌های اعتباری؛ تولید کالاهای یک بار مصرف، بی‌دوام و غیر قابل تعمیر؛ برگزاری نمایشگاه‌ها؛ ورود و ظهور کالاهای مصرفی ارزان قیمت؛ اعطای جوایز در قبال خرید و تخفیف‌های دوره‌ای از ابزارهای مهم مصرف‌گرایی نوین به شمار می‌روند

شرکت‌های چندملیتی و جهانی، مناطق آزاد، فضای مجازی اینترنت و تبلیغات ماهواره‌ای مرزها را در هم شکسته و مخاطبان خود را پیدا می‌کند. این وسایل، سلیقه‌ها و فرهنگ مصرف را تغییر می‌دهند. افراد جامعه هر روز دنبال مدهایی هستند که شب از ماهواره دیده‌اند. خرید اینترنتی نیز خیلی از محدودیت‌ها را برداشته است.

در شرایط حاضر، تأسیس فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره‌ای؛ تأسیس شرکت‌های چند ملیتی و جهانی؛ تبدیل خرید و مصرف به هنجار و ارزش؛ ظهور مدگرایی و اشاعه نیازهای کاذب؛ تبلیغات گسترده به وسیله وسایل ارتباط جمعی؛ حراج‌های پی در پی؛ استفاده از کارت‌های اعتباری؛ تولید کالاهای یک بار مصرف، بی‌دوام و غیر قابل تعمیر؛ برگزاری نمایشگاه‌ها؛ ورود و ظهور کالاهای مصرفی ارزان قیمت؛ اعطای جوایز در قبال خرید و تخفیف‌های دوره‌ای از ابزارهای مهم مصرف‌گرایی نوین به شمار می‌روند.

*با توجه به این وضعیت، چه آسیب‌ها و عوارضی را باید در اثر توسعه مصرف‌گرایی انتظار داشت؟

در مصرف‌گرایی نوین، اشخاص بدون داشتن نیاز واقعی به دلایلی مانند رفتار متظاهرانه به خرید می‌پردازند و در پاره‌ای از اوقات قادر به کنترل خرید خود نیستند تا جایی که روان‌شناسان این نوع مصرف‌گرایی را بیماری می‌دانند و به معالجه آنها می‌پردازند. ترویج مصرف‌گرایی بدون توجه به زیرساخت‌های تولید و ظرفیت تولید و تهیه امکانات، پیامدهای منفی بر جامعه و اقتصاد وارد می‌سازد.

آسیب‌ها و عوارض مصرف‌گرایی ویژه قشرهای کم‌درآمد و آسیب‌پذیر نیست و قشرهای مرفه و برخوردار هم دچار آسیب‌ها و عوارض آن هستند. از مهمترین آثار جامعه‌شناختی مصرف‌گرایی می‌شود به تبدیل ثروت و مصرف، به ارزش برتر و غلبه آن بر دیگر ارزش‌ها؛ نمایش ثروت؛ نیاز آفرینی؛ شکاف طبقاتی و نابرابری اجتماعی؛

احساس محرومیت؛ فشار هنجاری؛ جبران کسری درآمد از راه‌های نابهنجار؛ مدگرایی؛ نیاز به احترام و تأیید اجتماعی؛ بروز اختلافات و نارضایتی خانوادگی؛ مشکلات روانی مانند احساس خودکم‌بینی، افسردگی و … اشاره کرد.

* از نظر شما چه راهکارهایی برای مدیریت مصرف‌گرایی وجود دارد؟

از دید جامعه‌شناسان نیروهای اجتماعی، شکل‌دهنده و مؤثر در تعیین مقدار، حجم، محتوا و الگوهای مصرف هستند که باید به آنها توجه شود و در الگوسازی یا اصلاح الگوها باید به این مؤلفه‌ها توجه شود و با تغییر آنها، الگوها نیز تغییر می‌یابند. یعنی با تغییر فرهنگ، الگوهای جدید مصرف شکل می‌گیرند یا الگوهای پیشین اصلاح می‌شوند. برای مدیریت مصرف‌گرایی باید فرهنگ و تغییرات آن کنترل شود و با اصول، باورها و سیاست‌های جامعه خودمان سنجیده و مقایسه شود. برای مدیریت و اصلاح مصرف‌گرایی باید مانند زمان ترویج آن، بر روی تغییر فرهنگ و باور افراد جامعه درباره مصرف برنامه‌ریزی کرده و بر آن پافشاری کنیم. سیاست و رفتار دولت‌ها در این میان بسیار تعیین‌کننده است. مصرف برای رشد اقتصادی در زمان فراوانی تولید بسیار اهمیت دارد. در این زمان رفاه و قدرت خرید در بین مردم وجود دارد. دولت‌ها باید سیاست میانه را در پیش بگیرند به این معنا که با پیش‌گرفتن سیاست‌های اقتصادی مناسب رفاه و قدرت خرید مردم را افزایش دهند و مردم را به مصرف تولیدات داخلی ترغیب کنند و از طرف دیگر، فرهنگ مصرف درست و بدون اسراف و تبذیر را و عدم مصرف‌گرایی بی‌رویه را از طریق ابزارهای فرهنگ‌سازی مانند رسانه، فضای مجازی، استفاده از نظرات اندیشمندان، رفتار و سیاست صحیح خود دولت و نهادهای دولتی، جلوگیری از تبلیغات بی‌رویه و ترویج خرید از بنگاه‌های خرد اقتصادی مانند فروشگاه‌های کوچک محلی و … در جامعه ترویج و جاری سازد.

به آحاد مردم باید یاد داد که مصرف و رفاه بد نیست و حتی اسلام مانع آن نبوده و نیست اما مصرف‌گرایی بی‌رویه آسیب‌های اجتماعی و فردی فراوانی دارد که به بخشی از آن اشاره شد و مصرف‌گرایی یک پدیده ناپسند اجتماعی است.

از دیگر راهکارهای مدیریت مصرف‌گرایی آموزش مصرف صحیح در نظام‌های آموزشی کشور و سازمان‌ها و نهادهای تبلیغاتی است. راهکار دیگر هم که نیاز به همت و برنامه‌ریزی زیادی دارد بالابردن باورهای دینی و میزان تقید به احکام دینی است و همچنین بالابردن فرهنگ عمومی مصرف بهینه در سطح کشور.

*شما اشاره کردید که اسلام با مصرف مخالف نیست ولی با مصرف‌گرایی مخالف است. به عنوان سوال پایانی بفرمائید در دین اسلام گزاره‌ای وجود دارد که در تقابل با مصرف‌گرایی به معنای مدرن آن باشد؟

مفهوم مصرف‌گرایی در ادبیات دینی با مفاهیم اسراف، تبذیر و اتراف مطابقت دارد و این مفاهیم، افعال ناپسند و حرام هستند. اسلام با تأکید بر لزوم حفظ مال، تأمین نیازهای زندگی، سرمایه‌گذاری اقتصادی، تأمین رفاه زندگی برای خود و افراد تحت تکفل با معیار رعایت اعتدال و میانه‌روی، مسلمانان را به مصرف دعوت کرده و از هر گونه اسراف، تبذیر و … در مصرف منع کرده است.

اسلام دین اعتدال و میانه‌روی است؛ از طرفی امر به اصلاح مال و صرف آن در مصارف شخصی در حد کفاف و شئون افراد کرده و از طرف دیگر از رفتارهای نابهنجار اسراف، تبذیر، اتراف، کنز و ثروت‌اندوزی بر حذر داشته است.

مصرف افراد در اسلام به‌صورت کلی به پنج دسته ذیل تقسیم می‌شود: مصارف واجب که به منظور تأمین نیازهای ضرور خود و افراد تحت تکفل و انجام واجبات عبادی استفاده می‌شود مانند خوراک و پوشاک و حج تمتّع؛ مصارف مستحب که به منظور جلب رضای الهی، اهداف خداپسندانه و خیرخواهانه و کسب ثواب صورت می‌گیرد؛ مصارف حرام که در راه‌های نامشروع و حرام و در مواردی که از حد شرعی و نیاز خارج است استفاده می‌شود مانند اسراف و تبذیر و مصرف‌گرایی بی‌رویه؛ مصارف مکروه که شامل مصرف بیش از حد متعارف و همچنین سخت‌گیری در مصرف روزمره است؛ مصارف مباح که شامل مواردی غیر از موارد پیش‌گفته است و نکوهش و ثوابی در آن نیست.

از دیدگاه اسلام درباره مصرف چنین برداشت می‌شود که اسلام مسلمانان و انسان‌ها را موظف کرده است که از جان و مال خود حفاظت کنند و از کنز و راکد نگه‌داشتن سرمایه برحذر باشند و از طرفی مسلمان را به کار و کوشش و فعالیت‌های اقتصادی فرا خوانده است. اسلام مسلمانان را برای تأمین رفاه خود و خانواده خود ترغیب کرده است و این‌گونه نیست که آنان را از مصرف‌کردن بازدارد اما در برای مصرف ضوابطی را مشخص کرده و مصرف را در آن محدوده آزاد گذاشته است.

مهر نیوز: خبرگزاری مهر (MNA) از هجدهم اسفندماه سال ۸۱ فعالیت آزمایشی خود را آغاز کرده و پس از آن در ۲۹ اردیبهشت ماه سال ۸۲. متقارن با ۱۷ ربیع‌الاول، سالروز ولادت رسول گرامی اسلام (ص) به صورت آزمایشی بر روی شبکه اینترنت قرار گرفت. این خبرگزاری سوم تیرماه سال ۱۳۸۲ همزمان با روز اطلاع رسانی دینی فعالیت رسمی خود را به دو زبان فارسی و انگلیسی آغاز کرد و بخش عربی «مهر» ۱۴ دی ماه همان سال، همزمان با میلاد با سعادت هشتمین اختر آسمان امامت و ولایت فعالیت خود را در پیش گرفت. <strong>۱) اداره کل اخبار داخلی:</strong> این اداره کل متشکل از «گروه‌های فرهنگ، هنر، سیاست، اقتصاد، جامعه، دین و اندیشه، حوزه و دانشگاه، دانش و فناوری، ورزش و عکس» است. <strong>۲) اداره کل اخبار خارجی:</strong> اداره اخبار خارجی مهر در دو بخش فارسی شامل: «گروه‌های خبری آسیای شرقی و اقیانوسیه، آسیای غربی، اوراسیا، خاورمیانه و آفریقای شمالی، آفریقای مرکزی و جنوبی، اروپا، آمریکای شمالی و آمریکای لاتین و ایران در جهان» و بخش زبان‌های خارجی، شامل «عربی، انگلیسی، استانبولی، اردو و کردی» فعال است. <strong>۳) اداره کل اخبار استان‌ها:</strong> خبرگزاری مهر با دارا بودن دفتر خبری در تمامی استان‌ها، اخبار استانی را در ۵ گروه منطقه‌ای در سطح کشور دسته بندی نموده است که شامل مناطق «شمال، شرق، غرب، جنوب و مرکز» است. <strong>۴) اداره کل رسانه‌های نو:</strong> به منظور فعالیت مؤثر خبرگزاری مهر در فضای مجازی این اداره در بخش‌های «شبکه‌های اجتماعی، فیلم، اینفوگرافیک، رادیومهر و مجله مهر» به تولید محتوا می‌پردازد. فعالیت‌های بین المللی خبرگزاری مهر ۵ سال پس از تأسیس در سال ۲۰۰۷ به عنوان چهلمین عضو رسمی اتحادیه خبرگزاری‌های آسیا و اقیانوسیه «اوآنا» در سیزدهمین نشست عمومی این اتحادیه پذیرفته شد. بعد از برگزاری بیست و نهمین نشست کمیته اجرایی اتحادیه خبرگزاری‌های آسیا و اقیانوسیه آذر ماه سال ۱۳۸۶ (۲۰۰۷) در جاکارتا اعضای این گروه ضمن بررسی مصوبات اجلاس سال گذشته (۲۰۰۶) تهران، درخواست عضویت خبرگزاری مهر را نیز مورد بررسی قرار دادند و موافقت خود را با پیوستن مهر به عنوان چهلمین عضو «اوآنا» اعلام کردند. خبرگزاری مهر توانست در همین مدت کوتاه نقشی فعال در آن سازمان و عرصه بین الملل ایفا کند. خبرگزاری مهر در سال ۲۰۰۹ میزبان سی و یکمین نشست کمیته اجرایی و بیست و پنجمین کمیته فنی اوآنا در تهران بوده‌است. خبرگزاری مهر در کنفرانس‌های مهم بین‌لمللی همچون: المپیک رسانه‌ها (چین ۲۰۰۹)، نشست سران اوآنا (کره جنوبی ۲۰۱۰)، چهاردهمین مجمع عمومی "اوآنا" (استانبول ۲۰۱۰)، سی و سومین نشست کمیته اجرایی و بیست و هفتمین نشست گروه فنی خبری اوآنا (مغولستان، اولانباتور ۲۰۱۱)، جشن پنجاهمین سال تأسیس اوآنا (بانکوک، تایلند ۲۰۱۲) دومین اجلاس جهانی رسانه‌ها (مسکو ۲۰۱۲) حضور فعال داشته و میهمان ویژه سومین کنگره جهانی خبرگزاری‌ها (بوینس آیرس، آرژانتین ۲۰۱۰) بوده است. سی و هشتمین اجلاس کمیته فنی و اجرایی اوآنا (فوریه ۲۰۱۵) سی و نهمین اجلاس کمیته فنی و اجرایی اوآنا (نوامبر ۲۰۱۵) اجلاس جهانی اقتصادی قزاقستان (۲۰۱۶) اجلاس جهانی رسانه‌ای اقتصادی سن پترزبورگ، روسیه (۲۰۱۶) اجلاس رسانه‌ای جاده ابریشم چین (۲۰۱۶) اعزام خبرنگار به نمایشگاه صنعت حلال تایلند به دعوت رسمی دولت تایلند (۲۰۱۶) اعزام خبرنگار به دوره آموزشی خبرگزاری اسپوتنیک روسیه به دعوت رسمی خبرگزاری (۲۰۱۶) کنفرانس رسانه‌های اسلامی، اندونزی (۲۰۱۶) چهلمین نشست کمیته فنی و اجرایی و شانزدهمین اجلاس مجمع عمومی اوآنا، آذربایجان (نوامبر ۲۰۱۶) پنجمین کنگره جهانی خبرگزاری‌ها، آذربایجان (نوامبر ۲۰۱۶) این خبرگزاری مبتکر پرچم سازمان ۵۰ ساله خبرگزاری‌های آسیا-اقیانوسیه بوده و منتخب فعال‌ترین خبرگزاری این سازمان در سال ۲۰۱۰ بوده است. انتشارات رسانه مهر خبرگزاری مهر در سال ۱۳۹۰ مجوز انتشارات رسانه مهر را با هدف انتشار کتاب و آثار مکتوب از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کرد. کتاب‌هایی همچون "جای پای جلال" نوشته مهدی قزلی، "حرفه‌ای " نوشته مرتضی قاضی و "واژه نامه اصطلاحات مطبوعاتی فارسی –انگلیسی" از جمله آثار انتشار یافته این مجموعه است. ارتباط با رسانه‌های جهان نظر به حضور بین‌المللی و اثرگذاری، این خبرگزاری ۶ زبانه (فارسی، عربی، انگلیسی، ترکی، اردو، کردی) به عنوان، مرجع قابل اعتمادی برای رسانه‌های معتبر دنیا تبدیل شده است. از این رو بسیاری از رسانه‌های خارجی ضمن اعلام آمادگی برای ایجاد دفاتر نمایندگی در منطقه مورد نظر برای تبادل اخبار و انعکاس وقایع مهم خبری دو کشور اقدام به امضا تفاهم نامه همکاری با خبرگزاری مهر کرده‌اند. خبرگزاری شینهوا (چین)، کیودو (ژاپن)، پی تی آی (هند)، تاس (روسیه)، اسپوتنیک (روسیه)، افه (اسپانیا)، برناما (مالزی)، پیرولی (گرجستان)، آکوپرس (رومانی)، یونهاپ (کره جنوبی)، پرنسا لاتینا (کوبا)، وی ان ای (ویتنام)، جیهان (ترکیه)، آنتارا (اندونزی)، ترند (آذربایجان)، نیوزیانا (زیمبابوه)، مونتسامه (مغولستان)، سانا (سوریه)، ای پی پی (پاکستان)، پی ان ای (فیلیپین) و آوا (افغانستان) برخی از خبرگزاری‌های طرف قرارداد با خبرگزاری مهر هستند. میثاق اخلاق حرفه‌ای خبرگزاری مهر خود را متعهد به رعایت میثاق اخلاق حرفه‌ای خبرگزاری‌ها می‌داند. <strong>با مهر به دنیا نگاه کنیم</strong> <strong>صاحب امتیاز:</strong> سازمان تبلیغات اسلامی <strong>مدیر عامل و مدیر مسئول:</strong> محمد مهدی رحمتی <strong>معاون خبر:</strong> محمدحسین معلم طاهری