برای رقابت با دانشگاه‌های دنیا باید به سمت بیگ‌دیتا رفت

به گزارش خبرگزاری مهر، دکتر شاهین آخوندزاده در اولین اجلاس حضوری روسای دانشکده ها و دانشگاه های علوم پزشکی کشور در ستاد وزارت بهداشت گفت: این تصور غلطی است که گفته می‌شود دانشگاه های ما فقط به مقاله اهمیت می دهند و ارتقا و اعتبارسنجی اساتید فقط از این طریق انجام می شود.

وی افزود: دانشگاه های نسل چهار و پنج باید خیرش به جامعه برسد. به عنوان مثال یک استاد در دانشگاه اصفهان در نمونه خون ۲۰ هزار نوزاد مشاهده کرد که نوزادان زیادی کم کاری تیروئید دارند که در بدو تولد می تواند مشکلات زیادی برای سلامت آنها ایجاد کند.‌

وی ادامه داد: این استاد علاوه بر انتشار نتایج مطالعه اش در یک مقاله از معاونت دانشگاه خواست که غربالگری ملی این مسئله ایجاد شود. لذا سند ملی غربالگری کم کاری تیروئید مصوب و اجرا شد.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت یادآور شد: در این برنامه ملی ۱۲ میلیون نوزاد مورد بررسی قرار گرفتند که ۳۲ هزار نوزاد از این بین، کم کاری تیروئید داشتند و تحت درمان قرار گرفته و از معلولیت رهایی یافته اند.

آخوندزاده تاکید کرد: پس می توان با کمک مقالات و سامانه های علم سنجی علاوه بر انتشار نتایج علمی پژوهش‌هادر قالب مقاله به ایمپکت و تاثیر هم دست یافت.

افت جایگاه ایران در انتشار مقالات پر استناد

وی با بیان این که طی سه سال اخیر جایگاه ایران در منطقه در انتشار مقالات پراستناد دچار افت شده، گفت: برخی دانشگاه ها مثل دانشگاه علوم پزشکی تهران دچار افت و برخی دانشگاه ها مثل تربت حیدریه ارتقا یافته اند.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با بیان این که در دنیا کشورهایی که در مقالات رشد می کنند در فناوری هم رشد کرده اند، تصریح کرد: چین و هند که در نمایه های بین المللی رتبه اول و سوم جهان را دارا هستند طی ۲۰ سال گذشته هم در مقاله هم در فناوری رشد داشته اند.

آخوندزاده اضافه کرد: در زیرساخت های پژوهشی مشکلاتی داشته ایم مثلا دسترسی به زیرساخت‌های تکنولوژیک کاهش یافته که باید جبران شود.

وی با اشاره به این که کشورهایی که تعداد مقالات علمی بالایی دارند، همزمان تعداد مجلات علمی نمایه شده بالایی در اسکوپوس دارند، خاطرنشان کرد: به عنوان مثال عربستان سعودی با ۱۵ مجله نمایه شده در اسکوپوس جلو افتاده است‌.

وی افزود: در حال حاضر تعداد مجلات نمایه شده ایران در اسکوپوس از ترکیه بیشتر است.

آخوندزاده ادامه داد: ۱۶ مجله دانشگاه علوم پزشکی تهران طی سال های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ نمایه شد و متعاقب آن ۲۳۱۲ مقاله نیز توسط این مجلات در اسکوپوس نمایه شده است که نشان از اهمیت نمایه شدن مجلات دارد.

در جذب هیئت علمی پژوهشی دانشگاه ها دخالت نخواهیم کرد

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با بیان این که یکی از برنامه های این معاونت این است که به هیچ وجه اختیارات دانشگاه‌ها به معاونت منتقل نشود، گفت: در چند سال گذشته این معاونت در جذب هیئت علمی دانشگاه ها دخالت داشته که این کار سلب اختیار از دانشگاه هاست. لذا طی دو نامه به دانشگاه ها اعلام کردیم که در جذب هیئت علمی پژوهشی دانشگاه ها دخالت نخواهیم کرد.

آخوندزاده افزود: معتقدیم هیچ نهادی بهتر از دانشگاه ها نمی تواند از افراد برای جذب و تامین نیاز خود مصاحبه کند.

وی ادامه داد: همچنین در سه سال گذشته برگزاری کارگاه های آموزشی نیز منوط به کسب اجازه از معاونت تحقیقات بود که در این بخش هم از خود سلب اختیار کرده و آن را به دانشگاه ها واگذار کردیم‌.

وی جذب سرباز نخبه که در اختیار معاونت تحقیقات بود را مورد اشاره قرار داد و اظهار داشت: با توافق با ستادکل نیروهای مسلح این کار هم به دانشگاه های علوم پزشکی واگذار شد. بنابراین سیاست معاونت تحقیقات این است که تا جایی که بتواند در امور ذاتی دانشگاه ها دخالت نکند.

برای رقابت با دانشگاه‌های دنیا باید به سمت بیگ‌دیتا رفت

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: برای رقابت با دانشگاه های دنیا دانشگاه های ما باید وارد فاز پژوهش های بین المللی شده و برای این کار باید دارای بیگ دیتا شوند. در این خصوص با هیئت دولت هماهنگی‌هایی شده تا دانشگاه ها به سمت بیگ دیتا بروند.

وی افزود: همچنین دسترسی مجدد به منابع الکترونیک باید برقرار شود که در جلسه معاونان وزارتخانه در خصوص پرداخت بدهی ها در این زمینه تصمیم گیری شده است.

آخوندزاده با بیان این که با افزایش اعتبارات نیماد شاهد ارتقای اعطای گرنت‌های پژوهشی نیز خواهیم بود، گفت: یکی از مشکلات حوزه پژوهش نسبت به رقبا این است که محققان ما نمی توانند در کنگره های بین المللی که نمایه هم می شوند، شرکت کنند.

وی اضافه کرد: راه این است که کنگره های داخلی را از طریق مجلات در اسکوپوس و ISI و سایر نمایه های بین المللی نمایه کنیم‌. لذا همایش های ملی دانشگاه ها در این زمینه می تواند امتیازات خوبی برای ارتقای جایگاه علمی ایران به ارمغان آورد.

وی استفاده از بودجه های بین المللی را از دیگر راه های ارتقای تحقیقات دانست و ابراز داشت: نیماد سال های گذشته با کشورهایی مثل آلمان و ترکیه کارهای مشترک ارائه داده است.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در بخش دیگری از سخنانش به انتظارت این معاونت از دانشکده ها و دانشگاه های علوم پزشکی پرداخت و گفت: اکثر دانشگاه ها به دلیل مشکلاتی که داشته اند بودجه یک درصد پژوهش را در محل های دیگری هزینه کرده اند، که از سال آینده این مساله در ارزشیابی علمی دانشگاه ها بعنوان یک آیتم مهم، لحاظ خواهد شد.

آخوندزاده افزود: پایان نامه ها و طرح های تحقیقاتی باید بتوانند از بودجه های آموزشی نیز استفاده کنند وگرنه تبدیل به طرح های تحقیقاتی کوچک خواهند شد.

وی ادامه داد: همچنین از بودجه های خارج دانشگاهی همچون معاونت علمی ریاست جمهوری، صندوق علم و صندوق شکوفایی و نوآوری هم باید بتوانیم بهره‌مند شویم.

وی با تاکید بر این که مطلب که باید ۵۰ درصد طرح های تحقیقاتی دانشگاه ها از اولویت های طرح های تحقیقاتی باشد، اظهار کرد: مجله علمی که نمایه نمی‌شود ارزشی ندارد. در حال حاضر در اسکوپوس مجله فارسی نمایه می شود و امیدواریم به زودی بتوانیم در پایگاه پابمد هم چنین اتفاقی را رقم بزنیم.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با بیان این که هر دانشگاهی باید سعی کند حداقل ۵۰ درصد از مجلات خود را در نمایه های بین المللی نمایه کند، گفت: هر دانشگاهی علاوه بر افزایش تعداد مجلات، اگر فصلنامه ها را دوماهنامه و ماهنامه کند تا تعداد مقالات ارتقا یابد، از کمک مالی معاونت تحقیقات برخوردار خواهد شد.

آخوندزاده یادآور شد: این کار در ترکیه انجام می شود. همچنین در کنار چاپ مقالات خارجی سهم قابل توجهی از چاپ مقالات باید به مقالات ایرانی اختصاص یابد.

ضرورت فعال کردن هیئت‌ علمی‌های خاموش

وی ادامه داد: تمام دانشکده ها و دانشگاه های علوم پزشکی باید برای اعضای هیئت علمی خاموش خود برنامه داشته باشند و آنها را فعال کنند.‌

وی تصریح کرد: هیئت علمی جوان اگر پنج سال در دانشگاه بود ولی در کار پژوهشی وارد نشد، دیگر وارد کردن او به پژوهش سخت می شود.

آخوندزاده با اشاره به این که درصد قابل توجهی از ظرفیت علمی دانشگاه ها اعضای هیئت علمی بالینی هستند که باید از آنها بهره برد، خاطرنشان کرد: مطالعات بالینی معمولا ارزان قیمت تر از مطالعات علمی علوم پایه هستند. همچنین مطالعات کوهورت در دانشگاه ها می‌توانند به ما بیگ دیتا بدهند تا بتوانیم مقالات مان را در مجلات علمی معتبر دنیا منتشر کنیم.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در پایان با اشاره به این‌که از نظر قانونی دانشگاه‌ها باید پنج درصد اعتبارت خود را به طب سنتی و جوانی جمعیت اختصاص دهند، تاکید کرد: هوش مصنوعی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. معاونت تحقیقات برای هرسه این موارد گرنت در نظر گرفته است. گرنت استادیاران جوان نیز به تازگی اعلام شده است.