خبرگزاری مهر -گروه دین و اندیشه: نهضت «زندگی با آیه‌ها» که از سال گذشته آغاز شده با استقبال شایانی روبه‌رو گردیده است. باید در وادی زندگی، با نوای قرآن همدم شویم و در هر کنج و کنار، جلوه‌های انس با کلام وحی را پدیدار سازیم. از گنجینه امثال قرآنی، برای بنای فرهنگی استوار بهره گیریم و آیات پرکاربرد را در حافظه سپرده، در سخن و عمل به کار بندیم، تا در این عرصه، نقشی ایفا کنیم. به سان پیامبر رحمت (ص) که خُلقش قرآن بود، ما نیز در پی کسب این منش والا باشیم. در راستای اعتلای نهضت ملی «زندگی با آیه‌ها»، هر گامی که برداریم، چراغی فرا راه جامعه روشن کرده‌ایم؛ نهضتی که در پی فهم و تبیین آیات الهی است. با همراهی و تشویق یکدیگر، این حرکت را تقویت کنیم، تا این کوشش‌ها، ثمری نیکو به بار آورد.
سوره نساء آیه ۷۵
وَمَا لَکُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَٰذِهِ الْقَرْیَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ وَلِیًّا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ نَصِیرًا
شما را چه شده که در راه خدا و [رهایی] مردان و زنان و کودکان مستضعف [ی که ستمکاران هر گونه راه چاره را بر آنان بسته اند] نمی‌جنگید؟ آن مستضعفانی که همواره می‌گویند: پروردگارا! ما را از این شهری که اهلش ستمکارند، بیرون ببر و از سوی خود، سرپرستی برای ما بگمار و از جانب خود برای ما یاوری قرار ده.
بدون کشته شدن سرنوشت بیهوده است / شهید اگر نتوان شد بهشت بیهوده است
پنجمین روز از ماه مبارک رمضان به سوره نساء، آیه ۷۵ اختصاص دارد که خداوند در کتاب شریفش می‌فرماید: «وَمَا لَکُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ؛ شما را چه شده که در راه خدا و نجات مردان و زنان و کودکان مستضعفین که زیر سلطۀ دشمن‌اند، نمی‌جنگید؟!
چرا کنار کشیده‌ای؟
نه که مبارزه را بلد نباشد. اتفاقاً خیلی هم خوب بلد بود. وگرنه چطور از پس آن شب‌بیداری‌ها برای کنکور و آن بد و بیراه‌شنیدن‌های برای خواستگاری و آن دوندگی‌های برای استخدام در فلان شرکت دولتی برآمده بود؟ فقط مشکل این بود که دوست نداشت کسی غیر خودش را ببیند. فقط مشکل این بود که میدان مبارزه‌اش را زیادی کوچک انتخاب کرده بود. قیصر امین‌پور جایی با همان زبان تند و تیزش انگار در توبیخ همین‌ها گفته بود: «ما که این همه برای عشق / آه و ناله‌ی دروغ می‌کنیم / راستی چرا / در رثای بی‌شمار عاشقان / که بی‌دریغ / خون خویش را نثار عشق می‌کنند / از نثار یک دریغ هم / دریغ می‌کنیم؟»
برای چه منتظرید؟
تصور کنید خانه‌ای در آتش می‌سوزد و خانواده‌ای گرفتار شعله‌ها هستند. فریاد می‌زنند، اما کسانی که در اطراف ایستاده‌اند، بی‌تفاوت نظاره می‌کنند. آیا می‌توان این بی‌تفاوتی را پذیرفت؟ خداوند در آیه‌ی کریمه وَمَا لَکُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ همین پرسش را از مؤمنان می‌پرسد: شما را چه شده که برای نجات مردان، زنان و کودکان مستضعف نمی‌جنگید؟
این آیه، خطاب مستقیم خداوند به همه‌ی ماست. جنگیدن برای آزادی مستضعفان، صرفاً یک وظیفه‌ی انسانی نیست؛ بلکه عبادتی در راه خداست. همان‌طور که رهبر معظم انقلاب اسلامی فرموده‌اند: «باید دنبال عدالت اجتماعی بود، دنبال حمایت از محرومین بود، دنبال حمایت از مظلوم بود، با ظالم و مستکبر باید مقابله کرد، زیر بار او نرفت، اینها همه مطالبات اسلامی است، اسلام اینها را از ما خواسته است؛ این‌جور نیست که فقط یک محاسبه‌ی عقلایی و انسانی باشد؛ تکلیف دینی است .»[۱]
اما چرا برخی مؤمنان نسبت به این مسئولیت بی‌تفاوت هستند؟ پاسخ را باید در وابستگی به دنیا و غفلت از اولویت‌های الهی جست‌وجو کرد. این بی‌تفاوتی، نشانه‌ای از گرفتار شدن در چنگال منافع شخصی است. امام علی در توصیف این افراد می‌فرمایند: «اگر کسی فریاد مظلومی را بشنود و به کمک او نشتابد، مسلمان نیست .»[۲]
اگر امروز ما از مستضعفان مظلوم حمایت نکنیم، چه کسی حمایت می‌کند؟ امیرالمؤمنین؟ می‌فرمود: «کُونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً »[۳] همان آقایی که وقتی خلخال از پای زن یهودی درآوردند، فرمود: «اگر مردی بشنود که چنین اتفاقی افتاده ولی کسی به حمایت از او برنخاسته، جا دارد بمیرد .»[۴] «ببینید؛ نسبت به دفاع از حقوق ضعفا یک‌چنین احساس عجیب و شگفت‌آوری را انسان از امیرالمؤمنین مشاهده می‌کند !»[۵] امروز روز رستاخیز امت اسلامی است و خدا از ما توقع دارد که به پا خیزیم.
خداوند با پرسشی توبیخ‌آمیز، نه تنها به دفاع از مظلوم، بلکه به قیام علیه ظالم دستور می‌دهد. امروز، جهان پر از صحنه‌هایی است که این آیه را به یاد می‌آورد. از فلسطین و یمن تا میانمار و سوریه، مردان، زنان و کودکان مستضعف در زیر چکمه‌های ظلم و استکبار له می‌شوند و فریادشان گوش عالم را پر کرده است. اما آیا ما این فریادها را می‌شنویم؟ امروز، جهان منتظر ماست.
خداوند در این آیه از ما خواسته است که:
نسبت به مظلومان و مستضعفان جامعه بی‌تفاوت نباشیم و برای حمایت از آن‌ها، سنگ تمام بگذاریم و حتی وارد مبارزه و جنگ شویم.
برای عمل به این آیه در زندگی می‌توانیم:
_ حواسمان به اطرافمان بیشتر جمع باشد و خودمان را نسبت به ظلم‌های اطرافمان مسئول بدانیم.
_ در برابر بی‌عدالتی‌ها، از درون خانواده و محله خودمان گرفته تا ظلم‌های کلان بین‌المللی، سکوت نکنیم.
_ توانمندی‌های خودمان را ارتقا بدهیم، تا بتوانیم در عرصه‌های مختلف با ظلم مبارزه کنیم.
_ از همین امروز برای کمک به مظلومان فلسطین و لبنان از دارایی، توانایی یا زمان خود استفاده کنیم.
پی نوشت:
[۱]. بیانات در مراسم بیست و هفتمین سالگرد رحلت امام خمینی؟ ره؟، ۱۴/۰۳/۱۳۹۵
[۲]. کافی، ج ۲، ص ۱۶۴
[۳]. نهج البلاغه، خطبه ۴۷
[۴]. نهج البلاغه، نامه ۲۷
[۵]. بیانات در مراسم بیست و نهمین سالگرد رحلت امام خمینی؟ ره؟، ۱۴/۰۳/۱۳۹۷