بازگشت هیئت مؤلفان لغت‌نامه به مؤسسه دهخدا

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دانشگاه تهران، اعضای هیئت مؤلفان لغت‌نامه دهخدا در جلسه‌ای با حضور سرپرست دانشگاه تهران، به مؤسسه لغت‌نامه بازگشتند و فعالیت خود را از سر گرفتند. سرپرست دانشگاه تهران در نشستی صمیمی که روز ۱۳ آذرماه در محل مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی برگزار شد، با هیأت مؤلفان لغت‌نامه دهخدا دیدار و گفت‌وگو کرد.

سیدحسین حسینی، سرپرست دانشگاه تهران در این دیدار، بر جایگاه ملی و ارزشمند این مؤسسه تأکید کرد و ضمن گرامیداشت یاد و خاطره بنیانگذاران مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و همه مؤلفانی که در شکل‌گیری این اثر ماندگار نقش داشته‌اند، گفت: اینجا یک واحد عادی دانشگاهی نیست، این مجموعه‌ای است که بنیان آن بر عشق گذاشته شده است.

سرپرست دانشگاه تهران با اشاره به قانون مصوب مجلس ۱۳۲۴ برای راه‌اندازی این مؤسسه، گفت: از متن این قانون برمی‌آید که بنیانگذاران مؤسسه، ارزش ویژه‌ای برای آن قائل بوده‌اند. در آنجا تأکید شده است که هیأت رئیسه مجلس وقت، مکلف است در خدمت آقای دهخدا باشد و از اقدامات و تمهیدات لازم برای تکمیل این لغت‌نامه فروگذار نکند. گذشته از این عنایات خاص، مؤسسه لغت‌نامه در طول تاریخ حیات خود، از عشق و علاقه استادان و پژوهشگران زبان فارسی نیز بهره‌مند بوده است. برآیند این کوشش‌ها، همین میراث و اثر ماندگار است که امروزه به دست ما رسیده و به عنوان دست‌اندرکار، وظیفه‌ای جز ارج‌گذاری و خدمت به آن نداریم.

سرپرست دانشگاه تهران با تأکید بر اهمیت ملی این مؤسسه و وظیفه ملی در قبال آن، اظهار داشت: گردهمایی امروز، تکلیف بزرگی برای بنده به عنوان یک خدمتگزار دانشگاه تهران و مسئولان مؤسسه ایجاد می‌کند. جایگاه ملی این مؤسسه، از سویی بار مسئولیت ما را سنگین‌تر می‌کند و از سوی دیگر، این امکان را فراهم می‌آورد که از تمام ظرفیت‌ها برای اعتلا و شکوفایی آن بهره بگیریم.

سرپرست دانشگاه تهران در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به اهمیت آموزش زبان فارسی به زبان‌آموزان خارجی، خاطرنشان کرد: آموزش زبان فارسی یکی از وجوه ملی این مؤسسه است که باید با جدیت پیگیری شود. علاوه بر آموزش به علاقه‌مندان خارجی زبان فارسی، آموزش فارسی به نسل‌های دوم و سوم ایرانیان خارج از کشور را نیز باید در دستور کار قرار دهیم، چرا که بسیاری از این ایرانیان دیگر به فارسی سخن نمی‌گویند. بنابراین مسائلی چون کاهش شمار گویندگان زبان فارسی نیز مسئولیت‌هایی برای مؤسسه ایجاد می‌کند.

استاد دانشگاه تهران با تأکید بر رسالت مؤسسه گفت: تألیف لغت‌نامه و آموزش زبان فارسی بخش‌هایی از هدفی واحد هستند و باید در کنار هم رشد کنند.

حسینی با اعلام حمایت قاطع از مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی، گفت: به عنوان یک مسئول در دانشگاه اعلام می‌کنم که بنا بر وظیفه ملی، امکانات دانشگاه را برای تقویت و ارتقای این مؤسسه به‌کار خواهیم گرفت.

وی همچنین در پاسخ به مواردی که درباره مشکلات پیش‌آمده در ساختار و تشکیلات اداری این مؤسسه از سوی حاضران مطرح شد، گفت: ساختار مؤسسه باید متناسب با مأموریت‌های آن بازتعریف و تقویت شود. این مؤسسه میراثی از پیشینیان است که باید به آیندگان تحویل داده شود. پس هر غفلتی در این کار خیانت به فرهنگ ملی است.

سرپرست دانشگاه تهران در پایان با ابراز خرسندی از دیدار با مؤلفان، استادان و مفاخر فرهنگ و ادب فارسی حاضر در جلسه گفت: امروز یکی از شادترین روزهای زندگی من است، چرا که در جمع کسانی هستم که همه با شور و شعفی پایان‌ناپذیر در راه اعتلای فرهنگ ایرانی و زبان فارسی کوشیده‌اند. درخواست ما از شما بزرگواران این است که همچنان سایه مهر و عنایت خود را نسبت به مؤسسه لغت‌نامه دهخدا تداوم بخشید و مؤسسه را در انجام مأموریت‌های مهمش یاری دهید.

محمود بی‌جن‌خان، رئیس مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی نیز با قدردانی از حضور سرپرست دانشگاه تهران در این نشست صمیمی گفت: تلاش بنده در دوره پیشین مسئولیتم در مؤسسه این بود که در اجرای مأموریت‌های مؤسسه، رویکرد تازه‌ای در پیش بگیریم. تهیه طرح جدید برای تدوین لغت‌نامه، طراحی سامانه فارسی‌آموز دهخدا، برگزاری رویداد جایزه دهخدا و جشنواره زبان فارسی برای فارسی‌آموزان ۵۲ کشور، از جمله نتایج این تغییر رویکرد بود.

وی در ادامه به برخی مشکلات به‌وجود آمده در مؤسسه نیز اشاره کرد و گفت: تعطیلی بخش مؤلفان، تغییر ساختار تشکیلاتی مؤسسه بر خلاف اساسنامه مصوب ۱۳۹۶ و انتقال کارکنان به بخش‌های دیگر دانشگاه، بخشی از این مشکلات طی چند سال گذشته بود. خوشبختانه سرپرست محترم دانشگاه تهران تدبیری اندیشید تا مؤسسه بتواند دوباره به وظایف ملی خود بپردازد. فعال شدن دوباره بخش تألیف، تغییر ساختار و تشکیلات اداری و استقرار مجدد معاونت اجرایی، بازگرداندن کارکنان به مؤسسه و تبدیل وضعیت مدرسان به مربی، از جمله اقدامات بایسته برای احیای مؤسسه است. افزون بر این، با توجه به تغییر شیوه تألیف لغت‌نامه و همچنین آموزش زبان، ایجاد یک معاونت فناوری در مؤسسه ضروری است.

محمدرضا شفیعی کدکنی، استاد ممتاز دانشگاه تهران نیز در این جلسه گفت: ممکن است بازگشت مؤسسه لغت‌نامه دهخدا به روال اصلی و عادی خود یک اتفاق معمول اداری تلقی شود، اما برای دوستداران فرهنگ فارسی و ملی می‌گویم که این یک امر و واقعه بسیار مهم و تاریخی است که مؤسسه به روال طبیعی و تاریخی خود بازگشته است و می‌تواند فعالیت خود را از سر بگیرد.

ژاله آموزگار، استاد پیش‌کسوت دانشگاه تهران نیز در سخنانی پیشنهاد داد مؤسسه لغت‌نامه دهخدا به عنوان «میراث فرهنگی» ثبت شود. وی گفت: همیشه افتخارم این بود که استاد دانشگاه تهران هستم. اما دورانی هم آمد که سعی کردم خاموش بمانم، ولی امروز دوباره به عضویتم در دانشگاه تهران افتخار می‌کنم. مؤسسه لغت‌نامه دهخدا اهمیت و تأثیری عظیم در فرهنگ ما داشته است و شایسته است که به عنوان میراث فرهنگی ثبت شود.

دکتر آموزگار درباره اهمیت و ارزش کوشش‌های علی‌اکبر دهخدا خاطرنشان کرد: علامه دهخدا این لغت‌نامه را بر روی تکه‌های کاغذ نوشت و با تلاشی خستگی‌ناپذیر بنیان این مؤسسه را گذاشت. عشقی که او به پای این لغت‌نامه گذاشت، به ما نیز رسید و ما نیز عاشقانه در اینجا فعالیت کردیم. اگر پایه این مؤسسه با عشق گذاشته نشده بود، گردهمایی امروز شکل نمی‌گرفت. اما “شد آنکه که اهل نظر بر کناره می‌رفتند” و این فقط به برکت علامه دهخداست که درود بر روانش باد.

آموزگار افزود: در ایران کارها معمولاً به صورت انفرادی انجام می‌شود، ولی دهخدا هنگامی که اینجا را بنیان گذاشت، گروهی را گرد آورد که میراث فارسی را پاس بدارند. خود دانشگاه تهران نیز به عنوان قدیمی‌ترین دانشگاه کشور و دارنده بهترین استادان، همچون مؤسسه لغت‌نامه، میراث ستودنی ایران است و اگر ایران را دوست داریم باید حافظ این هر دو باشیم.

در این نشست، دیگر استادان و مؤلفان لغت‌نامه از جمله دکتر حسن انوری، دکتر علی‌اشرف صادقی، دکتر رسول شایسته، دکتر سعید نجفی اسدالهی و خانم دکتر معین نیز دیدگاه‌های خود را درباره حفظ میراث مؤسسه اظهار داشتند و امیدواری خود را نسبت به تقویت مؤسسه و بهبود شرایط آن در آینده ابراز کردند.