خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: استان بوشهر، نگین سبز جنوب ایران، همواره به عنوان یکی از قطب‌های اصلی تولید خرما در کشور شناخته می‌شود.
نخلستان‌های وسیع و سر به فلک کشیده‌اش، نه تنها جلوه‌ای تماشایی به این خطه بخشیده‌اند، بلکه نقش مهمی در اقتصاد و معیشت مردم این استان ایفا می‌کنند.
با این حال، تولید عمده خرمای کبکاب در بوشهر، که به دلیل قیمت پایین‌تر نسبت به سایر ارقام مرغوب، سودآوری کمتری برای نخل‌داران دارد، همواره به عنوان یک چالش مطرح بوده است.
استان بوشهر با تولید حدود ۱۵ درصد از کل خرمای کشور، نقش بسزایی در تأمین این محصول استراتژیک در ایران دارد و شرایط اقلیمی مناسب و خاک حاصلخیز این منطقه، بستر مناسبی برای رشد و پرورش انواع مختلف نخل خرما فراهم آورده است.
خرمای تولیدی بوشهر، علاوه بر تأمین نیاز داخلی، به کشورهای مختلف نیز صادر می‌شود و ارزآوری قابل توجهی برای کشور به همراه دارد.
با این وجود، تمرکز عمده تولید بر خرمای کبکاب، که به دلیل ویژگی‌های خاص خود، قیمت پایین‌تری نسبت به سایر ارقام دارد، باعث شده تا نخل‌داران بوشهری نتوانند به سودآوری مطلوب دست یابند.
«کبکاب» خرمای پرطرفدار اما کم‌سود
یکی از کارشناس حوزه کشاورزی به خبرنگار مهر گفت: خرمای کبکاب، با طعم شیرین و بافت نرم خود، یکی از محبوب‌ترین ارقام خرما در ایران است و به دلیل قیمت مناسب و دسترسی آسان، در سبد مصرفی بسیاری از خانواده‌های ایرانی جای دارد.
محمد صمصامی بیان کرد: با این حال، قیمت پایین کبکاب در مقایسه با سایر ارقام مرغوب مانند مضافتی، مجول و پیارم، باعث شده تا نخل‌داران بوشهری که عمده تولیدشان از این رقم است، نتوانند از سودآوری بالایی برخوردار شوند.
وی افزود: هزینه‌های تولید خرما، از جمله آبیاری، کوددهی، سم‌پاشی و برداشت، همواره رو به افزایش بوده است، در حالی که قیمت کبکاب، متناسب با این افزایش هزینه‌ها، رشد چندانی نداشته است.
صمصامی خاطرنشان کرد: این موضوع، باعث شده تا بسیاری از نخل‌داران بوشهری، انگیزه خود را برای ادامه فعالیت از دست بدهند و به فکر تغییر کاربری نخلستان‌های خود باشند.
«پیارم» و «مجول» ارقامی با ارزش افزوده بالا
در سال‌های اخیر، توجه به تولید ارقام مرغوب و صادراتی خرما، مانند پیارم و مجول، در استان بوشهر افزایش یافته است. این ارقام، به دلیل کیفیت بالا، طعم بی‌نظیر و بازارپسندی مناسب، از قیمت بالاتری نسبت به کبکاب برخوردار هستند و می‌توانند سودآوری قابل توجهی برای نخل‌داران به همراه داشته باشند.
خرمای پیارم به دلیل بافت نیمه‌خشک و طعم خود، طرفداران بسیاری در داخل و خارج از کشور دارد. خرمای مجول نیز، به عنوان پادشاه خرماها شناخته می‌شود و به دلیل اندازه بزرگ، بافت نرم و طعم شیرین خود، یکی از گران‌ترین و پرطرفدارترین ارقام خرما در جهان است.
مزایای جایگزینی ارقام پیارم و مجول
کارشناس حوزه نخل و خرما در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: جایگزینی تدریجی ارقام کبکاب با پیارم و مجول، می‌تواند مزایای متعددی برای نخل‌داری استان بوشهر به همراه داشته باشد.
علی رضایی بیان کرد: با تولید ارقام مرغوب و صادراتی، نخل‌داران بوشهری می‌توانند به سودآوری بالاتری دست یابند و وضعیت معیشتی خود را بهبود بخشند.
وی افزود: ارقام پیارم و مجول، به دلیل کیفیت بالا و بازارپسندی مناسب، می‌توانند به عنوان محصولات صادراتی ارزشمند، ارزآوری قابل توجهی برای کشور به همراه داشته باشند.
رضایی ادامه داد: توسعه باغات پیارم و مجول، می‌تواند فرصت‌های شغلی جدیدی در زمینه تولید، فرآوری و بسته‌بندی خرما ایجاد کند و به کاهش نرخ بیکاری در استان کمک کند.
وی افزود: با افزایش سودآوری نخل‌داری، انگیزه نخل‌داران برای حفظ و احیای نخلستان‌ها افزایش می‌یابد و از تغییر کاربری اراضی کشاورزی جلوگیری می‌شود. جایگزینی ارقام پیارم و مجول، باعث تنوع‌بخشی به تولید خرما در استان بوشهر می‌شود و از وابستگی صرف به خرمای کبکاب کاسته می‌شود.
راهکارها و چالش‌ها
تغییر ارقام خرما، یک فرآیند زمان‌بر و هزینه‌بر است و با چالش‌هایی نیز همراه است. از جمله این چالش‌ها می‌توان به هزینه بالای نهال پیارم و مجول، نیاز به دانش و تخصص، مدت زمان باردهی و تغییرات اقلیمی اشاره کرد.
نهال‌های پیارم و مجول، نسبت به نهال‌های کبکاب، قیمت بالاتری دارند و این موضوع، می‌تواند برای بسیاری از نخل‌داران، به ویژه نخل‌داران خرده‌پا، یک مانع جدی باشد. پرورش ارقام پیارم و مجول، نیازمند دانش و تخصص خاصی است و نخل‌داران باید آموزش‌های لازم را در این زمینه فرا بگیرند.
نهال‌های پیارم و مجول، نسبت به نهال‌های کبکاب، دیرتر به بار می‌نشینند و این موضوع، می‌تواند برای نخل‌داران، یک چالش مالی ایجاد کند. تغییرات اقلیمی و کمبود منابع آبی، می‌تواند بر تولید ارقام پیارم و مجول تأثیر منفی بگذارد.
دولت باید با ارائه تسهیلات بانکی کم‌بهره، نخل‌داران را در خرید نهال‌های پیارم و مجول یاری کند و جهاد کشاورزی باید با برگزاری دوره‌های آموزشی، نخل‌داران را با روش‌های نوین پرورش ارقام پیارم و مجول آشنا کند.
همچنین دولت باید با توسعه سیستم‌های آبیاری نوین، به کاهش مصرف آب در نخلستان‌ها کمک کند و با حمایت از تحقیقات علمی، به یافتن راهکارهایی برای مقابله با اثرات منفی تغییرات اقلیمی بر تولید خرما کمک کند و همچنین باید با بازاریابی و برندسازی مناسب، به معرفی و فروش ارقام پیارم و مجول در بازارهای داخلی و خارجی کمک شود.
تخصیص یارانه نهال نخل به استان بوشهر
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: حمایت از کشاورزان را به صورت ویژه در برنامه داریم و اقدامات مهم و متنوعی در این زمینه انجام می‌شود.
کبری توکلی از برنامه‌ریزی برای توسعه کشت ارقام پربازده و تجاری خرما نظیر مجول و پیارم در استان بوشهر خبر داد و اضافه کرد: در همین راستا یارانه نهال برای باغداران استان بوشهر اختصاص می‌یابد.
وی تاکید کرد: برای افرادی که متقاضی اصلاح، نوسازی باغات یا توسعه کشت این ارقام هستند می‌توانند با خرید نهال از نهالستان‌های مجاز و دارای شناسه استان، از یارانه نهال بهره‌مند شوند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر با اشاره به حمایت از کشت ارقام خرما با گونه مجول و پیارم ادامه داد: در سال جاری ۱۵ میلیارد ریال برای یارانه نهال‌های ذکر شده در استان بوشهر اختصاص یافته است.
وی قیمت هر اصله نهال خرما مجول در باغات مادری را ۳۹ میلیون ریال اعلام و بیان کرد: قیمت هر اصله نهال خرما پیارم ۱۰ میلیون ریال تعیین شده و میزان یارانه پرداختی برای هر نهال ۵.۵ میلیون ریال است.
توکلی این طرح را گامی مؤثر به منظور توسعه پایدار کشاورزی و ارتقای اقتصادی کشاورزان استان بوشهر دانست و گفت: از مزایای این طرح دسترسی باغداران به نهال‌های باکیفیت و با قیمت کمتر، افزایش بهره‌وری باغات و رشد تولید محصولات باغی است.
جایگزینی تدریجی ارقام کبکاب با پیارم و مجول، می‌تواند یک راهکار مؤثر برای رونق نخل‌داری در استان بوشهر باشد.
با حمایت دولت و تلاش نخل‌داران، می‌توان این طرح را به موفقیت رساند و شاهد شکوفایی هرچه بیشتر صنعت خرمای این استان بود.
استان بوشهر با این تغییر رویکرد می‌تواند به جایگاه واقعی خود در بازار خرمای جهان دست یابد و نقش مهمی در توسعه اقتصادی کشور ایفا کند.