انقلاب اسلامی ایران، الگوی حکومت داری در تمدن جدید جهانی؛ عقل اجتماعی در کشورمان در اوج است

خبرگزاری مهر-گروه دین و اندیشه-نگار احدپور اقبلاغ: امروز بیست و دوم بهمن، سالروز پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ملت ایران است. به همین مناسبت با حجت الاسلام حسن غفاری فر، عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) به گفتگو نشستیم که در ادامه حاصل آن را می‌خوانید:

حجت الاسلام حسن غفاری فر، عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) در گفتگو با مهر، با اشاره به ایام الله پیروزی انقلاب اسلامی، عنوان کرد: اگر تمدنی از جمله تمدن اسلامی را به لحاظ شاخصه و عناصر بررسی کنیم، به تعبیری زمانی که تمدن و فرهنگ کنار هم قرار بگیرند، فرهنگ به معنی بعد ذهنی و معنوی و فکری آن و تمدن بعد فیزیکالی و نمادین آن خواهد بود. اما وقتی تمدن را به تنهایی مدنظر قرار می‌دهیم، تمدن هر دو بخش را پوشش می‌دهد. یعنی هم بخش ذهنی و فرهنگی و هم بخش عینی و نمادین.

جمهوری اسلامی وابسته به عقیده‌ای است که هیچ خللی به آن وارد نیست

وی در این خصوص افزود: در ارتباط با ظرفیت‌های تمدنی انقلاب اسلامی ایران، خواه، ناخواه به خصوص در این دوره که رویکرد پست مدرنیته و نسبی گرایی در جهان اندیشه و حتی جهان غرب هم حاکم است. ما نیاز داریم که هم بعد ذهنی و فکری و هم بعد نمادین و فیزیکالی تمدن را مورد بررسی قرار دهیم، یکی از مشخصات پست مدرنیته این است که کنش‌ها واکنش‌های انسان مبتنی بر نوع تفسیر او از جهان است. پس نوع تفسیر انسان از جهان هستی، بسیار اهمیت دارد، همان تعبیری که دو دهه قبل از آن به عنوان جهان بینی، هستی شناسی و جهان شناسی یاد می‌شد، که منظور از جهان خود انسان است، همین جهانی که، آنهایی که محدود و ماده نگر هستند، به عنوان جهان ماده و آنهایی که دید معنوی و فراتر و الهی دارند، از آن تحت عنوان خداوند و ماورا الطبیعه یاد می‌کنند، بنابراین جمهوری اسلامی وابسته به یک عقیده و یک جهان بینی و هستی شناسی است که در قله این مرحله قرار دارد. یک توحید ناب را در آن شاهد هستیم، هیچ نوع شرک، دوییت، سستی، کاستی، ناتوانی، جهل، حب، بغض و شهوت در آن نیست. این اولین عنصر مهم است.

اعتقاد به معاد و باور به ظهور منجی زیست اجتماعی انقلاب است

غفاری فرد تصریح کرد: یکی از عناصر مهم در حیات بشری امید داشتن به آینده است. امید یک زمانی فانتزی، تخیلی و یا بافتنی است و فرد وقتی از آن حالت خارج شود، ناامید است، اما وقتی امید جایی باشد که واقعی و دست یافتنی است اما در عین حال بسیار وسیع، دارای افق بسیار بلند، بحث معاد به لحاظ ادامه این حیات، بحث ظهور به لحاظ ادامه زیست اجتماعی در این دنیا هر دو در فرهنگ شیعه در راستای این عنصر مهم حیات است. البته در همه ادیان بحث منجی گرایی و معاد وجود دارد، اما در بین مسلمین بحث معاد و ظهور منجی پر رنگ است، این دو عنصر در بخش باورها که مبتنی بر هنجار، قواعد، چگونه زیستن، چگونه تعامل با دیگران داشتن، چگونه ارتباط برقرار کردن، با یک چنین پشتوانه‌ای که یک طرف آن، به یک مبدائی متصل است که هیچ نقصانی ندارد، از طرفی دیگر، به یک قله‌ای متصل خواهد رسید که بالاتر از ان متصور نیست، پس انقلاب اسلامی ایران در این اندیشه و در این نوع نگاه هستی شناسی قرار دارد.

انقلاب اسلامی به جریان دگرخواهی و ترجیح جان و مال مردم بر خود تعلق دارد

عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) خاطرنشان کرد: در بخش دستوری زندگی، در عین حالی که سراسر قرآن و روایات، ما را به ساختن خویشتن دعوت می‌کند، اما مهمترین عنصر ساخته شدن انسان، را خدمت به دیگران می‌داند. در بحث امنیت، از فداکردن جان و مال برای حفظ امنیت دیگران سخن می‌گوید، یعنی دگرخواهی. دگرخواهی در قرآن و روایات و در فرهنگ زیست اجتماعی جهان اسلام یک عنصر بسیار قوی است، به ویژه در جهان تشیع، قله این دگرخواهی که همه چیز را یکجا فدا کرده، حضرت سیدالشهدا (ع) و واقعه عاشوراست، این اوج دگرخواهی است که انسان برای هدایت دیگران، برای دور شدن مردم از جهالت، همه هستی اش را بدهد. یعنی هر سرمایه‌ای که یک انسان می‌توانست در آن زمان داشته باشد، خود فرد، خانواده، آبرو، اموال، اقتدار، همه چیزش را داد، پس انقلاب اسلامی ایران چون وابسته به چنین جریان فکری است، در بخش نظری در قله قرار دارد.

وی افزود: در بخش عملی انقلاب اسلامی در درون یک مهد تمدنی طولانی اسلامی است. صرف نظر از حکومت‌ها. چون الزاماً همه حکومت‌ها در طول تاریخ در خدمت اسلام نبودند، اما انسان‌های موحد در این حکومت‌ها، نوعاً تلاش داشتند در خدمت اسلام باشند. جسته گریخته در طول تاریخ از جریان سربداران، بخش‌های از حکومت صفویه، دوره‌هایی از حکومت علویان در طبرستان، که بر حدود یک سوم ایران فعلی تسلط داشتند، در واقع انقلاب اسلامی ما، در امتداد تاریخی این زیست اجتماعی قرار دارد.

انقلاب اسلامی ایران، الگوی حکومت داری در تمدن جدید جهانی

وی با بیان اینکه داشتن یک الگوی جامع برای حکومت داری یکی دیگر از عناصر تمدن یک جامعه است، عنوان کرد: در عصر اهل بیت (ع) که یک برهه و مقطع خاص و مجزاست، اما بعد از عصر امیرالمومنین (ع) کاملاً به یک دنیای خودخواهی و سلطنت‌گری و پادشاهی گری تبدیل و از دست اهل بیت گرفته شد، حتی سلسله حکومت‌هایی که پیش تر ذکر شد و در مقاطعی یک سری خدماتی داشتند، مثل سربداران، اما اینکه حکومتی کاملاً ساختارمند، با تقسیم سلسله مراتب قدرت و تعیین نقش مردم در جامعه، بتواند یک جمهوری بنا کند که در عین حالی که به لحاظ وفاداری به احکام اسلامی در اوج قله قرار دارد، در رأس حکومت دارای یک فقیه جامع الشرایط و در ذیل او ۶ فقیه فاضل زمان شناس به عنوان کارشناسان دینی قرار دارند، اما کاملاً رنگ حضور مردم پررنگ است، احکام بر روزمره زندگی هر انسان مسلمان مشتمل بر احکام و موضوع است، تعداد اندکی از موضوعات موضوع خاصی است که خداوند بیان کرده مانند شراب و قمار، اما بسیاری از موضوعات که حکم آنها را خداوند فرموده، به بدنه اجتماع مربوط است و بخشی دیگر برای فهم عقلاست، آن بخشی که برای فهم مردم و عرف است، مصداق امر «شُورَیٰ بَیْنَهُمْ» نماد شورا در کشور ما، مجلس شورای اسلامی، شورای عالی قضائی، شورای عالی دولت (هیئت دولت)، شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی پول است و این یعنی مشورت و شور و عقل اجتماعی، در این کشور در اوج است. از طرفی، جایی که مربوط به دینداری و فهم دین داری است به فقیه جامعه شناس بالادستی مربوط می‌شود. یعنی از حالت آرزو درآمده و تبدیل به یک ساختار منظم کرده، به این معنی که الگو به واقعیت و یک ساختار منظم تبدیل شده است.

وی خاطرنشان کرد: کتاب شریف صعود ۴۰ ساله که عزیزان نوشتند، نماد و تنها گوشه‌ای از دستاوردهای این انقلاب است. کمتر روزی وجود دارد، اگر رادیو و تلویزیون را روشن کنید و خبری از دستاوردهای انقلاب و مملکت به گوش تان نرسد، آرمان‌های انقلاب به نوعی آمده در کف زندگی مردم، برای مردم ابزار زندگی تولید می‌کند و تلاش دارد این ابزارها در راستای هدف متعالی هم باشد. لذا موشک می‌سازد اما تمام همتش را می‌گذارد روی موشک نقطه زن که خدای نکرده جان بی گناهی گرفته نشود. انقلاب اسلامی بالاترین ظرفیت تمدنی را چه برای ثبات در درون. چه به لحاظ توسعه در جهان، الگوی زیست اجتماعی را در زمین پیاده سازی کرده است، یک نمونه کوچک آن در بحث مقاومت که یک نوع دفاع از حق خود است و مبارزه با کسانی که حقوق دیگران را پایمال می‌کنند، کاملاً بومی سازی شده و کشورهای منطقه نه تنها با نژاد و زبان متفاوت، بلکه با مذهب متفاوت با آن کنار آمدند، فلسطینی‌های سنی مذهب، بخش سنی عراق، بخش فرقه‌های متفاوت لبنان، یمن زیدیه، همه در یک مدل مبارزه با ظلم و دفاع از حق، در دایره این ساختار عینیت یافته، بومی می‌شوند، به تناسب همان ساختار، یک یمنی به همان قاطعیت به جان شیطان آمریکایی در دریای سرخ افتاده که یک ایرانی دارای فرهنگ و تمدن ۳ هزار ساله، یا در کشور عراق، اگر این روزها اخبار را تعقیب کنیم به لطف خدا در سالهای اخیر، کشور عراق هم رفته به سمت بومی سازی دانش در عرصه پزشکی، در عرصه کشاورزی، در واقع این منتقل شده داشته‌های انقلاب اسلامی است.

انقلاب اسلامی، موجب شکوفایی توانایی ایرانیان در همه عرصه‌های جهانی شد

غفاری فرد با اشاره به قدرت نظام حقوقی ایران عنوان کرد: ما در دنیای جدیدی هستیم که هوش مصنوعی با سرعت هر چه را که بتوان تصور کرد جعل می‌کند و به صورت کاملاً واقعی و درست به شما جلوه می‌دهد، در چنین دنیایی، تمیز مجرم از ماجراجو، از دانشمند جستجوگر، بسیار مشکل است، اما علی رغم انتظارات و گلایه‌هایی که وجود دارد، نظام حقوقی ما از بهترین نظام‌های حقوقی جهانی است و ما اکنون با کشورهای دیگر در حال ارتباط و انتقال تجربیات قضائی که مهمترین عنصر امنیت یک کشور است، هستیم.

وی افزود: در بحث صنایع کشاورزی ما با دورترین نقاط جهان ازجمله ونزوئلا در ارتباط هستیم، آنها با بومی کردن اقتصاد مقاومتی و عینی کردن آن، در حال الگو برداری از انقلاب ما هستند، صدور چنین الگوهایی به کشور برزیل و سایر کشورهای جبهه مقاومت در معنای فراتر از دین اسلام در امریکای جنوبی، به کشور برزیل. باعث شدند که در همه جهان، مردم به انقلاب ما اعتماد کنند.

در بحث پزشکی، امروزه بزرگترین تور اقتصادی داخلی ما، واردات و تور پزشکی است، ما در عین حال که روی آرمان‌هایمان ایستادیم و با دشمن سر دست یابی به تکنولوژی هسته‌ای درگیر چالش و نزاع هستیم، اما برسر دسترسی به دارو و درمان دست از آرمان خود نکشیدیم و در چنین وضعیتی، ما یاد گرفتیم که باید روی پای خود بایستیم و با این حرکت همزمان دو ارزش را به مردم آموختیم، نخست مقاومت در مقابل ظلم و سپس تلاش برای رفع نیاز بدون تسلیم در برابر بیگانه، در حال حاضر ما هزاران شرکت دانش بنیان داریم که نه تنها نیاز کشور خودمان را به واسطه آنها رفع می‌کنیم، بلکه اگر در هر نقطه‌ای از این جهان کشوری درخواست کند و نیاز به تجهیزات پزشکی، صنایع دفاعی، کشاورزی و.. داشته باشد، می‌تواند روی کمک ما حساب کند. به عنوان مثال در جنگ اوکراین، درست است که ما هنوز به صورت رسمی مسئولیتی برای فروش کالا نداریم اما چنان جایگاه بلندی داشتیم که روسیه که خود سازنده S300 است، با ما پیمان نظامی در نقل و انتقال تجربیات نظامی امضا نموده است.

غفاری فرد بیان کرد: در بحث صنایع هوا و فضا، بسیاری از کشورهای در عرصه فضانوردی به خاطر هزینه‌های بالا، فعالیت‌های مشترک انجام می‌دهند و در واقع با یکدیگر مشارکت دارند، در حالی که ما به خاطر تحریم‌های مختلفی که دنیا بر علیه کشورمان اعمال کرده، به تنهایی فعالیت‌های خود را پیش می بریم. و اگر بخواهیم برنامه ریزی در حوزه کشاورزی، ساخت و ساز، ایجاد جاده و بزرگراه و سد و … داشته باشیم، به راحتی از نقشه‌های هوایی و تجهیزات ماهواره‌ای که در اختیار داریم بهره می‌گیریم و حتی می‌توانیم این تجهیزات را در اختیار کشورهای دیگر قرار دهیم،

وی همچنین با اشاره به دوران سخت همه گیری بیماری کرونا در جهان، گفت: در زمان کرونا، ما جز معدود کشورهایی بودیم که در عین حالی که بیشترین تهاجم به سمت ما بود، اما کمترین ضایعات جانی، فرهنگی، مشکلات بدنی و روحی، کمترین آمار طلاق در اثر آن بحران را داشتیم، چرا که توانستیم با هم افزایی، روحیه بخشی، همدلی و مواسات از آن دوران گذر کنیم. همین بحث مواسات را که رهبر معظم انقلاب، به عنوان یک الگو ارائه کردند، در واقع یک مدل اداره جامعه در سخت‌ترین بحران‌ها بود. فقط مواسات، فقط کمک مالی نبود، ما به هم روحیه می‌دادیم، آرامش و محبت قرض می‌دادیم. بنابراین ما در این عرصه، حرف برای گفتن و دستور برای عینیت یابی و تکنولوژی برای برآورده کردن نیازها، داریم.

مدیر گروه علمی تبلیغ، مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (ع) همچنین تصریح کرد: از زمانی که رهبر معظم انقلاب به هوش مصنوعی توجه نشان داده و فرمودند که مسئولان باید هوش مصنوعی و این تکنولوژی را جدی بگیرند، تا امروز اگر اخبار را تعقیب کنیم، متوجه سرعت حرکت کشور در این زمینه خواهیم شد، بنابراین یک سری کارکردهایی وجود دارد که با هماهنگی صورت می‌گیرد و مقدمات کار آماده می‌شود و پس از دستور آقا که به نوعی مانور است، به سرعت اقدامات افزوده می‌شود، بنابراین ما در همین عرصه نوظهور و تمامی حوزه‌هایی که ذکر شد نیز به صورت عینی ایده داریم، تاکتیک داریم، راهبرد و تکنولوژی نیز داریم. یعنی از ایده تا تکنولوژی که برطرف کردن نیاز است، ما توانمندی داریم.