خبرگزاری مهر-گروه هنر-آزاده فضلی؛ هنرهای تجسمی یکی از عرصه‌های هنری در کشورمان است که نسبت به دیگر هنرها امکان بروز و واکنش سریع به اتفاق‌ها را دارد اما عموماً نسبت به دیگر هنرها همچون سینما و موسیقی، مهجور واقع می‌شود. در سلسله گزارش‌های «هنرهای تجسمی در هفته‌ای که گذشت» درصدد هستیم تا گوشه‌ای از این مهجور بودن را جبران کنیم. هرچند جمعه‌ها روز تعطیل محسوب می‌شود اما در این روز، نمایشگاه‌های هنرهای تجسمی آغاز به کار می‌کنند و هنرمندان تجسمی اعم از نقاشان، مجسمهسازان، عکاسان، تصویرسازان، گرافیست‌ها، خوشنویسان و … تلاش‌ها و فعالیت‌های اخیر خود را در قالب یک نمایشگاه هنری به منصه ظهور می‌گذارند.
«آدینه» روز نانوشته آغازین بر نمایشگاه‌های هنری است و البته که به دلیل تعطیل بودن اکثر مشاغل، فرصتی مغتنم برای تماشای این آثار هنری توسط اقشار مختلف مردم را فراهم می‌کند. بر این اساس، نگاهی به اتفاقات هنرهای تجسمی هفته و همچنین برخی نمایشگاه‌ها و رویدادهای هفته خواهیم داشت.
آغاز هفته با درگذشت یک عکاس پیشکسوت و یک کاریکاتوریست جوان
روز ابتدایی هفته بود که خبر رسید علی رئیس شقاقی از پیشگامان هنر عکاسی تبلیغاتی و عضو افتخاری انجمن عکاسان میراث فرهنگی که در بیمارستان ایرانمهر تهران بستری بود، دارفانی را وداع گفته است. زنده‌یاد علی رئیس شقاقی متولد ۱۳۲۳ در تهران و فرزند منصوره اتابکی از شاعران شناخته شده ایران بود. وی که شاگردان و دوستدارانش او را رئیس می‌خواندند پس از پایان تحصیلات تکمیلی در اتریش به ایران بازگشت و از پیشروان عکاسی صنعتی و تبلیغاتی در سال‌های نخست پس از انقلاب بود. این هنرمند شناخته شده دارای نشان درجه یک هنری و عضو افتخاری انجمن عکاسان میراث فرهنگی ایران بود. پیکر علی شقاقی صبح یکشنبه ۱۲ اسفند ۱۴۰۳ از مقابل سالن عروجیان بهشت زهرا (س) تشییع و در قطعه ۱۸ در کنار مزار مادرش به خاک سپرده شد.
همچنین، شنبه ۱۱ اسفند خبر رسید که داود احمدی مونس با نام هنری «آروین» کارتونیست و طراح ایرانی که پس از یک دوره بیماری حاد کبدی در بیمارستان شریعتی تهران بستری بود، در ۴۱ سالگی درگذشت. این کاریکاتوریست جوان که تقریباً کبد خود را از دست داده بود، نزدیک به دو ماه بود که در بیمارستان بستری شده بود و در جریان برگزاری مراسم اختتامیه هفدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر نیز به موضوع بیماری «آروین» اشاره و یادی از او شد.
داود احمدی مونس با نام هنری «آروین» کاریکاتوریست، کارتونیست مطبوعاتی و طراح ایرانی از سیزده سالگی طراحی کارتون را به صورت آماتور شروع کرد. یک‌سال بعد با خانه روزنامه‌نگاران جوان و هفته‌نامه «طنزپارسی» شروع به کار کرد. پس از آن در روزنامه «زن» به‌عنوان کارتونیست ادیتوریال خود را مطرح کرد. علاوه بر طراحی کارتون، او به طراحی گرافیک مطبوعاتی و تبلیغاتی نیز می‌پرداخت. همچنین تصویرسازی برای کودکان را تجربه کرد و تاکنون صدها کارتون و تصویرسازی از او در مطبوعات به چاپ رسیده است.
پیکر او صبح سه شنبه طی مراسمی از مقابل خانه هنرمندان ایران با حضور جمعی همچون نادره رضایی معاون هنری وزیر فرهنگ، رضا کیانیان، سیف‌الله صمدیان، سینا جعفریه، بهرام عظیمی، جواد علیزاده، اسدالله امرایی، سید احمد محیط طباطبایی، علی مغازه‌ای، امیرعباس تبریزی، کوروش ادیم، محمد صیاد و محمدعلی بنی اسدی به سوی قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) بدرقه شد.
هفته‌های پایانی سال و معرفی نشدن مدیرکل تجسمی!
پس از برگزاری هفدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر و هیاهویی که این دوره از جشنواره تجسمی فجر بیش از کارکرد و عملکردش داشت، در کمال ناباوری، هنوز مدیرکل هنرهای تجسمی معرفی و بر سرکار نیامده است! شاید بتوان کاستی‌هایی را که طی این چند ماهه در حوزه تجسمی دیده می‌شود، به گردن نبود مدیرکل تجسمی انداخت اما وظیفه رسانه و خبرنگاران در این برهه این است که مطالبات هنرمندان و دیگر فعالان این حوزه را به گوش مدیران برسانند. بنابراین بر اساس وظیفه و رسالتی که برای ما رسانه‌نگاران تعریف شده است، پس از مطالباتی که طی چندین ماه اخیر درباره انتصاب سریع‌تر مدیرکل یا سرپرست اداره کل هنرهای تجسمی داشتیم، باز هم در این گزارش بر آن تاکید می‌کنیم.
البته که اگر مدیری بر سرکار بیاید، نیاز به زمانی دارد تا بتواند از نقاط ضعف و قوت مطلع شود و همین سبب می‌شد که اداره کل هنرهای تجسمی در کما به سر ببرد. بنابراین لزوم توجه نه تنها معاون هنری وزیر فرهنگ بلکه همه آنهایی را که بر تعیین مدیر این حوزه موثر هستند، می‌طلبد.
از این رو امیدواریم که طی روزهای پایانی سال، مدیری بر سرکار آید تا حوزه تجسمی بسیار مهجور مانده را در سال ۱۴۰۴ به جایگاهی ایده‌آل نزدیک کند.
ماجرای آسیب به برخی آثار موزه هنرهای معاصر تهران چیست؟
شهریور ۱۳۹۷ بود که بازسازی و مرمت ساختمان و گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران آغاز شد؛ طبعاً یکی از ترس‌هایی که در رابطه با موضوع بازسازی وجود داشت، آسیب‌هایی بود که ممکن بود به دلایل مختلف جابه‌جایی یا تغییرات دمایی برای آثار هنری گنجینه پیش آید اما مدیران وقت اطمینان دادند که چنین اتفاقاتی برای آثار نمی‌افتد. البته که پیش از آغاز بازسازی نیز آثار هنری گنجینه موزه هنرهای معاصر نیاز به مرمت داشته‌اند که از آن جمله می‌توان به مرمت ۳ تابلو به دست آلمانی‌ها اشاره کرد؛ آبان ماه ۱۳۹۵ بود که ۳ تابلوی موزه هنرهای معاصر تهران با نام‌های «تاریخ طبیعی» اثر ماکس ارنست، «نقاش و مدلش» اثر پابلو پیکاسو و یک اثر بدون عنوان از فرانتس کلاین به دست ۲ هنرمند مرمت کار آلمانی، هانا استریچر و آنکه کلوزمیر طی ۱۱ روز در موزه هنرهای معاصر ایران مرمت شدند.
بنابراین، اتفاقی همچون بازسازی و ۲ برابر شدن فضای گنجینه موزه، نیز ممکن است شرایطی را ایجاد کند که برخی آثار قدیمی گنجینه مورد خدشه و آسیب قرار بگیرند و این اتفاق اجتناب ناپذیر بوده است.
در هفته گذشته، در گفتگویی که با رضا دبیری‌نژاد مشاور موزه‌ها و میراث هنر معاونت هنری وزارت فرهنگ داشتیم و مشروح آن را می‌توانید اینجا بخوانید، درباره برخی آثار گنجینه که نیاز به مرمت دارند، صحبت شد و اتفاقاً مشخص شد که برخی آثار پابلو پیکاسو موجود در موزه برای نمایشگاهی که قرار است از این هنرمند برپا شود، نیاز به مرمت دارند. البته در این گفتگو مشخص نشد که دلیل اصلی این آسیب‌ها به آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران چیست اما قدمت این آثار و شرایط نگهداری آنها از جمله مواردی است که می‌توان حدس زد چرا این آثار نیاز به مرمت پیدا کرده‌اند.
همچنین، حساسیت‌هایی که نسبت به آثار موجود در موزه هنرهای معاصر تهران وجود دارد، باید سبب شود تا هر چه زودتر مدیرکل هنرهای تجسمی و مدیر موزه هنرهای معاصر تهران بر سرکار بیایند تا حداقل در چنین شرایطی، سرعت عمل لازم وجود داشته باشد.
آغاز نمایشگاه‌های هنری در آدینه
نمایشگاه گروهی «تازه‌تر» در گالری آرتیبیشن، نمایشگاه «از کاغذ تا بوم» شامل آثاری از علی اکبر صادقی در نگارخانه هور، نمایشگاه گروهی «اینسیلکنیست ۲» در گالری آتبین، نمایشگاه «نوروز تو راهه …» در گالری جاوید، نمایشگاه گروهی نقاشی، حجم و عکس سالانه در گالری خط سفید، نمایشگاه «مواجهه» در گالری یافته، نمایشگاه «رورانس ۱۴۰۳» در گالری ابتدا و نمایشگاه «فرامان» در گالری گویه از جمله نمایشگاه‌هایی است که عصر جمعه ۱۷ اسفند افتتاح می‌شوند.