به گزارش خبرگزاری مهر، الکسی دیدوف، سفیر فوق‌العاده و تام‌الاختیار جمهوری فدرال روسیه در جمهوری اسلامی ایران در گفتگو با خبرنگار تی‌وی بریکس به سوالات او در خصوص تقویت روابط تجاری ایران و روسیه، اجرای توافقنامه تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) و چشم‌اندازهای همکاری در حوزه‌های انرژی، حمل‌ونقل و فرهنگ پاسخ داد.
چگونه وضعیت فعلی تجارت دوجانبه بین روسیه و ایران را ارزیابی می‌کنید؟ با توجه به اینکه کشورها تقریباً به طور کامل به تسویه حساب در ارزهای ملی روی آورده‌اند، چه چشم‌اندازی برای چند سال آینده وجود دارد؟
تجارت بین روسیه و ایران به طور کلی دارای پویایی مثبت است، اما هنوز زود است که از ظرفیت کامل آن صحبت کنیم. پیش‌بینی می‌شود حجم تجارت دوجانبه روسیه و ایران در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال ۲۰۲۳ (که معادل ۴٫۲ میلیارد دلار آمریکا بود) حدود ۱۵ درصد افزایش یابد. ما انتظار داریم که تازه‌ترین انگیزه برای این فرآیندها از طریق جلسه کمیسیون دائمی روسیه-ایران برای همکاری تجاری و اقتصادی که برای ماه‌های آینده برنامه‌ریزی شده و این بار در روسیه برگزار خواهد شد، ایجاد شود. ما انتظار داریم که حجم تجارت دوجانبه در پایان امسال رشد بیشتری داشته باشد.
ایجاد زیرساخت مستقل مشترک برای پرداخت‌ها و انتقال به تسویه حساب‌های دوجانبه در ارزهای ملی در ماده ۲۰ معاهده شراکت استراتژیک جامع بین فدراسیون روسیه و جمهوری اسلامی ایران که در تاریخ ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ امضا شد، پیش‌بینی شده است. کشورها تقریباً به طور کامل به تسویه حساب در ارزهای ملی با استفاده از سیستم‌های پیام‌رسانی مالی و بانکی خودشان روی آورده‌اند. روسیه شروع به پذیرش کارت‌های سیستم پرداخت ایرانی شتاب کرده است. انتظار می‌رود که راه‌اندازی کارت‌های میر در ایران در آینده‌ای نزدیک انجام شود. تمام این اقدامات بدون شک تأثیر مثبتی بر روابط تجاری و اقتصادی بین کشورهای ما خواهد داشت، عملیات تجاری را ساده‌تر کرده و حوزه‌های همکاری کسب‌وکار را گسترش خواهد داد.
در دسامبر ۲۰۲۴، ایران وضعیت ناظر در اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) را به دست آورد و انتظار می‌رود که به زودی یک توافقنامه تجارت آزاد به اجرا درآید. به نظر شما این توافقنامه چگونه روابط تجاری ایران با کشورهای عضو این اتحادیه را تسهیل خواهد کرد؟
توافقنامه تجارت آزاد بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران در ۲ مارس ۲۰۲۵ توسط شورای نظارت ایران تأیید شد. به لطف این موضوع، می‌توانیم از آغاز اجرای آن در آینده‌ای بسیار نزدیک صحبت کنیم. اتحادیه اقتصادی اوراسیا امروز بازاری با ۱۹۰ میلیون نفر جمعیت است که برای ایران شرایط ترجیحی برای واردات کالا، رویه‌های گمرکی ساده‌شده و مقررات فنی آسان فراهم می‌کند. همین موضوع برای بازار ایران در مورد صادرکنندگان از کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا صدق می‌کند. این یک داستان کاملاً سودمند متقابل است که با منافع مردم همسو است.
چگونه معاهده شراکت استراتژیک جامع امضاشده توسط رئیس‌جمهورهای روسیه و ایران می‌تواند همکاری بین دو کشور در حوزه‌های فرهنگ، علم و آموزش را تحت تأثیر قرار دهد؟
ماده ۳۴ این معاهده به توسعه بیشتر روابط در زمینه فرهنگ و هنر و همچنین ایجاد شرایط مساعد برای فعالیت مرکز فرهنگی روسیه در تهران مطابق با توافقنامه تأسیس و شرایط فعالیت مراکز فرهنگی که در تاریخ ۱۳ آوریل ۲۰۲۱ امضا شد، پرداخته است. این مبنای حقوقی کلیه همکاری‌های فرهنگی بین دو کشور است. دفتر روسوترودنیچستو به طور فعال در حال جستجوی محل مناسبی برای این مرکز است. رویداد کلیدی سال جاری، برگزاری دوره‌های گسترده فرهنگ روسیه در ایران خواهد بود که برای ماه ژوئن برنامه‌ریزی شده است.
مهم است که این اسناد بر توسعه روابط بلندمدت و سازنده در حوزه آموزش عالی، علم و فناوری تأکید کرده‌اند. روابط شراکتی بین نهادهای آموزشی دو کشور برقرار شده است، پروژه‌های مشترک علمی، فنی و تحقیقاتی اجرا می‌شوند و سمینارهای تخصصی، کنفرانس‌ها و نمایشگاه‌ها برگزار می‌شوند.
بنابراین، این توافق از یک سو وضعیت بلندپروازانه فعلی روابط را تأیید می‌کند و از سوی دیگر، پویایی لازم برای همکاری مثمر ثمر بیشتر در حوزه‌های فرهنگی، علمی و آموزشی را تعیین می‌کند.
به گفته رئیس‌جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، ساخت واحدهای دوم و سوم نیروگاه اتمی بوشهر یکی از حوزه‌های اولویت‌دار در روابط مسکو-تهران است. آیا برنامه‌ای برای اجرای پروژه‌های مشترک دیگر، از جمله در بخش انرژی، وجود دارد؟
در واقع پروژه‌های مرتبط با انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز، از جمله ساخت واحدهای دوم و سوم نیروگاه اتمی بوشهر، در مرحله اجرا هستند. همکاری‌هایی در زمینه ایزوتوپ‌های پزشکی نیز وجود دارد، و از این طریق کشور ما از دوستان ایرانی در توسعه پزشکی پیشرفته حمایت می‌کند و دسترسی به روش‌های پیشرفته تشخیص و درمان بیماری‌های مختلف را فراهم می‌سازد. این موضوع سطح درمان بیماران را ارتقا می‌دهد.
می‌خواهم به یادداشت تفاهم استراتژیک امضا شده در ژوئن ۲۰۲۴ بین شرکت‌های گاز روسیه و ایران اشاره کنم که درباره سازمان‌دهی عرضه خط لوله گاز طبیعی روسیه به ایران است. در حال حاضر کارهای فعالی برای اجرای این پروژه در جریان است. روسیه همچنین در پروژه‌های توسعه میادین نفتی ایران حضور دارد.
از جمله ابتکارات در سایر حوزه‌ها می‌توان به کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب و ساخت بخش ریلی رشت-آستارا به عنوان بخشی از شاخه غربی آن اشاره کرد.
در سال ۲۰۲۳، مقامات روسیه و ایران تبادل گردشگری بدون ویزا بین دو کشور را برای گروه‌های توریستی آغاز کردند. آیا برنامه‌ای برای گسترش تردد بدون ویزا به سایر دسته‌های مسافران وجود دارد؟
در حال حاضر، مقررات مربوط به سفر بدون ویزا برای گروه‌های توریستی شامل گروه‌هایی با تعداد ۵ تا ۵۰ نفر اعمال می‌شود. هنوز طرح‌های دقیقی برای گسترش دسته‌های مسافران در دست بررسی نیست. به طور کلی، جریان متقابل گردشگران بین دو کشور در سال ۲۰۲۴ به میزان ۱۳ درصد افزایش یافت. افزایش قابل توجهی در تعداد گردشگران ایرانی در روسیه مشاهده شد (۵۸ هزار نفر، یعنی ۴۷ درصد بیشتر نسبت به شاخص‌های مشابه در سال ۲۰۲۳). در همین حال، ۵ هزار گردشگر روسی به ایران سفر کردند. حدود ۳۰ هزار ایرانی از طریق مکانیزم سفر بدون ویزا وارد کشور ما شدند، و تعداد گردشگران روسی در جهت عکس ۵۰۰ نفر بود. همچنین فرمت ویزای الکترونیکی برای ایرانی‌ها باز است که از طریق آن بیش از ۱۵ هزار نفر در سال گذشته وارد روسیه شدند.
نقش بریکس در تقویت روابط روسیه و ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بریکس یک پلتفرم بین‌المللی مهم برای همکاری با شرکای ایرانی است. ارزش‌های این ساختار، از جمله احترام به حقوق بین‌الملل، حاکمیت دولت‌ها و منافع متقابل، به رسمیت شناختن حق غیرقابل انکار هر کشور برای انتخاب مسیر توسعه خود، و همچنین همبستگی و کمک متقابل، به طور کامل توسط مسکو و تهران تقسیم می‌شود.
دوستان ایرانی ما بارها علاقه خود را به همکاری در بخش‌های نوآورانه و دانش‌بنیان اقتصاد و آمادگی خود را برای به اشتراک گذاشتن تخصص خود در حوزه‌های خاص اعلام کرده‌اند. ما از آن‌ها به طور کامل حمایت می‌کنیم.