آیا تحریم های چین علیه آمریکا تاثیرگذار است؟

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: وزارت خارجه چین اخیراً تحریم‌هایی را علیه تعدادی از شرکت‌های بزرگ دفاعی آمریکایی به سبب فروش سلاح به تایوان اعمال کرد. رایتون، بویینگ، جنرال داینامیک، لاکهید مارتین، انستیو، هدسون، تکنولوژیز، سارونیک تکنولوژیز، رایثیون کندا، رایثیون استرالیا و ایرکوم از جمله شرکت‌هایی هستند که با تحریم تجاری چین مواجه شده‌اند. تحریم‌ها شامل مسدود کردن واردات و صادرات به چین، ممنوعیت سرمایه گذاری جدید در این کشور و منع صدور مجوز کار برای مدیران ارشد این شرکت‌ها است. از این اقدام وزارت خارجه چین در رسانه‌ها به عنوان تیر هشدار به دولت ترامپ قبل از آغاز دوره دوم ریاست جمهوری او تعبیر می‌شود. اما آیا این تحریم‌ها تاثیری هم بر اقتصاد آمریکا دارد؟ در این ارتباط با آقای «مهدی خورسند» و خانم «عفیفه عابدی» کارشناسان حوزه بین الملل درباره تحریم چین علیه آمریکا به گفت‌وگو پرداخته‌ایم که مشروح آن در ادامه می‌آید؛

تحریم چین علیه آمریکا؛ از مرحله تاکتیکی وارد مرحله راهبردی شده است

خانم عفیفه عابدی در این راستا گفت: درباره تحریم‌های متقابل آمریکا و چین باید در نظر داشت در دو دهه گذشته اقتصاد این دو کشور به شدت بهم تنیده شده است و این تحریم‌ها تأثیرات متقابل دارد.

وی افزود: چین تا سال‌های اخیر درباره وارد شدن به اقدام متقابل تحریم خویشتنداری زیادی می‌کرد اما الآن وارد چرخه تحریم‌های متقابل علیه آمریکا شده است و فهرست تحریم‌های اخیر چین علیه آمریکا نشان می‌دهد تحریم‌های چین علیه آمریکا از مرحله تاکتیکی وارد مرحله راهبردی شده است و حاکی از آن است که پکن به این نتیجه رسیده که روند خصومت با آمریکا در مسیر غیرقابل بازگشت قرار دارد و قطعاً این تحریم‌ها مؤثر خواهد بود.

عابدی در ادامه سخنان خود گفت: چین پذیرفته است که جلوگیری از توسعه سیاسی، نظامی و اقتصادی چین به راهبرد اصلی آمریکا تبدیل شده است.

این کارشناس مسائل چین مطرح کرد: تأثیر تحریم‌های متقابل چین و آمریکا بر هم را باید از سه جهت مورد توجه قرار داد. اولاً به نظر می‌رسد افزایش تحریم‌های متقابل چین و آمریکا به تشدید منطقه‌ای شدن اقتصادها و بلوکی شدن روابط اقتصادی منجر شود. دوماً سیاست‌های اخیر چین در درون نهادهایی چون شانگهای و بریکس نشان می‌دهد پکن با توسعه این نهادها، ایجاد و توسعه مکانیزم‌های اقتصادی جدید و مستقل و بلوکه ساختن روابط با جهان در حال توسعه خود را برای مراحل بعدی جنگ اقتصادی جهانی آماده می‌کند. در واقع باید گفت قطعاً این تحریم‌ها تأثیرات کوتاه، میان و بلندمدت در روابط اقتصادی چین و آمریکا و جهان دارد.

وی اضافه کرد: در کوتاه مدت شاید تأثیر این تحریم‌ها محسوس نباشد، اما در میان مدت مهمترین تأثیر تحریم‌های متقابل چین و آمریکا افزایش رقابت دو کشور در دیپلماسی اقتصادی و ابتکارهای اقتصادی با سایر اقتصادهای بزرگ و وابسته خواهد بود که به موازات آن در سرایت عدم قطعیت به سایر اقتصادهای سراسر جهان مشاهده خواهیم کرد.

به گفته وی، مهمترین تأثیر بلند مدت این تحریم‌ها سناریو منطقه‌ای و بلوکه شدن اقتصاد جهانی است. البته در وجه دیگر تأثیر گسترش شبکه تحریم‌ها در جهان و شکست اصول لیبرالیسم اقتصادی نیز در اقتصادهای ملی تأثیرگذار خواهد بود.

عابدی تاکید کرد: عمده تحریم‌های چین علیه آمریکا در حوزه‌های نظامی و فناوری‌های پیشرفته مربوط به غول‌های آمریکایی بوده است. اما به نظر می‌رسد این تحریم‌ها به تناسب رفتارهای تهاجمی آمریکا علیه چین گسترش خواهد یافت. شاید تغییر ساختارهای بین المللی ناشی از سیاست‌های امنیتی و اقتصادی آمریکا و غرب، چین را به سمت اتخاذ پاسخ‌های متقابل سوق می‌دهد اما همچنان چین از سیاست‌های تهاجمی خودداری می‌کند بنابراین روند این مناقشه به سیاست‌های آمریکا بستگی خواهد داشت.

جنگ تجاری چین و آمریکا وارد فاز جدی تری شده است

مهدی خورسند هم در این ارتباط گفت: چینی‌ها بیش از چهار دهه است که تحت تحریم‌های مستقیم اقتصادی آمریکا قرار دارند. رشد اقتصادی چینی‌ها سبب شد آمریکایی‌ها تحریم‌ها را وارد فضای جدی تر بکنند و تقریباً جنگ اصلی و اساسی از دهه اول قرن بیست و یکم شروع شد.

وی افزود: آمریکایی‌ها از منطقه غرب آسیا به سمت شرق آسیا تغییر راهبرد دادند. تمرکز بر چین و کنترل قدرت چین از سال ۲۰۱۰ دوران ریاست جمهوری باراک اوباما آغاز شد و سند سیاست خارجی چینی‌ها را بر تمرکز بر منطقه شرق و حوزه آسیا متمرکز کردند. همچنین با آمدن دونالد ترامپ جنگ تعرفه‌ها شدت بیشتری گرفت.

خورسند در ادامه سخنان خود گفت: در ۱۵ سال گذشته چینی‌ها به دلیل توانمندی اقتصادی که پیدا کردند وارد اقدامات متقابل علیه آمریکا شدند. آن‌ها که بر اصل چین واحد معتقد هستند، پافشاری دارند هر کشوری دارای روابط با پکن باشد حق ندارد با تایوان روابط رسمی داشته باشد. آمریکایی‌ها تلاش کردند قراردادهای غیررسمی با تایوان داشته باشند. دیدارهای رسمی و جسته و گریخته ای که مقامات آمریکایی از چین داشتند باعث تنش‌ها بین دو طرف شد.

به گفته وی، ابتدای سال ۲۰۲۵ وزارت خارجه چین تحریم‌های گسترده ای علیه آمریکا انجام داد. این تحریم‌ها بیانگر این مساله است که جنگ تجاری چین و آمریکا وارد فاز جدی تر شده است. از طرف دیگر در روزهای آینده دونالد ترامپی سرکار خواهد آمد که جنگ تعرفه‌ها علیه چین شعار اوست.

خورسند مطرح کرد: امروز در حوزه اقتصاد بین الملل، دنیا دو قطبی شده است. یک قطب آمریکا و دنیای غرب است و در طرف دیگر چینی‌ها با مدل خاص اقتصادی خودشان قرار دارند. این مسائل تأثیر و پیامدهایی بر نظام بین الملل داشته است. سال ۲۰۲۳ یک مؤسسه بین المللی که در حوزه اقتصاد بین الملل مشغول به کار بود جنگ تعرفه‌ای بین آمریکا و چین را طوری قلمداد کرده بود که رشد تولید ناخالصی جهانی را دو دهم درصد کاهش داده و خسارات زیادی به دو طرف وارد کرده است. آمریکایی‌ها دچار تورم شدند و چینی‌ها بازار کمتری برای محصولات خودشان در نظر گرفتند. چینی‌ها سعی کرده بودند با بازار مصرفی داخلی بسیار زیاد مشکلات و شرایط دوران تحریم و کوچک شدن اقتصاد بین المللی را با راهبرد چرخه دوگانه خود رشد اقتصادی را متوقف نکنند، حتی در دوران کرونا بالای ۶ درصد نگه‌دارند.

این کارشناس مسائل چین گفت: جنگ اقتصادی و تلاش آمریکا برای محدود کردن تکنولوژی‌های هایتک چینی‌ها، محدود کردن شرکت‌های فناوری چینی مثل هوآوی در بازار و کنترل عدم توسعه سیستم فایو جی چینی در دنیا توانست کمی به اقتصاد چین ضربه بزند. البته چینی‌ها متقابلاً نرم افزار گوگل و اپل را که ساخته آمریکا بود را تحریم کردند و این تحریم بر بازار این دو نرم افزار بزرگ تاثیرگذاشت. وضع تعرفه‌های آمریکا به کالاهای کشاورزی و صیفی جات چینی سبب شد این کالاها در چین گران بشوند و در مقابل چینی‌ها هم تعرفه‌هایی به کالاهای کشاورزی آمریکا وضع کردند. تحریم‌های متقابل چین و آمریکا علیه یکدیگر پیامدهای سیاسی دیپلماتیکی داشته است و وخامت روابط دیپلماتیک چین و ایالات متحده را به دنبال داشته است. به نظر می‌رسد افزایش رزمایش‌های چین در دریای چین جنوبی و شرقی جهان را به سمت تقابل دیگری خواهد برد.

وی عنوان کرد: رفتار پرتنش آمریکایی‌ها با چین، این کشور را مجبور به اقدام نظامی علیه تایوان خواهد کرد. تایوان مثل یک عقده در دل چینی‌ها باقی مانده است. حزب کمونیست چین در طول سال‌های گذشته توانسته است چندصد میلیون چینی را از گرسنگی محض نجات بدهد. امروز اقتصاد چین در آستانه ابرقدرتی در دنیا قرار دارد.

مهدی خورسند گفت: دامن زدن غربی‌ها بر جدایی تایوان از چین، آن را به یک تکه جدا افتاده از سرزمین چین تبدیل کرده است. چینی‌ها شاید چاره‌ای جز اینکه بخواهند در آینده‌ای نزدیک اقدام نظامی علیه تایوان انجام بدهند، نداشته باشند. وی افزود: رقابت‌ها و تحریم‌ها یک سویه و از طرف چین بر علیه آمریکا نیست. آمریکایی‌ها نسبت به تحریم‌های بین المللی اعتیاد پیدا کرده‌اند. جنگ تعرفه‌ها فضای اقتصاد بین الملل را به سمت تنش خواهد برد چون تولیدات دو کشور تولیدات بی بدیلی در نظام بین الملل است. این رقابت لطمه‌های بسیار زیادی به اقتصاد بین الملل خواهد داشت.